Νέο ειρηνευτικό σχέδιο 20 σημείων για τον τερματισμό του πολέμου με τη Ρωσία παρουσίασε ο πρόεδρος της Ουκρανία, Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Το σχέδιο βασίζεται σε αναθεωρημένη εκδοχή αμερικανικού προσχεδίου 28 σημείων και καταρτίστηκε έπειτα από εβδομάδες διαβουλεύσεων μεταξύ Κιέβου και Ουάσινγκτον.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της Kyiv Independent, το αρχικό πλαίσιο, το οποίο θεωρήθηκε δυσμενές για την Ουκρανία, αναδιαμορφώθηκε σε ένα νέο κείμενο 20 σημείων, το οποίο ο Ζελένσκι παρουσίασε επίσημα σε δημοσιογράφους. Παράλληλα, έχουν συνταχθεί ξεχωριστά προσχέδια για εγγυήσεις ασφαλείας μεταξύ Ουκρανίας, ΗΠΑ και Ευρώπης, καθώς και διμερής συμφωνία Ουκρανίας–ΗΠΑ, ενώ προβλέπεται και «οδικός χάρτης» οικονομικής συνεργασίας για τη μεταπολεμική ανάκαμψη της χώρας.
Ο Ουκρανός πρόεδρος δήλωσε ότι έχει σημειωθεί «ουσιαστική πρόοδος» και ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες αναμένεται να παραδώσουν το προσχέδιο στη Ρωσία εντός της ημέρας. Σε περίπτωση έγκρισης, η τελική συμφωνία θα πρέπει να υπογραφεί από την Ουκρανία, τις ΗΠΑ, ευρωπαϊκές χώρες και τη Ρωσία, ενώ θα τεθεί σε ισχύ μετά από επικύρωση από το ουκρανικό κοινοβούλιο ή και μέσω δημοψηφίσματος.
Αναλυτικά τα 20 σημεία:
1. Οι συμβαλλόμενοι αναγνωρίζουν και επιβεβαιώνουν την Ουκρανία ως πλήρως κυρίαρχο κράτος.
2. Το κείμενο συνιστά μια οριστική και δεσμευτική συμφωνία μη επίθεσης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Προβλέπεται η δημιουργία μηχανισμού επιτήρησης της γραμμής σύγκρουσης με χρήση δορυφορικών και μη επανδρωμένων συστημάτων, ώστε να εντοπίζονται άμεσα τυχόν παραβιάσεις.
3. Η Ουκρανία θα λάβει συγκεκριμένες εγγυήσεις ασφάλειας.
4. Ο αριθμός των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας θα διατηρηθεί στις 800.000 κατά την περίοδο ειρήνης.
5. Οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και τα ευρωπαϊκά κράτη που θα υπογράψουν τη συμφωνία θα παράσχουν εγγυήσεις ασφαλείας αντίστοιχες με το Άρθρο 5. Ισχύουν τα εξής:
Α) Σε περίπτωση ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, θα ενεργοποιηθεί συντονισμένη στρατιωτική αντίδραση και θα επανεπιβληθούν όλες οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Β) Αν η Ουκρανία επιτεθεί στη Ρωσία ή ανοίξει πυρ κατά ρωσικού εδάφους χωρίς πρόκληση, οι εγγυήσεις ακυρώνονται. Αντίθετα, σε ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας, οι εγγυήσεις τίθενται σε εφαρμογή.
Γ) Οι ΗΠΑ θα αποζημιώνονται για την παροχή εγγυήσεων ασφαλείας. (Η πρόβλεψη αυτή έχει αφαιρεθεί.)
Δ) Όλες οι υφιστάμενες διμερείς συμφωνίες ασφαλείας της Ουκρανίας με περίπου 30 χώρες παραμένουν σε ισχύ.
6. Η Ρωσία θα κατοχυρώσει νομικά τη δέσμευσή της για μη επιθετική στάση έναντι της Ουκρανίας και της Ευρώπης, με επικύρωση από τη ρωσική Κρατική Δούμα.
7. Η Ουκρανία θα ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση εντός σαφώς καθορισμένου χρονικού πλαισίου και θα αποκτήσει προσωρινή προνομιακή πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά.
8. Η Ουκρανία θα λάβει ολοκληρωμένο πακέτο ανάπτυξης, το οποίο θα εξειδικεύεται σε ξεχωριστή συμφωνία και θα περιλαμβάνει:
Α) Δημιουργία αναπτυξιακού ταμείου για επενδύσεις σε ταχέως αναπτυσσόμενους κλάδους, όπως τεχνολογία, data centers και τεχνητή νοημοσύνη.
Β) Συνεργασία ΗΠΑ και αμερικανικών εταιρειών με την Ουκρανία για την αποκατάσταση, αναβάθμιση και λειτουργία των υποδομών φυσικού αερίου.
Γ) Κοινές δράσεις για την ανοικοδόμηση των περιοχών που επλήγησαν από τον πόλεμο, με έμφαση στις πόλεις και τις κατοικημένες ζώνες.
Δ) Προτεραιότητα στην ανάπτυξη βασικών υποδομών.
Ε) Επέκταση της εξόρυξης ορυκτών και φυσικών πόρων.
ΣΤ) Ειδικό χρηματοδοτικό πακέτο από την Παγκόσμια Τράπεζα για την επιτάχυνση των παραπάνω δράσεων.
Ζ) Σύσταση ομάδας υψηλού επιπέδου, με επικεφαλής διεθνώς αναγνωρισμένο οικονομικό εμπειρογνώμονα, για την εποπτεία της στρατηγικής ανάκαμψης.
9. Θα δημιουργηθούν ειδικά ταμεία για την αποκατάσταση της ουκρανικής οικονομίας, την ανοικοδόμηση των κατεστραμμένων περιοχών και την αντιμετώπιση ανθρωπιστικών αναγκών, με στόχο τη συγκέντρωση 800 δισ. δολαρίων.
10. Η Ουκρανία θα επισπεύσει τις διαπραγματεύσεις για συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με τις ΗΠΑ.
11. Η χώρα επαναβεβαιώνει τη δέσμευσή της να παραμείνει μη πυρηνικό κράτος, σύμφωνα με τη Συνθήκη Μη Διάδοσης Πυρηνικών Όπλων.
12. Προβλέπεται ρύθμιση για τον έλεγχο του Πυρηνικού Σταθμού Ζαπορίζια και την αποκατάσταση του Υδροηλεκτρικού Σταθμού Κακχόφκα, με την Ουκρανία να απορρίπτει τον αποκλειστικό ρωσικό έλεγχο και να προτείνει διεθνή ή διμερή διαχείριση με αμερικανική εποπτεία.
13. Ουκρανία και Ρωσία θα εισαγάγουν εκπαιδευτικά προγράμματα που προωθούν την ανεκτικότητα, την κατανόηση διαφορετικών πολιτισμών και την καταπολέμηση διακρίσεων, ενώ η Ουκρανία θα υιοθετήσει τα ευρωπαϊκά πρότυπα για θρησκευτική και γλωσσική προστασία μειονοτήτων.
14. Στις περιφέρειες Ντόνετσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα, η υφιστάμενη γραμμή στρατιωτικών θέσεων θα αναγνωριστεί ως de facto γραμμή αντιπαράθεσης, με τα εξής:
Α) Καθορισμό κινήσεων στρατευμάτων και πιθανή δημιουργία ειδικών οικονομικών ζωνών.
Β) Απόσυρση ρωσικών στρατευμάτων από συγκεκριμένες κατεχόμενες περιοχές.
Γ) Ανάπτυξη διεθνών δυνάμεων για την επιτήρηση της εφαρμογής της συμφωνίας.
Δ) Πλήρη συμμόρφωση με τις Συμβάσεις της Γενεύης και τα διεθνή ανθρώπινα δικαιώματα.
15. Ρωσία και Ουκρανία δεσμεύονται να μην χρησιμοποιούν βία για την αλλαγή εδαφικών ρυθμίσεων και να επιλύουν διαφορές μέσω διπλωματίας.
16. Η Ρωσία δεν θα παρεμποδίζει τη χρήση του ποταμού Δνείπερου και της Μαύρης Θάλασσας για ουκρανικούς εμπορικούς σκοπούς, με ξεχωριστή ναυτική συμφωνία να εγγυάται την ελεύθερη ναυσιπλοΐα.
17. Δημιουργείται ανθρωπιστική επιτροπή με στόχο:
Α) Ανταλλαγή κρατουμένων «όλοι με όλους».
Β) Απελευθέρωση όλων των κρατούμενων πολιτών, συμπεριλαμβανομένων παιδιών και πολιτικών κρατουμένων.
Γ) Ανακούφιση των θυμάτων του πολέμου.
18. Η Ουκρανία θα διεξαγάγει προεδρικές εκλογές το συντομότερο δυνατό μετά την υπογραφή της συμφωνίας.
19. Η συμφωνία θα είναι νομικά δεσμευτική και η εφαρμογή της θα εποπτεύεται από Συμβούλιο Ειρήνης, με συμμετοχή Ουκρανίας, ΗΠΑ, Ευρώπης, ΝΑΤΟ και Ρωσίας. Παραβιάσεις θα επιφέρουν κυρώσεις.
20. Η κατάπαυση του πυρός θα τεθεί σε ισχύ άμεσα, μόλις όλα τα εμπλεκόμενα μέρη συμφωνήσουν.
