Για τη στρατηγική σπουδαιότητα της Τουρκίας, αλλά και τις σχέσεις έντασης του Τούρκου προέδρου με το Ισραήλ μίλησε ο Ισραηλινός πρέσβης στις Ηνωμένες Πολιτείες, Γιαχίελ Λάιτερ.
Σε συνέντευξή του στην Jerusalem Post, o κ. Λάιτερ τόνισε πως το Τελ Αβίβ δεν επιθυμεί την προμήθεια αμερικανικών F-35 στην Αγκυρα, ενώ δεν ανησυχεί για την αντίστοιχη πώληση στο Ριάντ, καθώς, όπως λέει, κάτι τέτοιο δεν θέτει σε κίνδυνο το ποιοτικό πλεονέκτημα του Ισραήλ στην περιοχή.
Ερωτηθείς για το χάσμα μεταξύ της επιθυμίας της Ουάσιγκτον να διατηρήσει στενές σχέσεις με την Τουρκία και της δυσφορίας του Ισραήλ από τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο Λάιτερ σημείωσε πως παρότι «ο Ερντογάν έχει γίνει εχθρικός και πολεμοχαρής, η Τουρκία βρίσκεται σε στρατηγική γεωγραφική θέση».
Οπως είπε, στόχος είναι να «διαμορφωθεί μια λειτουργική, πρακτική σχέση πάνω σε αυτό το ζήτημα», συμβιβάζοντας την ανάγκη ασφάλειας του Ισραήλ με την πραγματικότητα ότι η Άγκυρα παραμένει ενσωματωμένη στη δυτική στρατηγική.
«Κατανοούμε τη στρατηγική σημασία της Τουρκίας για τις Ηνωμένες Πολιτείες», λέει. «Είναι μέλος του ΝΑΤΟ, έχει μεγάλο στρατό, βρίσκεται σε στρατηγική θέση. Και αυτό δεν το αμφισβητούμε».
Ωστόσο, όπως προσθέτει, «δεν μπορούμε να έχουμε τουρκικά στρατεύματα στη Γάζα ή τη Συρία. Και αυτές οι πρακτικές απαιτήσεις δεν έχουν αμφισβητηθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά έχουν γίνει αποδεκτές».
Σχετικά με το ζήτημα των F-35, ο Λάιτερ τόνισε πως «θα προτιμούσαμε η Τουρκία να μη λάβει F-35 από τις ΗΠΑ», απηχώντας τη θέση του Ισραήλ πως «δεν πιστεύουμε πως είναι εποικοδομητικό αυτή τη στιγμή. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα λάβουν την απόφασή τους αναλόγως».
Παρόλα αυτά, όπως ξεκαθαρίζει ο Ισραηλινός πρέσβης, οι διαφορές αυτές δεν έχουν προκαλέσει κρίση μεταξύ των δύο συμμάχων. «Δεν έχουμε κανένα σημείο διαφωνίας αυτή τη στιγμή. Γι’ αυτό υπάρχει η διπλωματία. Εξηγούμε τη θέση μας, εκτιμούμε τη θέση του συμμάχου μας και αναπτύσσουμε μια πρακτική σχέση».
Ο ίδιος απορρίπτει επίσης τις ανησυχίες σχετικά με μια πιθανή συμφωνία μεταξύ των ΗΠΑ και της Σαουδικής Αραβίας για την προμήθεια αεροσκαφών F-35, αλλά και άλλες συμφωνίες για την προμήθεια αμερικανικών όπλων σε άλλες αραβικές χώρςε. «Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι το ποιοτικό πλεονέκτημα του Ισραήλ θα τεθεί σε κίνδυνο», λέει.
Ο «πρωταρχικός δεσμός» μεταξύ του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών, συνεχίζει, «είναι ένας δεσμός συμφερόντων, τόσο βαθύς και ευρύς, όσο και ειλικρινής και μόνιμος όσο το Ισραήλ».
Σημειώνεται πως η Ουάσιγκτον εξετάζει μια ευρύτερη συμφωνία ασφαλείας με το Ριάντ, στην οποία η πιθανή προμήθεια F-35 αποτελεί κομβικό στοιχείο.
Το Τελ Αβίβ, παρότι είναι το μοναδικό κράτος της περιοχής που διαθέτει F-35, δηλώνει λιγότερο ανήσυχο για τη Σαουδική Αραβία απ’ ό,τι για την Τουρκία, εφόσον η προμήθεια ενταχθεί σε πλαίσιο περιφερειακής συνεργασίας.
