ΕΔΩ και λίγες μέρες η πόλη της Λάρισας ζει για μια ακόμη φορά στον αστερισμό της ΑΕΛ. Ή μάλλον καλύτερα, έτσι νομίζουν όσοι θεωρούν πως το συγκεκριμένο θέμα, και αναφέρομαι στο γήπεδο της ΑΕΛ, είναι αυτό που μονοπωλεί τη σκέψη και τις συζητήσεις των Λαρισαίων.
ΑΝΑΜΦΙΒΟΛΑ το «κεφάλαιο ΑΕΛ» ήταν, είναι και θα είναι ένα ζήτημα πρώτης κατηγορίας για την πόλη, κι αυτό για λόγους που δεν είναι αντικείμενο του σημερινού σημειώματος.
ΔΕΚΑ εβδομάδες περίπου πριν οδηγηθούμε στις κάλπες της αυτοδιοίκησης για να εκλέξουμε τους τοπικούς άρχοντες, το γήπεδο της ΑΕΛ «γκέλαρε επικοινωνιακά», για να χρησιμοποιήσω μια έκφραση της δουλειάς μου.
ΑΝ προκύπτει λοιπόν ένα βασικό ερώτημα, έχοντας μπει στην ευθεία προς τις εκλογές του Οκτωβρίου, αυτό είναι με ποια ατζέντα θα πορευτούμε μέχρι εκεί; Τι ζητάνε να μάθουν οι Λαρισαίοι και ποια είναι τα σχέδια που καταθέτουν οι υποψήφιοι δήμαρχοι;
ΖΗΤΗΜΑΤΑ σαν αυτό της ΑΕΛ ή των απευθείας αναθέσεων, τα οποία εξ ορισμού δημιουργούν την απαραίτητη εσάνς διαπλοκής θα είναι αυτά που θα καθορίσουν την προεκλογική ατζέντα; Ή θα ζητήσουμε, πολίτες και ΜΜΕ, να ενημερωθούμε πρωτίστως για όλα όσα χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε ως πόλη τα επόμενα-δύσκολα- χρόνια;
Η ΛΑΡΙΣΑ, αλλά και όλες σχεδόν οι πόλεις της Μεσογείου, αντιμετώπισαν φέτος ήδη τον χειρότερο καύσωνα των τελευταίων δεκαετιών. Δεν χρειάζεται να δει κανείς τις σχετικές έρευνες ή τα στοιχεία που το αποδεικνύουν. Φτάνει να κατοικεί κάποιος εδώ και να βιώνει απίστευτες συνθήκες θερμοπληξίας για συνεχόμενα εικοσιτετράωρα.
ΣΥΜΦΩΝΑ με έρευνα που δημοσιεύτηκε πριν λίγο καιρό στην Καθημερινή «οι καύσωνες έχουν ισχυρό αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία των κατοίκων των πόλεων, ιδιαίτερα αυτών που ανήκουν στις περισσότερο ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Δεδομένα θνησιμότητας από καρδιαγγειακά και αναπνευστικά αίτια δείχνουν ότι παγκοσμίως η θνησιμότητα των ατόμων άνω των 65 αυξάνεται σημαντικά κατά τη διάρκεια ενός καύσωνα, καθώς και τις πρώτες εβδομάδες από τη λήξη του».
ΑΞΙΖΕΙ να αναφερθεί επίσης ότι σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο ΕΚΠΑ (Σανταμούρης, Μ.) μετρήθηκε η εσωτερική θερμοκρασία σε κατοικίες χαμηλού εισοδήματος χωρίς μόνωση, διπλά τζάμια και κλιματισμό. Οι μετρήσεις το καλοκαίρι έδειξαν διαστήματα 145 διαδοχικών ωρών με εσωτερικές θερμοκρασίες άνω των 34 βαθμών Κελσίου, ενώ στο τέλος κάθε καύσωνα η εσωτερική θερμοκρασία έφθανε περί τους 38 βαθμούς. Ουσιαστικά, ο πληθυσμός χαμηλού εισοδήματος στις πόλεις αποτελεί το πρώτο θύμα της κλιματικής αλλαγής».
ΠΩΣ θα αντιμετωπίσουμε λοιπόν ένα τέτοιο εφιαλτικό φαινόμενο, το οποίο θα αποκτήσει μόνιμα χαρακτηριστικά κάθε καλοκαίρι; Τι οφείλει να κάνει η πόλη της Λάρισας;
ΣΤΗΝ ίδια έρευνα, σημειώνεται πως «τα σχέδια για την κλιματική ανθεκτικότητα των πόλεων στην κλιματική αλλαγή και ειδικότερα στους καύσωνες προϋποθέτουν μια άλλη αντίληψη για την πόλη, να θεωρείται δηλαδή ένας «ζωντανός οργανισμός» αντί απλώς και μόνο ένα σύμπλεγμα κτιρίων. Πόλεις στην Ελλάδα που απλώς θεώρησαν ότι ένα τέτοιο σχέδιο εξαντλείται σε βιοκλιματικές παρεμβάσεις σε πλατείες ή στη δημιουργία ποδηλατοδρόμων, σίγουρα κέρδισαν κάποιο έδαφος, όμως έχασαν το στοίχημα», ενώ έχει αποδειχτεί πως «οι πόλεις εμφανίζουν κατά κανόνα υψηλότερες θερμοκρασίες αέρα σε σχέση με τις γειτονικές υπαίθριες περιοχές λόγω του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας που δημιουργείται ανεξάρτητα από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή. Η αστική θερμική νησίδα οφείλεται στα χαρακτηριστικά της αστικής μορφολογίας, δηλαδή στη χαμηλότερη κάλυψη από βλάστηση, στην ισχυρότερη απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας ως απόρροια της αστικής μορφολογίας (ύψος κτιρίων, πυκνότητα δόμησης κ.ά.), και στη χρήση κατασκευαστικών υλικών με χαμηλή ανακλαστικότητα, καθώς και στις ανθρωπογενείς πηγές θερμότητας από την κίνηση των οχημάτων και τη χρήση μηχανημάτων κλιματισμού».
«ΓΙΑ την ενίσχυση της ανθεκτικότητας μιας πόλης στους καύσωνες κατά κανόνα χρειάζονται περισσότερο πράσινο (στους δρόμους, στις ταράτσες των κτιρίων, με μικρά πάρκα και πάρκα τσέπης σε κάθε ελεύθερο χώρο της πόλης και στις αυλές των σχολείων), νέα κατασκευαστικά υλικά που απορροφούν λιγότερο την ηλιακή ακτινοβολία (ψυχρά υλικά) στις οροφές των κτιρίων, στους δρόμους και εν γένει σε επιφάνειες, αύξηση των σκιασμένων επιφανειών, ενεργειακά μονωμένα σπίτια αλλά και μείωση της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων (που λειτουργούν ως πηγές θερμότητας) στις επιβαρυμένες θερμικά περιοχές μιας πόλης, κυρίως δε στο κέντρο της.
ΤΕΤΟΙΕΣ παρεμβάσεις μπορούν να έχουν θεαματικά αποτελέσματα. Η χρήση ψυχρών υλικών μπορεί να μειώσει την επιφανειακή θερμοκρασία εδάφους μέχρι και 15 βαθμούς Κελσίου και την αντίστοιχη του αέρα στο εύρος μεταξύ 1-3 βαθμών Κελσίου. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με έρευνα του ΕΚΠΑ, για κάθε βαθμό μείωσης της θερμοκρασίας του αέρα μειώνεται η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για ψύξη κατά 4,1%, περιορίζεται η φωτοχημική ρύπανση κατά περίπου 8% και μειώνεται η θνησιμότητα για καρδιολογικά και αναπνευστικά νοσήματα (για ηλικίες άνω των 65 ετών) μέχρι και 10% (για θερμοκρασίες άνω των 40 βαθμών Κελσίου).
ΠΟΙΟ είναι λοιπόν το ολοκληρωμένο πρόγραμμα παρεμβάσεων για την πόλη της Λάρισας που προτείνουν οι υποψήφιοι δήμαρχοι;
ΠΩΣ θα υλοποιηθεί το πρόγραμμα αυτό -αν υπάρχει- και με ποιους πόρους;
ΠΟΙΟΣ ο χρονικός ορίζοντας υλοποίησής του και πώς θα εμπλακεί σε αυτό –αν υπάρχει- ολόκληρη η πόλη, από τα παιδιά του σχολείου μέχρι τους ηλικιωμένους;
ΣΤΑ ερωτήματα αυτά, και σε δεκάδες ακόμα, οφείλουν να απαντήσουν οι υποψήφιοι δήμαρχοι. Να μας εξηγήσουν το σχέδιό τους αναλυτικά και να ζητήσουν συστράτευση των δυνάμεων της πόλης για την επίτευξή του. Είναι κάτι που οφείλουν να κάνουν για όλα τα μεγάλα ζητήματα που αποτελούν το καθένα ξεχωριστά μια πρόκληση για την πόλη. Είναι όμως πρωτίστως δική μας υποχρέωση να (τους) το ζητήσουμε ξεκάθαρα.