Την Τετάρτη, 18 Δεκεμβρίου, μαθήτριες, μαθητές κι εκπαιδευτικοί, επισκεφτήκαμε το Μουσείο Πόλης του Βόλου για να συμμετέχουμε στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Τα Σύρματα» της Ομάδας Προφορικής Ιστορίας Βόλου (ΟΠΙΒΟ). Ήταν μια εμπειρία που δύσκολα θα ξεχάσουμε, γιατί μας έφερε σε επαφή με μια πλευρά της ιστορίας που σπάνια συναντάμε στα σχολικά βιβλία.
Η Μένη Τσίγκρα, ενεργό μέλος της ΟΠΙΒΟ μας ξενάγησε στους χώρους του μουσείου που ήταν διαμορφωμένοι για το πρόγραμμα “Τα Σύρματα”, ξεκινώντας από ένα συγκλονιστικό ηχητικό τοπίο, αυτό των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Αλιχτίσματα σκυλιών, σειρήνες, βόμβοι, ήχοι που δημιουργούσαν την αίσθηση μιας διαρκούς απειλής, μας ταξίδευαν αμέσως ως ενσώματη εμπειρία, στους φρικτούς χρόνους του Β’ Π.Π. και στους φρικτούς τόπους των στρατοπέδων.
Η Ρίκι βαν Μπούσχοτεν, κοινωνική ανθρωπολόγος, ομότιμη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μια από τις πρωτεργάτριες της ΟΠΙΒΟ, μας έκανε την τιμή να παρευρίσκεται στην ξενάγηση.
Μικρές ιστορίες, Μεγάλη Ιστορία
Αυτό που μας εντυπωσίασε περισσότερο ήταν οι προσωπικές αφηγήσεις.Καταλάβαμε ότι η «Μεγάλη Ιστορία» που διδασκόμαστε είναι ένα τεράστιο μωσαϊκό, και οι ιστορίες των απλών ανθρώπων οι ψηφίδες του. Οι φωνές των αφανών ηρώων – τι χρέος έχουμε αλήθεια να τις φέρουμε στο φως; γιατί να μην τις αφήσουμε στη σιωπή; Και ποια δύναμη έχουν αυτές οι μικρές, ¨ασήμαντες” ιστορίες να ακουμπούν στο συναίσθημά μας και να γίνονται βίωμα, να ξυπνούν μνήμες που δεν ζήσαμε και φόβους που δεν φανταστήκαμε ως τοτε;
Η ενεργή πολιτειότητα στην πράξη: πολίτες-ερευνητές, «φύλακες» της μνήμης Πέρα όμως από τα εκθέματα, αυτό που μας άγγιξε βαθιά ήταν το νοιάξιμο και η αναπτυγμένη συνείδηση πολιτειότητας των ανθρώπων που οργάνωσαν αυτό το πρόγραμμα.
Οι εθελοντές της Ομάδας Προφορικής Ιστορίας δεν είναι απλοί ερευνητές· είναι ενεργοί πολίτες που, με προσωπικό κόπο και αγάπη για τον τόπο, παλεύουν για να μη χαθεί η συλλογική μνήμη. Δίνουν ένα μάθημα κοινωνικής ευθύνης. Μας δείχνουν ότι οι “πολίτες” δεν περιμένουν παθητικά, αλλά δρουν, διασώζουν και προσφέρουν. Χάρη στη δική τους αφοσίωση, οι μνήμες των παλαιότερων δεν σβήνουν, αλλά μετατρέπονται σε πλούτο για τις νέες γενιές.
Η ιστορία είναι ζωντανή όσο υπάρχουν φωνές να τη διηγούνται και πολίτες με τη συνείδηση να τις διασώσουν….
Ευχαριστούμε θερμά την ΟΠΙΒΟ και το Μουσείο Πόλης του Βόλου για αυτό το μοναδικό μάθημα ζωής και πολιτειότητας. Στο τέλος της ξενάγησης, γράψαμε κι εμείς το δικό μας χαρτάκι εντυπώσεων, για να προσθέσουμε λίγες λέξεις σ αυτό το μωσαϊκό μνήμης.
