O Tάσος Γαργαλάς είχε 700 ζώα στο Καλαμάκι, ο Μανώλης Παπαοικονόμου είχε 1.100 στον Πλατύκαμπο, ο Βασίλης Δημητρίου λίγα μέτρα πιο πέρα –τις φάρμες χωρίζει η παλιά εθνική οδός– είχε 1.500 και ο Γιώργος Τασιούλης είχε 900 στην ίδια περιοχή. Ολοι έδιναν το γάλα σε τυροκομικές μονάδες για να φτιαχτεί φέτα, ΠΟΠ, διευκρινίζουν με περηφάνια. Από φέτος τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο μέσα σε τρεις μήνες τα κοπάδια τους σταδιακά μολύνθηκαν από τον ιό της ευλογιάς και θανατώθηκαν.
«Οπου και να γυρίσεις το μάτι σου, δεν υπάρχει ζωντανό πρόβατο ή κατσίκι. Μας έμειναν μόνο δύο σκυλιά ζωντανά», λέει ο Γιώργος που μας υποδέχεται. Οπως διευκρινίζει, «δεν μπορείς να δουλέψεις αλλού όταν είσαι κατά κύριο επάγγελμα αγρότης, οπότε μπορούμε μόνο να περιμένουμε. Εχουμε κάνει πολλές επενδύσεις όλα αυτά τα χρόνια και δεν θα εγκαταλείψουμε την προσπάθεια». Σε μια ακτίνα αρκετών χιλιομέτρων στον Δήμο Κιλελέρ, περίπου 100 κτηνοτρόφοι έχουν χάσει τα ζώα τους τους τελευταίους μήνες. Θα ήταν αστείο αν δεν ήταν τραγικό, αλλά έφτασαν να ψωνίζουν γάλα από το σούπερ μάρκετ.
Από τη στιγμή που έχασαν τα ζώα τους προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα όπως μπορούν. Εννέα στις δέκα φορές όταν χτυπάει το τηλέφωνο είναι για να πληρώσουν οφειλόμενα: το δάνειο στην τράπεζα, τα χρωστούμενα για τις ζωοτροφές, ο κτηνίατρος, το ενοίκιο για το παιδί που σπουδάζει στη Θεσσαλονίκη, ατελείωτος ο κατάλογος. «Πρώτα τρώμε και μετά πληρώνουμε ό,τι μπορούμε», διηγούνται. Και μια και δεν έχουν ζώα, μπορούν να είναι παρόντες για πρώτη φορά στις κινητοποιήσεις.
Χωρίς χρονοδιάγραμμα
Είναι στενοχωρημένοι και εξοργισμένοι. «Μας έχουν για τίποτα άξεστους τσοπαναραίους, έρχονται εδώ και μας λένε “πρέπει να γίνετε Ευρωπαίοι”. Ε, λοιπόν, οι πολιτικοί και η διοίκηση πρέπει να γίνουν Ευρωπαίοι, που δεν ξέρουν τι τους γίνεται. Που ζητάμε βοήθεια και συμβουλές και μας απαντούν “δεν ξέρω”». Μπερδεμένοι ακούν τις κυβερνητικές ανακοινώσεις: Τα εκατομμύρια πέφτουν βροχή, αλλά οι ίδιοι έχουν λάβει ελάχιστα. «Μακάρι να είχαμε μπροστά μας ένα σαφές χρονοδιάγραμμα. Να ξέραμε τι να περιμένουμε», λένε.
Για ένα πράγμα είναι σίγουροι, πως ζώα θα ξαναβάλουν όποτε τους δώσουν την άδεια. «Εδώ και 25 χρόνια επενδύουμε και τώρα θα τα αφήσουμε όλα να πάμε αλλού; Δεν γίνονται αυτά», τονίζει ο Τάσος. Θυμάται ότι στον «Daniel» έχασε καμία δεκαριά ζώα. «Ημουν 24 ώρες μέσα στο νερό, αλλά πρόλαβα και τα πήγα αλλού. Πού να ήξερα», σχεδόν μονολογεί.
Στις 6 Ιουνίου μολύνθηκε η μονάδα του. «Αρμέγουμε τα ζώα, βλέπω λείπει ένα, στέλνω τον γιo μου να το μαζέψει. Το βλέπω και καταλαβαίνω. Παίρνω τον κτηνίατρο, έρχεται και παίρνει δείγμα. Τα αποτελέσματα βγήκαν σε 24 ώρες και η μονάδα ήταν θετική. Αυτές τις 24 ώρες δεν θα τις ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου. Ο κτηνίατρος με κοίταξε και είπε “ξέρεις τι πρέπει να κάνεις”. Ο Τάσος διηγείται και τα μάτια του δακρύζουν. «Είδα τον πατέρα μου 78 χρόνων, που έχει περάσει τόσα στη ζωή του, να κλαίει σαν παιδί και να μην μπορούμε να τον παρηγορήσουμε», λέει.
Για τις απολυμάνσεις
Τη θλίψη αντικαθιστά η οργή μέσα σε μια στιγμή. «Και όμως, τα είχαμε κάνει όλα σωστά. Παίρναμε όλες τις προφυλάξεις. Μας είπαν ότι φταίει που φέραμε κριάρια στη μονάδα. Μα είχαν χαρτιά κτηνιάτρου, είχαν κάνει εξετάσεις. Εκατό φορές είχαμε πάει στους αρμοδίους και στο υπουργείο και λέγαμε “κάντε κάτι, κινδυνεύουμε”. Ξέρεις τι μου είπαν όταν ρώτησα γιατί δεν κάνουν απολυμάνσεις; “Δεν είχαν κονδύλια”. Αν είναι δυνατόν με τόσα χρήματα που δίνονται γύρω γύρω. Δεν είχαν ενδιαφέρον, όχι χρήματα».
Λίγες μέρες αργότερα, στις 20 Ιουνίου, μολύνθηκε η μονάδα του Βασίλη. Ηταν η εποχή που η μία μονάδα μετά την άλλη κολλούσε, οπότε όταν το άκουσαν οι υπόλοιποι, περίμεναν απλώς τη σειρά τους. «Ντρεπόμασταν και να πάρουμε τηλέφωνο αυτόν που χτυπούσε η ευλογιά, τι να πούμε», λέει ο Μανώλης. Πριν από την ευλογιά, όταν κάποιος δεν εμφανιζόταν για 2-3 μέρες στο καφενείο άρχιζαν να κυκλοφορούν φήμες ότι αρρώστησε, ότι είναι στο νοσοκομείο, τέτοια πράγματα. Τώρα όλοι σκέφτονται «δεν μπορεί να συνέλθει για τα ζώα». Ο Βασίλης θυμάται όλα όσα έγιναν με λεπτομέρειες. «Ηρθαν να σφάξουν τα ζώα. Εμεινα εκεί και κοιτούσα. Επειτα τους ξεπροβόδισα και έκλεισα την πόρτα. Είδα τον πατέρα μου να περνάει με το τρακτέρ μακριά πέρα και σκέφτηκα τότε που μας έπαιρνε μικρά στα χωράφια. Για δύο εβδομάδες δεν μας μιλούσε καθόλου», περιγράφει.
Ούτε κέφι ούτε λεφτά
«Εγώ άνοιξα την πόρτα και έφυγα. Δεν άντεχα να μείνω», σαν να συνεχίζει τη διήγηση του φίλου του ο Μανώλης. Η μονάδα του βγήκε θετική στις 8 Αυγούστου. «Είχα μικρά νεογέννητα εκείνη την εποχή. Το πρωί βύζαιναν και το βράδυ ήταν νεκρά. Δύο μέρες στη ζωή μου έχω βάρος μεγάλο. Οταν πέθανε ο πατέρας μου και όταν σκότωσαν τα ζώα». Ο αδελφός του θα παντρευόταν στις 24 Αυγούστου, ο γάμος ακυρώθηκε. « Ούτε κέφι ούτε λεφτά υπήρχαν».
