Ένα από τα υψηλότερα ποσοστά γυναικείας ναυτικής απασχόλησης παγκοσμίως (7,8%) κατέχει η Ελλάδα. Ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος φθάνει στο 2,4%, ενώ μόλις στο 1,2% είναι ο μέσος όρος σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η δυναμική για τα επόμενα χρόνια είναι ακόμα ισχυρότερη, αφού το ποσοστό των γυναικών που εισέρχονται ως δόκιμες στο επάγγελμα στην Ελλάδα αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς, με τις εγγεγραμμένες ναυτικούς να αυξάνονται κατά 11,8% το 2024, έναντι 10% το προηγούμενο έτος.
Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από τη νέα μελέτη του καθηγητή του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής Γαβριήλ Αμίτση, αναδεικνύοντας τη δυναμική αλλά και τις προοπτικές των γυναικών σε έναν παραδοσιακά ανδροκρατούμενο κλάδο.
Η μελέτη παρουσιάστηκε την Τρίτη 25 Νοεμβρίου, σε εκδήλωση που διοργάνωσε το ΝΑΤ στην Ιστορική Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη στον Πειραιά, στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών του Ταμείου για την ενίσχυση και ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού της ελληνικής ναυτιλίας.
Ικανοποίηση
Στο πλαίσιο της παρουσίασης της μελέτης, η υπουργός Εργασίας, Νίκη Κεραμέως, εξέφρασε την ικανοποίησή της για την πρωτοβουλία του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου (ΝΑΤ), που -όπως σημείωσε- «αναδεικνύει ξανά και με τεκμηριωμένο τρόπο τον ρόλο των γυναικών στη ναυτιλία, προσφέροντας σύγχρονα εργαλεία, που στηρίζουν μια πιο ισότιμη και βιώσιμη αγορά εργασίας».
Όπως τόνισε, η Ελλάδα καταγράφει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά γυναικείας ναυτικής απασχόλησης παγκοσμίως, φτάνοντας το 7,8%, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος βρίσκεται στο 2,4% και ο παγκόσμιος στο 1,2%.
«Πρόκειται για μια επίδοση υψηλή και σταθερά αυξανόμενη, η οποία αντανακλά το έντονο ενδιαφέρον των γυναικών να ενταχθούν και να παραμείνουν στο ναυτικό επάγγελμα», σημείωσε η υπουργός Εργασίας, υπογραμμίζοντας τη δυναμική αυτή μεταβολή σε έναν κατ’ εξοχήν ανδροκρατούμενο κλάδο.
Η κ. Κεραμέως αναφέρθηκε επίσης στη σημασία της νέας μελέτης του καθηγητή Γαβριήλ Αμίτση, που, όπως είπε, λειτουργεί ως ολοκληρωμένο εργαλείο τεκμηρίωσης για τις πολιτικές γύρω από τη ναυτική απασχόληση.
Υπογράμμισε επίσης ότι, παρά τα θετικά βήματα, οι γυναίκες συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν εμπόδια κατά την είσοδο και την επαγγελματική τους εξέλιξη στη ναυτιλία, όπως ελλιπής ενημέρωση για το ναυτικό επάγγελμα, έμφυλες διακρίσεις, δυσκολία συνδυασμού οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, προκαταλήψεις και τα στερεότυπα που εξακολουθούν να υφίστανται.
Δυναμική ανάπτυξη
Η Ελλάδα καταγράφει μια από τις πιο δυναμικές αυξήσεις στη γυναικεία ναυτική απασχόληση παγκοσμίως, σύμφωνα με την έκθεση του ΝΑΤ «Διεθνείς Καλές Πρακτικές για την Προώθηση της Γυναικείας Ναυτικής Απασχόλησης».
Τα στοιχεία για την περίοδο 2020-2024 αποτυπώνουν μια σταθερά ανοδική πορεία: από 1.237 γυναίκες το 2020, ο αριθμός των εγγεγραμμένων γυναικών ναυτικών ανήλθε σε 2.048 το 2024, καταγράφοντας συνολική αύξηση 65,6% μέσα σε πέντε χρόνια. Μόνο σε ετήσια βάση η αύξηση σε σχέση με το 2023 ανέρχεται σε 11,4%.
Ενδεικτικό της ανοδικής δυναμικής είναι και το γεγονός ότι τον Αύγουστο του 2024 η γυναικεία ναυτική απασχόληση παρουσίασε άνοδο 11,8% συγκριτικά με τον Αύγουστο του 2023.
Η έκθεση επισημαίνει ότι, παρά τις θετικές εξελίξεις, η λειτουργία της ναυτικής εργασίας διεθνώς παραμένει εκτεθειμένη σε σημαντικές προκλήσεις.
Σημειώνει ότι η παγκόσμια έλλειψη ναυτικών, που σήμερα ανέρχεται στο 8,5%, εκτιμάται ότι θα φτάσει στο 10% έως το 2030.
Διεθνείς πρωτοβουλίες
Όπως σημειώνει η έκθεση, σε διεθνές επίπεδο ο IMO εφαρμόζει από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο υποστήριξης των γυναικών στη ναυτιλία, με έρευνες, προγράμματα κατάρτισης και δράσεις για βελτίωση των συνθηκών εργασίας και εξέλιξης στο επάγγελμα.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι θεσμικές πρωτοβουλίες καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα, από την προώθηση της ισότητας και την καταπολέμηση των έμφυλων διακρίσεων, έως τη θέσπιση ελάχιστων όρων για την εκπαίδευση και κοινωνική προστασία των ναυτικών.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην πλατφόρμα της Γενικής Διεύθυνσης Μεταφορών για την απασχόληση των γυναικών στον τομέα των μεταφορών, που λειτουργεί από τον Νοέμβριο του 2018 ως φόρουμ ανταλλαγής καλών πρακτικών και ενίσχυσης ίσων ευκαιριών.
Η έκθεση του ΝΑΤ καταλήγει ότι η ελληνική ναυτιλία βρίσκεται μπροστά σε μια ιστορική ευκαιρία: η αυξανόμενη συμμετοχή γυναικών, σε συνδυασμό με τις διεθνείς και ευρωπαϊκές πολιτικές που στηρίζουν την ισότητα και την επαγγελματική ενδυνάμωση, διαμορφώνουν τις βάσεις για μια πιο ανταγωνιστική, ασφαλή και ανθεκτική ναυτιλιακή αγορά εργασίας.
Η συνεχής ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού και η συστηματική υιοθέτηση καλών πρακτικών αναδεικνύουν την Ελλάδα σε διεθνές παράδειγμα για την προώθηση της γυναικείας παρουσίας στη ναυτιλία – έναν τομέα που εξακολουθεί να αποτελεί στρατηγικό πυλώνα της ελληνικής οικονομίας και της παγκόσμιας ναυτιλιακής κοινότητας.
Μήνυμα Γ. Αμίτση
Ο συντάκτης της έκθεσης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής Γαβριήλ Αμίτσης, ανέλυσε τους βασικούς στόχους και τις καινοτομίες της έρευνας, υπογραμμίζοντας ότι πρόκειται για μια από τις πιο ολοκληρωμένες και συστηματικές προσπάθειες καταγραφής του ζητήματος σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Όπως είπε, στη «δημόσια συζήτηση για τη γυναικεία ναυτική απασχόληση λείπουν συχνά τα πραγματικά δεδομένα. Γίνονται συζητήσεις, αλλά χωρίς αξιοποίηση τεκμηρίων. Η μελέτη αυτή έρχεται να καλύψει αυτό το κενό», τόνισε ο καθηγητής.
Όπως εξήγησε, η έκθεση δεν περιορίζεται στη συλλογή στοιχείων για τη γυναικεία απασχόληση, αλλά παρουσιάζει για πρώτη φορά μια συνολική επισκοπική εικόνα της παγκόσμιας και ευρωπαϊκής αγοράς ναυτικής εργασίας.
«Το ζήτημα δεν είναι μόνο τι δείχνουν τα στατιστικά, αλλά πώς τα διαβάζουμε», ανέφερε. Και πρόσθεσε: «Τα νούμερα διεθνώς δεν είναι ενθαρρυντικά. Η είσοδος και η παραμονή των γυναικών στη ναυτιλία παραμένουν εξαιρετικά χαμηλές».
Κλείνοντας την ομιλία του, ο κ. Αμίτσης ανακοίνωσε ότι αφιερώνει τη μελέτη στην Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, η οποία τιμήθηκε μία ημέρα πριν από την παρουσίαση.
