Η Βίλη Γκούβερη, αρχιτέκτων Μηχανικός, προσεγγίζει το παιδικό βιβλίο «Ο Ηρακλής και τα 101 αδέσποτα κουτάβια» ως έναν ύμνο στη δημιουργικότητα, τη φαντασία και την πράξη της επανάχρησης.
Αναλυτικά η ομιλία της:
Στο βιβλίο “Ο Ηρακλής και τα 101 αδέσποτα κουτάβια”, ο μικρός πρωταγωνιστής, ο Ηρακλής, ξεκινά να δημιουργεί χώρους για τον μελλοντικό του φίλο που τόσο πολύ θέλει να αποκτήσει, μικρά ευρηματικά καταφύγια φτιαγμένα από παιχνίδια και αντικείμενα στο σπίτι, που ξαναζωντανεύουν στα χέρια του. Η φαντασία των παιδιών είναι ένα ανεξάντλητο σύμπαν από ιστορίες και κόσμους χωρίς όρια. Αυτή η ελευθερία σκέψης είναι ένα δώρο που συχνά χάνουμε μεγαλώνοντας.
Και αυτό γιατί καθώς μεγαλώνουμε, η κοινωνία μάς μαθαίνει να ακολουθούμε κανόνες που η ίδια μας επιβάλλει. Οι όροι της κανονικότητας είναι αυτοί που μας περιορίζουν, βάζοντας πλαίσια στη σκέψη και στο τι θεωρείται αποδεκτό και έτσι η αυθόρμητη δημιουργικότητα και η παιδική τόλμη φθίνουν. Συχνά ξεχνάμε πως κάποτε πιστεύαμε πως όλα είναι δυνατά.
Παρόλαυτα, μέσα από τις σπουδές μου στην αρχιτεκτονική έμαθα να αντιστέκομαι σε αυτούς τους περιορισμούς και να ξαναχτίζω τη φαντασία μου ως τρόπο ελευθερίας. Η αρχιτεκτονική μού έμαθε πως να βλέπω τον κόσμο, όχι όπως είναι, αλλά όπως θα μπορούσε να γίνει. Η φαντασία είναι το εργαλείο των δημιουργών και αυτό είναι που η αρχιτεκτονική μάς καλεί να κάνουμε. Να σκεφτόμαστε πέρα από τα όρια και να επαναπροσδιορίζουμε χώρους, αντικείμενα και ιδέες. Είναι ο τρόπους να οργανώνουμε τον χώρο μας, να δίνουμε μορφή στις ιδέες μας και να φτιάχνουμε καταφύγια για τον άνθρωπο αλλά και για τα ζώα. Ένας διάλογος ανάμεσα στην φαντασία και την πραγματικότητα.
Ο ήρωας της ιστορίας βλέπει τη δυνατότητα εκεί που οι γονείς του βλέπουν εμπόδια και τα παιχνίδια του αποτελούν τα υλικά της δημιουργίας. Μέσα από την ανάγκη του για κατοικίδιο και στην προσπάθεια του να φτιάξει ένα σπίτι, πειραματίζεται με όγκους και αναλογίες, ίσως χωρίς να το καταλαβαίνει και πάνω απ’ όλα πειραματίζεται με ιδέες. Παρουσιάζει τον δικό του τρόπο με τον οποίο σκέφτεται τον κόσμο.
Αυτό που κάνει ο Ηρακλής είναι μια από τις πιο διαχρονικές και σύγχρονες έννοιες στην αρχιτεκτονική. Η πρακτική της επανάχρησης. Τι να δίνουμε νέα ζωή σε παλιά κτίρια, αντικείμενα και ιδέες είναι από τους πιο σημαντικούς δρόμους προς ένα βιώσιμο μέλλον, ενώ ταυτόχρονα συμβάλλει στην διατήρηση της ιστορικής αξίας και καλύπτει της ανάγκες της κοινωνίας σήμερα.
Δεν είναι απλώς μια πράξη ανακύκλωσης, αλλά μια πράξη φαντασίας και αναδιαμόρφωσης. Μέσα από αυτήν την πράξη καλλιεργείται η περιβαλλοντική συνείδηση και η ευαισθησία. Και αυτό είναι ένα πολύτιμο μήνυμα για τα παιδιά αλλά και για όλους μας: ότι ο κόσμος δεν είναι δεδομένος. Μπορούμε να τον αλλάξουμε, να τον αναδιαμόρφωσουμε και αν του δώσουμε νεα ζωή, όπως ακριβώς κάνει ο μικρός Ηρακλής. Εκεί βρίσκεται και η ομορφιά του βιβλίου, μας
δείχνει πως η φαντασία σε συνδυασμό με την επανάχρηση μπορούν να γίνουν το πρώτο βήμα προς τη δημιουργία.
Η δημιουργική επανάχρηση που αναδεικνύεται μέσα από την ιστορία του Ηρακλή, δεν είναι μόνο μια τεχνική αλλά τρόπος σκέψης. Όπως ο πρωταγωνιστής μεταμορφώνει τα παιχνίδια του και δημιουργεί καταφύγια, έτσι και στην αρχιτεκτονική προσπαθούμε να μετατρέψουμε τα παλιά και τα ξεχασμένα σε κάτι καινούριο και ζωντανό.
Η ιστορια του Ηρακλή μάς υπενθυμίζει πως η φαντασία και η δημιουργικότητα δεν είναι πολυτέλεια αλλά αναγκαία εργαλεία για να προχωράμε μπροστά. Μας δείχνει ότι οι περιορισμοί είτε πρόκειται για έλλειψη χώρου, είτε για κανόνες – μπορούν να γίνουν αφορμή για νέες ιδέες, για να σκεφτούμε διαφορετικά και αν δημιουργήσουμε λύσεις εκεί που φαίνεται να μην υπάρχουν.
Το βιβλίο αποδεικνύει πως η αρχιτεκτονική μπορεί να γεννηθεί μέσα από ένα κουκλόσπιτο ή ένα πατίνι, γιατί παντού υπάρχει έμπνευση.
Ένα τέτοιο βιβλίο λοιπόν, μπορεί να βοηθήσει ένα παιδί να ανακαλύψει ότι η αρχιτεκτονική δεν είναι κάτι μακρινό ή δύσκολο, αλλά μια διαδικασία παιχνιδιού και παρατήρησης. Να καταλάβει ότι μπορεί να χτίζει χώρους με τη φαντασία του, να δημιουργεί λύσεις, να φροντίζει το περιβάλλον και τους άλλους ανθρώπους – ή στην προκειμένη περίπτωση, τα ζώα.
Και ίσως κάποια στιγμή να θελήσει να γίνει ο αρχιτέκτονας ενός κόσμου πιο ανοιχτού, πιο ευρηματικοί και πιο ανθρώπινου.
