Στα 5 χρόνια μειώνεται, από την 1η Ιανουαρίου 2026, ο χρόνος παραγραφής χρεών προς τον ΕΦΚΑ, τα οποία θα βεβαιωθούν ως ληξιπρόθεσμα από το νέο έτος και δεν θα αναζητηθούν έκτοτε από τον φορέα ή το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ). Για παλαιές οφειλές, που έχουν δημιουργηθεί έως και 31/12/2025, παραμένει ως όριο παραγραφής η 10ετία.
Τη σημαντική αλλαγή στο καθεστώς διαχείρισης των δημοσίων χρεών φέρνει η εφαρμογή του άρθρου 6 του Ν. 4997/2022 (ψηφίστηκε έπειτα από απόφαση του ΣτΕ), καθώς από την 1η Ιανουαρίου 2026 η παραγραφή ασφαλιστικών οφειλών περιορίζεται στα πέντε έτη. Η αλλαγή επηρεάζει άμεσα τον τρόπο με τον οποίο το Δημόσιο βεβαιώνει και διεκδικεί απαιτήσεις, αλλά και τη στρατηγική επιχειρήσεων και ελευθέρων επαγγελματιών στη διαχείριση των υποχρεώσεών τους.
Αναλυτικά, από την 1η Ιανουαρίου 2026 τίθεται σε εφαρμογή μια ριζική αλλαγή στο καθεστώς παραγραφής ασφαλιστικών χρεών, με τη μείωση του χρόνου παραγραφής από 10 σε 5 χρόνια, διαμορφώνοντας πλέον μια νέα πραγματικότητα για τους οφειλέτες. Κυρίως βέβαια, αλλάζει η νοοτροπία της ασφαλιστικής διοίκησης και των εισπρακτικών μηχανισμών της, καθώς θα πρέπει να κινεί τις διαδικασίες άμεσα και έγκυρα προκειμένου να μην αφήνει ανοικτά παράθυρα παραγραφής χρεών.
Και αυτό, γιατί η αλλαγή αφορά την παραγραφή αξιώσεων του ΕΦΚΑ, υπό την αυστηρή προϋπόθεση ότι ο φορέας δεν έχει κινήσει τις προβλεπόμενες διαδικασίες «αναζήτησης» των οφειλών αυτών. Υπό το παλαιό θεσμικό πλαίσιο, οι απαιτήσεις από μη καταβληθείσες εισφορές παρέμεναν ενεργές για 10 χρόνια από τη στιγμή που είχαν βεβαιωθεί ως ληξιπρόθεσμες. Από την έναρξη του νέου έτους, ωστόσο, η περίοδος αυτή συντομεύεται σε 5 χρόνια. Προσοχή όμως. Η 5ετία αφορά χρέη που γεννιούνται για πρώτη φορά από 1/1/2026 και μετά.
Εάν αναζητηθεί οφειλή εντός 5ετίας, τότε η προθεσμία παρατείνεται για άλλα 5 έτη από την αποστολή του ειδοποιητηρίου.
Με τη μείωση της παραγραφής, μια οφειλή που θα δημιουργηθεί και θα βεβαιωθεί ως ληξιπρόθεσμη μέσα στο 2026 θα παραγραφεί στις αρχές του 2032 – δηλαδή πέντε χρόνια μετά την πρώτη ληξιπρόθεσμη ημερομηνία. Αν η παραγραφή παρέμενε 10ετής, η ίδια οφειλή θα παρέμενε ενεργή έως το 2037.
Η απλούστευση αυτή, πάντως, δεν σημαίνει αυτόματο «σβήσιμο» χρεών εντός 5 ετών. Το νέο πλαίσιο προβλέπει ότι αν η διοίκηση εντοπίσει και αναζητήσει μια οφειλή εντός της πενταετίας, τότε η περίοδος παραγραφής ανανεώνεται για άλλα 5 χρόνια από τη στιγμή της αποστολής ειδοποιητηρίου. Αυτό σημαίνει ότι η παραγραφή διατηρείται ως εργαλείο διαχείρισης του χρόνου ωρίμανσης των απαιτήσεων, αλλά όχι ως αυτόματη «αμνηστία» για όσους δεν έχουν τακτοποιήσει εγκαίρως τις υποχρεώσεις τους.
Για χρέη που έχουν βεβαιωθεί ληξιπρόθεσμα έως και το τέλος του 2025 και δεν έχουν κινηθεί οι αναγκαίες διαδικασίες, εξακολουθεί να ισχύει η 10ετής παραγραφή, με την προϋπόθεση ότι μέσα στη δεκαετία δεν μεσολαβεί κάποια «διακοπτική ενέργεια», όπως ειδοποίηση, εξώδικο ή άλλη επίσημη δράση της διοίκησης. Εάν μια ειδοποίηση σταματήσει τον χρόνο παραγραφής, τότε και για αυτούς τους παλαιούς λογαριασμούς ισχύει η νέα πενταετία.
Παράλληλα, οι οφειλές που αφορούν περιόδους ασφάλισης πριν από το 2026 εξακολουθούν να διέπονται από τη 10ετή παραγραφή ακόμα και αν βεβαιώνονται μετά την έναρξη εφαρμογής του νέου κανόνα.
