“Καμπανάκι” για το ασφαλιστικό κρούει η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος (ΕΑΕΕ), καθώς η χώρα μας είναι αντιμέτωπη με ένα από τα μεγαλύτερα ασφαλιστικά κενά στην Ευρώπη. Τα στοιχεία είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά στην ασφάλιση της ακίνητης περιουσίας έναντι φυσικών καταστροφών, όπου μόλις το 19% των κατοικιών στην Ελλάδα είναι ασφαλισμένες.
Σύμφωνα με την ΕΑΕΕ, βασικός «μοχλός» αύξησης αυτού του ποσοστού από το 15% που ήταν προ διετίας είναι οι πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για έκπτωση στον ΕΝΦΙΑ των κατοικιών που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές, που ωφέλησαν περίπου 300.000 ιδιοκτήτες.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Ένωσης, οι ασφαλισμένες κατοικίες για καιρικά φαινόμενα και σεισμό (που εμπίπτουν στις καλύψεις για την έκπτωση του ΕΝΦΙΑ) παρουσιάζουν αύξηση 7,8% το δεύτερο τρίμηνο του 2025 σε σχέση με το προηγούμενο.
«Διαπιστώνεται επομένως ότι σταδιακά τα συμβόλαια περιουσίας εμπλουτίζονται με το σύνολο των καλύψεων για τα καταστροφικά γεγονότα που προβλέπει ο νόμος», καταλήγει η ΕΑΕΕ.
Πιο συγκεκριμένα, από το 2025 ισχύει πως οι κατοικίες με φορολογητέα αξία έως 500.000 ευρώ επωφελούνται με μειωμένο ΕΝΦΙΑ κατά 20%, εφόσον είναι ασφαλισμένες για ένα έτος έναντι σεισμού, πυρκαγιάς και πλημμύρας.
Υπό τις ίδιες ασφαλιστικές προϋποθέσεις, μείωση 10% δικαιούνται οι κατοικίες με φορολογητέα αξία άνω των 500.000 ευρώ, ενώ σε περιπτώσεις ασφάλισης μικρότερης διάρκειας του ενός έτους και ελάχιστη διάρκεια ασφάλισης τους τρείς μήνες, η μείωση γίνεται αναλογικά. Παράλληλα, όλες οι κύριες κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με λιγότερους από 1.500 κατοίκους εξασφαλίζουν μείωση 50% για το 2026 και πλήρη απαλλαγή για το 2027.
Συνολικά, τα εν ενεργεία συμβόλαια για κτίρια στην Ελλάδα κατά την 30η Ιουνίου 2025 ήταν 1.281.374, διαμορφώνοντας το ποσοστό κάλυψης κτιρίων σε μόλις 16,8%. Από αυτά, τα 1.108.542 συμβόλαια αφορούν σε ασφαλισμένες κατοικίες.
Παρά την βελτίωση, στην Ισπανία το ποσοστό των ασφαλισμένων ανέρχεται στο 86%, μαρτυρώντας πως πρέπει να δοθούν ακόμη πιο ισχυρά κίνητρα στους Έλληνες πολίτες για να ασφαλιστούν. Μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA) κατατάσσει την Ελλάδα μεταξύ των χωρών με το υψηλότερο συνολικό ασφαλιστικό κενό για φυσικές καταστροφές στην Ευρώπη, με υψηλό κίνδυνο ιδιαίτερα για σεισμούς και πυρκαγιές.
Ωστόσο η εικόνα παραμένει ανησυχητική σε όλους τους τομείς της ασφάλισης -από την υγεία και τη σύνταξη έως την προστασία της περιουσίας- με παράγοντες της αγοράς να κάνουν λόγο για τέσσερις φορές μεγαλύτερο προστατευτικό κενό στην Ελλάδα σε σχέση με την Ευρώπη.
Ως αποτέλεσμα, οι Έλληνες πολίτες διαθέτουν σημαντικά λιγότερα χρήματα για την ασφαλιστική τους κάλυψη συγκριτικά με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο: Σύμφωνα με έρευνα της KPMG που αξιοποιεί στοιχεία της ΕΑΕΕ, η μέση ετήσια δαπάνη για ασφαλιστικά προγράμματα στην Ελλάδα ήταν μόλις 506 ευρώ το 2023, ενώ στην Ευρώπη το μέσο κόστος βρίσκεται στα 3.168 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι οι Έλληνες δαπανούν λιγότερο από το ένα έκτο των χρημάτων που διαθέτουν οι Ευρωπαίοι για την προστασία τους.
Οι αιτίες πίσω από το ασφαλιστικό κενό της Ελλάδας
Η οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας επηρέασε σημαντικά τα εισοδήματα των νοικοκυριών, με αποτέλεσμα την περικοπή των δαπανών για μη απαραίτητες υπηρεσίες, όπως θεωρούνται οι ιδιωτικές ασφαλίσεις.
Στην ίδια κατεύθυνση η κατάργηση σειράς φορολογικών κινήτρων, λόγω της κρίσης, αφαίρεσε ένα πολύ βασικό κίνητρο για την ασφάλιση – αποταμίεση.
Σημαντικό παράγοντα αποτελεί η αντίληψη που έχει παγιωθεί στους πολίτες ότι το κράτος είναι αυτό που θα τους βοηθήσει – αποζημιώσει σε περίπτωση καταστροφών όπως φωτιές, πλημμύρες κ.α. από το κράτος. Θεωρώντας ότι θα έχουν βοήθεια από το κράτος θεωρούν περιττή την ασφάλιση και την επιβάρυνσή τους με το σχετικό κόστος.
Επιπλέον, στην Ελλάδα δεν έχει καταφέρει να καλλιεργηθεί μια κουλτούρα ασφάλισης και πολλοί πολίτες παραμένουν ανενημέρωτοι για τα οφέλη της ιδιωτικής ασφάλισης. Η έλλειψη ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, σε συνδυασμό με την απουσία ισχυρών κινήτρων, δεν ωθούν τον μέσο Έλληνα πολίτη προς την ασφάλιση και δη κάτι πέρα από τα υποχρεωτικά.
Όπως προαναφέρθηκε, η «έκπτωση» 10-20% στον ΕΝΦΙΑ για κατοικίες που είναι πλήρως ασφαλισμένες από φυσικές καταστροφές προσέλκυσε περίπου 300.000 ιδιοκτήτες τα τελευταία δύο χρόνια, όμως το ποσοστό ασφάλισης κατοικιών παραμένει μόλις στο 19%.
Αναδεικνύεται λοιπόν η ανάγκη σύμπραξης ιδιωτικού και δημόσιου τομέα προς την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των Ελλήνων και της οικονομίας έναντι μελλοντικών φυσικών καταστροφών και κρίσεων.
