Της Ειρήνης Παπουτσή
ΦΩΤΟ: Δ. Καστανάρας // LarissaPress
Δεσπόζει στην καρδιά της Λάρισας, με το κτίριο της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Λάρισας «Κωνσταντίνος Κούμας», επί της οδού 28ης Οκτωβρίου 9, να αποτελεί τόπο συνάντησης όχι μόνο ερευνητών και φίλων του βιβλίου, μα ανθρώπων κάθε ηλικίας, καθώς εκπαιδευτικά προγράμματα και παιχνίδια φέρνουν σε επαφή μικρούς και μεγάλους με τον μαγικό κόσμο του βιβλίου και της φιλαναγνωσίας, με τους «θησαυρούς» της να ψηφιοποιούνται και πλήθος συγγραμμάτων να αναμένουν τη συντήρησή τους.
«Η γνώση που αποκτάται με καταναγκασμό δε συγκρατείται από τη μνήμη», επέμενε ο Έλληνας φιλόσοφος, Πλάτωνας, με τη ρήση να ανασύρεται θαρρείς σε προκαθορισμένο… ραντεβού σαν περάσαμε την πόρτα της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης και τον Πλάτωνα να δίνει δυναμικό «παρών» από τις πρώτες κιόλα κουβέντες που ανταλλάξαμε με τη διευθύντριά της, Γεωργία Τσιάνα, καθώς το καμάρι της βιβλιοθήκης δεν είναι άλλο από την πρώτη τυπογραφική έκδοση όλων των έργων του Πλάτωνα – που έγινε το 1513 στον τυπογραφικό οίκο του Άλδου Μανούτιου, στη Βενετία – με τα Άπαντα του Πλάτωνα να βρίσκονται σε περίοπτη θέση στις προθήκες της.
Αλήθεια στην εποχή της ταχύτητας, της εικόνας και του τάμπλετ ποιος μπορεί να περνά την πόρτα μιας βιβλιοθήκης αλλά και πώς μπορεί να λειτουργεί στο σήμερα ένας χώρος που η ιστορία του κρατά μόλις δέκα χρόνια μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας από τους Τούρκους, το τόσο μακρινό για μας 1891, αναρωτιέμαι, με τη Γεωργία Τσιάνα να ξετυλίγει το κουβάρι.
«Έτσι ακριβώς, οι πρώτες προσπάθειες ξεκίνησαν τότε, ενώ στα 1939 καταγράφεται χρονικά η ίδρυση της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Λάρισας, για να ακολουθήσει η μετέπειτα παραχώρησή της στο υπουργείο Πολιτισμού και ο τελικός χαρακτηρισμός της ως Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη τη 10ετία του 1970», θα πει, περιγράφοντας συνάμα έναν σύγχρονο φορέα, στον οποίο απευθύνονται φοιτητές, ερευνητές, φίλοι του βιβλίου, μα και πολλοί μαθητές, που μετέχουν σε εκπαιδευτικά προγράμματα που εκκινούν τον Οκτώβριο.
«Τη βάση της συλλογής της Βιβλιοθήκης αποτέλεσαν τρεις σημαντικές δωρεές: Η δωρεά Δ. Πιπινόπουλου, η δωρεά Χαρ. Λογιωτάτου και η δωρεά του Ομίλου Διανοουμένων Λάρισας, με σύνολο 1.800 βιβλίων, ενώ ο επισκέπτης μπορεί να δει και τον πρώτο κατάλογο των βιβλίων που είχε στη διάθεσή της η βιβλιοθήκη το 1939 (δ/ντής Θρ. Μακρής). Από τότε η συλλογή μας όχι μόνο εμπλουτίστηκε μα και ψηφιοποιήθηκε ώστε να είναι δωρεάν προσβάσιμη σε κάθε ενδιαφερόμενο», προσθέτει καθώς μας ξεναγεί στους χώρους,
Το βλέμμα μας δεν αργεί να κεντρίσει ένας ιδιαίτερος κατάλογος, αυτός που την περίοδο της χούντας στάλθηκε σε όλες τις βιβλιοθήκες της χώρας, σε μια λίστα «απαγορευμένων» βιβλίων, που οι άνθρωποι της βιβλιοθήκης έκρυψαν και διέσωσαν μέχρι τις μέρες μας.
Ατέλειωτες ιστορίες και… μυρωδιές συνοδεύουν την ξενάγηση, με βιβλία, συγγράμματα και χειρόγραφα να διηγούνται τη δικιά τους πορεία στον χρόνο, ενώ ένα σπάνιο χειρόγραφο («Έκθεσις περί Ποιητικής», του Αφθονίου Σοφιστού) που κλάπηκε την περίοδο της γερμανικής κατοχής και εντοπίστηκε χρόνια μετά κάπου στην Αυστρία «επαναπατρίστηκε» και εκτίθεται στη βιβλιοθήκη, παράλληλα με την αλληλογραφία που αναπτύχθηκε τη δεκαετία του ’50 με τον δρ. Berthold O. Gernik, αρχειοφύλακα και βιβλιοθηκάριο του Ιδρύματος Βιβλιοθήκης Klosterneuburg, για την επιστροφή του.
«Στόχος μας να δημιουργήσουμε αναγνώστες από μικρή ηλικία, αλλά και να γνωρίσει το κοινό της Λάρισας – μέσα από την προβολή του αρχείου της Βιβλιοθήκης, των σπάνιων χειρόγραφων και παλαίτυπων – όχι μόνο την ιστορία του φορέα αλλά και μια σύγχρονη βιβλιοθήκη», σχολιάζει η κ. Τσιάνα, καθώς μας ξεναγεί και στους χώρους όπου φυλάσσονται συγγράμματα προς συντήρηση.
«Ήδη 24 χειρόγραφα έχουν συντηρηθεί και ψηφιοποιηθεί, ενώ εντός του 2026 το πρόγραμμα, μετά και τη σχετική επιχορήγηση, θα εκκινήσει εκ νέου, καθώς τουλάχιστον 1.800 ακόμη περιμένουν τη… σειρά τους», θα πει, με το ημίφως στον χώρο να «δοκιμάζει» τα μάτια και την έντονη μυρωδιά του χαρτιού να μας συνοδεύει καθώς κλείναμε την πόρτα πίσω μας.
«Η παιδεία είναι δεύτερος ήλιος για τους ανθρώπους», πάλι ο Πλάτωνας “παρών” καθώς την αποχαιρετούσαμε…
Δείτε φωτογραφίες:
