Είναι τρεις. Κατεβαίνεις με χαρά στα επείγοντα αλλά τα πόδια σου δε σε ακολουθούν. Αχ ρε μάνα δεν έγινα σαν τους γιατρούς στις ταινίες. Να φοράω κοστουμάκι, να έχω παρκαρισμένη τη Φεράρι απέξω και να πάω για τένις μετά την εφημερία. Είμαι εδώ, σε ένα δημόσιο σύστημα υγείας που παραπαίει και προσφέρω. Αλλά άπλυτος, κουρασμένος, ένα όρθιο πτώμα, απλήρωτος αλλά με ένα χαμόγελο κρυμμένο βαθιά κάτω από την ποδιά μου, ευχαριστημένος που ζω σε μία κοινωνία που είναι ευτυχία να πραγματοποιείς το όνειρό σου. Το καλοφοράω λοιπόν και πάω. Μια συμπαθέστατη κυριούλα έκλεισε ραντεβού με τη μοίρα της πέφτοντας αφού ζαλίστηκε, για να ενσαρκώσει η μοίρα της εμένα σαν πάροχο της υγείας της. Γκριζαρισμένη αλλά περιποιημένη από εκείνες τις κυρίες που τις βλέπεις στις ταινίες και λες, αυτή πρέπει να ‘ταν όμορφη στα νιάτα της. Της χαμογελώ και ευγενικά μαθαίνω το ιστορικό της. Δεν έχει πολύ όρεξη και μου απαντάει μονολεκτικά.
Στρεσσαρισμένος σα νέος γιατρός αρχίζω να ερμηνεύω τη βαριεστημένη ομιλία σε ένα σωρό παθήσεις και διαταραχές, απότοκα του χτυπήματος της, ή της ζάλης; Αρχίζω να βαδίζω στο μονοπάτι που με έμαθαν οι δάσκαλοι μου στη σχολή και να σκέφτομαι την αιτία. Θυμάμαι τα λόγια τους: «Αν εξετάσεις και πάρεις ιστορικό σωστά, 8 στις 10 φορές έχεις διάγνωση» και «Μη θεραπεύετε συμπτώματα αλλά την αιτία αυτών. Τότε θα έχετε και ίαση του ασθενούς.»
Χτύπημα στο κεφάλι. Ηλικία μεγάλη. Παίρνει φάρμακα που αραιώνουν το αίμα της. Βραδεία ομιλία όπως λέμε οι γιατροί τον άνθρωπο που δεν καίγεται να μας ανοίξει τα σώψυχά του στις 3 τα ξημερώματα. Αξονική. Πεντακάθαρη. Εξετάσεις αίματος: αναιμία.
Ας τη δούνε οι παθολόγοι. Να πάω να κοιμηθώ ήσυχος. Το χρέος μου το έκανα. Το έκανα? Ποιά ήταν η κυρία απέναντί μου? Τι όνειρα είχε για τη ζωή? Γιατί δεν ήθελε να μου μιλήσει ενώ ήμουνα τόσο ευγενικός μαζί της.
Μετά από ένα «ύπνο» με το νου στο τηλέφωνο ή το βομβητή ξανακατεβαίνω για ένα καφέ πριν την πρωϊνή επίσκεψη. Περνάω από τα επείγοντα. Η κυρία ακόμα εκεί.
«Τι κάνετε εδώ;»
«Περιμένω να με διερευνήσουνε. Γιατί έχω χαμηλό αιματοκρίτη. Λες και δεν ξέρουν. Πάνε να τη δούνε γιατράρες στο δικό μου το κεφάλι»
«Γιατί?»
«Αγόρι μου γλυκό, έχασα τον άντρα μου εδώ και 2 μήνες και έκτοτε έχω να φάω. Να φάω κανονικά. Μου φέρνει η κόρη μου που και που και για να μην της χαλάσω το χατήρι… ξέρεις…»
Ένιωσα ένα κενό. Ένιωσα βλάκας και είδα το πτυχίο μου να γίνεται χίλια κομμάτια. Εγώ που τόσο μόχθησα γι’ αυτό. Σαν να πήγε όλο στράφι. Για να μην τα πολυλογούμε είδανε ότι το ιστορικό και η τελική διάγνωση ήταν να φάει λίγο χάμπουργκερ. Όλη η διαφορική μου διάγνωση κατευθυνόταν σε παράξενες νόσους αλλά όπως έλεγε ένας καθηγητής μου όταν ακούς ποδοβολητά κάτω από το παράθυρο δεν είναι αντιλόπες αλλά γαϊδούρια αν ζεις στη Θεσσαλία.
Κι εμείς αυτό είμαστε πλέον. Γαϊδούρια.
Χυμένοι σε γραφειοκρατία, να τρέχουμε να ετοιμάζουμε άπειρα έγγραφα για να είναι ο ασθενής μας εντός νόμου, η απεικονιστική εξέταση να αναγράφει την ασφάλεια, το παραπεμπτικό για μικροβιολογικές εξετάσεις να έχει πατρώνυμο και τόσα άλλα. Κατόπιν και στο νοσοκομείο τρέχουμε πάνω κάτω σαν το Βέγγο για να προλάβουμε όλους τους ασθενείς, να τους δώσουμε ότι καλύτερο μπορούμε και να μην εκτεθούμε και νομικά. Αχ, πόσο πιο δυναμικά θα ήταν τα πράγματα αν δεν είχαμε να ασχοληθούμε και μ αυτά τα χαρτιά ή δικαιολογητικά πόσο πιο δυνατά και ελεύθερα θα ασκούσαμε την ιατρική!»
Για μισό λεπτό. Ναι, για μισό λεπτό. Θα την ασκούσαμε αλλά που; Όχι στους εαυτούς μας! Σε έναν άλλο άνθρωπο, μια διαφορετική προσωπικότητα. Όχι. Δεν έχουμε το δικαίωμα να κάνουμε ότι θέλουμε. Ούτε είναι ηθικό να τον πιέσουμε στο έπακρο για μια θεραπεία ή μια επίπονη εξέταση επειδή ακριβώς θέλουμε να περάσουμε στην Ιστορία της Ιατρικής ή να γεμίσουμε τον τοίχο μας μετάλλια. ΟΧΙ. Αν πρώτα δε σεβόμαστε τις επιθυμίες του ασθενούς μας να πέσει φωτιά να μας κάψει. Όσο και να θέλουμε να τους ξεζουμίζουμε και να τους χειρουργούμε όλους όσους έχουν πρόβλημα δεν είναι εύκολο. Απέναντί μας έχουμε έναν ασθενή, μια αυθύπαρκτη οντότητα που παρά το γεγονός ότι ζητάει τη γνώμη μας ως ειδήμονες του αντικειμένου αλλά είναι ο απόλυτος και αδιαφιλονίκητος εξουσιαστής του σώματός του. Και μπορεί να το πάρει και να σηκωθεί να φύγει ότι ώρα θέλει.
Αυτή είναι η ομορφία. Να πείσεις τον ασθενή ότι είσαι ο καταλληλότερος για να διαχειριστείς το σώμα του και οτι δε θα του κάνεις κακό. Και πως θα τα καταφέρεις? Γνωρίζοντάς τον.
Μην ξεχνάτε. Σε μία κοινωνία βιομηχανοποιημένη που τρέχει με ταχύτητες φωτός, που όλοι μιλάμε σε ένα κινητό ή τάμπλετ, που η Ιατρική έχει πλέον αλλάξει και οι γιατροί ακολουθούν συστήματα διεθνών οδηγιών για την εφαρμογή τους σε ασθενείς, που η γραφειοκρατία είναι στο κατακόρυφο θυμηθείτε ότι ακόμα και έτσι, άπλυτοι, απεριποίητοι και με μαύρους κύκλους στον ασθενή είστε ακόμη γιατροί του. Και κρέμεται από τα χείλη σας.
Γνωρίστε τον γιατί αύριο θα είστε και εσείς στη θέση του.
Γνωρίστε τον.
Μόνο να κερδίσετε έχετε.
Και επιτέλους (τα λέω και στον εαυτό μου).
Ας σταματήσουμε να θεραπεύουμε εικόνες και αποτελέσματα εργαστηριακών εξετάσεων αλλά ασθενείς.
Φιλιά στα μούτρα