Σε νέα ερώτηση προς τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, κ. Κ. Τσιάρα, προχώρησε η Ευαγγελία Λιακούλη, Τομεάρχης Δικαιοσύνης, Θεσμών & Διαφάνειας του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και βουλευτής Λάρισας, σε σχέση με την ανάγκη αναπροσαρμογής των επιλέξιμων τιμών στο πρόγραμμα ενίσχυσης θερμοκηπιακών καλλιεργειών (Παρέμβαση Π3-73-2.9), ενόψει των ριζικών μεταβολών στο κόστος κατασκευής, που οφείλεται σε ραγδαίες αυξήσεις του κόστους χάλυβα, καθώς και των ανάλογων πρώτων υλών.
Στο πλαίσιο της παρέμβασής της, η Ευαγγελία Λιακούλη επισημαίνει τα εξής:
«Το πρόγραμμα ενίσχυσης θερμοκηπιακών εγκαταστάσεων της Παρέμβασης Π3-73-2.9 του Στρατηγικού Σχεδίου ΚΑΠ 2023–2027 αποτελεί βασικό εργαλείο εκσυγχρονισμού της πρωτογενούς παραγωγής και στήριξης ενός δυναμικού και εξαγωγικού κλάδου της ελληνικής γεωργίας. Ωστόσο και αναπόφευκτα, η χρονική απόσταση μεταξύ του σχεδιασμού του προγράμματος και της πραγματικής υλοποίησής του δημιουργεί σοβαρές αποκλίσεις μεταξύ των προβλεπόμενων και των πραγματικών συνθηκών της αγοράς, ενόψει ραγδαίων αυξήσεων στο κόστος χάλυβα και πρώτων υλών.
Ειδικότερα, οι προσφορές των κατασκευαστών, οι οποίες κατατέθηκαν σύμφωνα με τις απαιτήσεις της πρόσκλησης, βασίστηκαν σε τιμές και δεδομένα της περιόδου 2024–2025. Εντούτοις, η κατασκευή των θερμοκηπιακών εγκαταστάσεων -λόγω της φύσης της αγροτικής δραστηριότητας και των περιορισμών της καλλιεργητικής περιόδου- μετατίθεται χρονικά για το 2026. Αυτό ωστόσο σημαίνει ότι οι εγκεκριμένες επενδύσεις καλούνται να υλοποιηθούν σε ένα εντελώς διαφορετικό οικονομικό περιβάλλον.
Ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός ότι το ισχύον θεσμικό πλαίσιο προβλέπει δυνατότητα αναπροσαρμογής του κόστους μόλις κατά 10–15%, ποσοστό ωστόσο που δεν αντανακλά τις αναμενόμενες αυξήσεις στο συνολικό κόστος κατασκευής. Οι, δε, εξελίξεις στην ευρωπαϊκή βιομηχανική και ενεργειακή πολιτική, σε συνδυασμό με περιορισμούς στη διαθεσιμότητα βασικών υλικών, οδηγούν σε σημαντική ανατίμηση των θερμοκηπιακών υποδομών, με εκτιμώμενη αύξηση που υπερβαίνει κατά πολύ τα επιτρεπόμενα όρια του προγράμματος.
Η απόκλιση αυτή αναμένεται να δημιουργήσει ένα ουσιαστικό χρηματοδοτικό ‘’κενό’’, αφού η ενίσχυση υπολογίζεται με βάση τις αρχικές προσφορές, ενώ το πραγματικό κόστος κατά την υλοποίηση θα είναι σημαντικά υψηλότερο. Το αποτέλεσμα, δε, μαθηματικά θα είναι είτε η μετακύλιση δυσανάλογου κόστους στους παραγωγούς είτε η υποχρέωση των κατασκευαστών να εκτελέσουν έργα με ζημία, με αποτέλεσμα και στις δύο περιπτώσεις η παρέμβαση να καθίσταται πρακτικά ανεφάρμοστη.
Σε αυτό το πλαίσιο, ελλοχεύει ο κίνδυνος μαζικών ακυρώσεων επενδυτικών σχεδίων, σοβαρών επιπτώσεων στη βιωσιμότητα μικρών και μεσαίων τεχνικών επιχειρήσεων, όπως και η συνολική αποδυνάμωση του παραγωγικού ιστού σε περιοχές με έντονη θερμοκηπιακή δραστηριότητα, όπως είναι και η Θεσσαλία, συνολικά δε διακυβεύεται η ίδια η αποτελεσματικότητα της παρέμβασης και η αξιοπιστία του προγράμματος απέναντι στους δικαιούχους.
Κατόπιν τούτων και δεδομένου ότι οι μεταβολές στο κόστος κατασκευής θερμοκηπιακών εγκαταστάσεων δεν συνιστούν συγκυριακή αστάθεια, αλλά διαρθρωτική αλλαγή των συνθηκών της αγοράς, αλλά και επειδή το υφιστάμενο πλαίσιο ανατίμησης που προβλέπεται, δεν επαρκεί για να καλύψει τις πραγματικές αυξήσεις που αναμένεται να συμβούν», η Ευαγγελία Λιακούλη ρωτάει τον Κώστα Τσιάρα «αν προτίθεται να προχωρήσει σε άμεση αναθεώρηση των μέγιστων επιλέξιμων τιμών του προγράμματος, ώστε να ανταποκρίνονται στις συνθήκες της αγοράς κατά το έτος υλοποίησης των έργων;».
Τον ρωτάει, επιπλέον, αν υπάρχει πρόβλεψη για ουσιαστική αύξηση του επιτρεπόμενου ποσοστού ανατίμησης, πέραν του σημερινού 10–15%, προκειμένου να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των εγκεκριμένων επενδύσεων, καθώς και ποια μέτρα σχεδιάζονται για να διασφαλιστεί ότι τυχόν αναθεωρήσεις του πλαισίου δεν θα οδηγήσουν σε υποχρέωση επανακατάθεσης φακέλων, με νέο οικονομικό βάρος για τους παραγωγούς, από τη στιγμή που οι δικαιούχοι θα πρέπει να προστατευθούν από πρόσθετα κόστη για λόγους που δεν οφείλονται σε δική τους υπαιτιότητα;
