Του Θανάση Παιδή
Η πρόσφατη ανακοίνωση για το κλείσιμο ή την αναστολή λειτουργίας ενός μεγάλου αριθμού καταστημάτων των Ελληνικών Ταχυδρομείων (ΕΛΤΑ) έχει προκαλέσει ένα κύμα έντονων αντιδράσεων. Η διοίκηση, από τη μία, κάνει λόγο για ένα αναγκαίο σχέδιο εξυγίανσης προκειμένου να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του ιστορικού Οργανισμού. Από την άλλη, οι τοπικές κοινωνίες, οι εργαζόμενοι και η αντιπολίτευση, αμφισβητούν τις μεθόδους, την επικοινωνία και τον αντίκτυπο της απόφασης, ιδίως στις ευαίσθητες περιοχές της χώρας.
Ας δούμε λοιπόν τα θέματα με τη σειρά
1. Η Αναμόρφωση των Υπηρεσιών: Όχι Διακοπή, αλλά Μεταλλαγή
Η κεντρική θέση της διοίκησης είναι πως η παροχή ταχυδρομικών υπηρεσιών δεν θα διακοπεί, αλλά θα αλλάξει μορφή και θα εκσυγχρονιστεί. Η συρρίκνωση του φυσικού δικτύου καταστημάτων αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου μετασχηματισμού:
Θα υπάρχουν Εναλλακτικοί Τρόποι Εξυπηρέτησης καθώς πολλές περιπτώσεις, η εξυπηρέτηση θα μετατοπιστεί σε συμβεβλημένους πράκτορες, όπως μικρά καταστήματα ή συνεργαζόμενες επιχειρήσεις. Αυτό το μοντέλο, που εφαρμόζεται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, στοχεύει να φέρει τις υπηρεσίες πιο κοντά στον πολίτη, χωρίς το βαρύ λειτουργικό κόστος ενός πλήρους υποκαταστήματος.
Συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση: Προτείνεται η στέγαση των ΕΛΤΑ σε χώρους των Δήμων χωρίς την καταβολή ενοικίου. Μέσω αυτής της συνεργασίας, διατηρείται η παρουσία του φορέα στην τοπική κοινότητα με σημαντικά μειωμένο κόστος.
Ενίσχυση του Δικτύου Διανομής: Υπηρεσίες όπως η διανομή συντάξεων ΟΓΑ ή η εξυπηρέτηση κατ’ οίκον μέσω των ταχυδρόμων θα ενισχυθούν, καλύπτοντας τις ανάγκες των πολιτών σε απομακρυσμένες περιοχές, ιδιαίτερα για τις ευάλωτες ομάδες.
2. Κοινωνικά Κριτήρια: Η Υποχρέωση της Καθολικής Υπηρεσίας
Παρόλο που ο εκσυγχρονισμός είναι απαραίτητος, υπάρχουν ειδικές περιπτώσεις όπου τα ΕΛΤΑ, ως φορέας παροχής Καθολικής Υπηρεσίας, οφείλουν να παραμείνουν ανοιχτά για κοινωνικούς λόγους.
Σε περιοχές με ιδιαίτερα κοινωνικά και γεωγραφικά κριτήρια (όπως ακριτικά νησιά, δυσπρόσιτες ορεινές κοινότητες ή σημεία με μεγάλο αριθμό ηλικιωμένων), το ταχυδρομικό κατάστημα δεν είναι απλώς ένα σημείο συναλλαγής, αλλά σημείο επαφής με το κράτος και αποτελεί κοινωνικό στήριγμα. Για αυτές τις περιπτώσεις, η απόφαση για το κλείσιμο πρέπει να επανεξεταστεί, με τη λειτουργία των καταστημάτων να συνεχιστεί στα πλαίσια της δίκαιης κοινωνικής πολιτικής.
3. Λάθη Διαχείρισης και Επικοινωνίας που Προκαλούν το Κοινό Αίσθημα
Η αναγκαιότητα της μεταρρύθμισης επισκιάστηκε από σοβαρά ζητήματα διοικητικής διαχείρισης και επικοινωνίας που προκάλεσαν την οργή της κοινής γνώμης και των εργαζομένων:
Λάθος Επικοινωνία: Η αρχική ανακοίνωση για το κλείσιμο μεγάλου αριθμού καταστημάτων (ακόμη και αν ορισμένα τέθηκαν σε αναστολή ή άλλαξε το πλάνο) δημιούργησε ένα κλίμα αβεβαιότητας και αρνητικής δημοσιότητας, χωρίς παράλληλη και ουσιαστική ενημέρωση και διαβούλευση για τους εναλλακτικούς τρόπους εξυπηρέτησης.
Αμφιλεγόμενες Δαπάνες: Ενώ ο Οργανισμός βρισκόταν σε κρίση και συζητούσε “λουκέτα”, αποκαλύφθηκαν δαπάνες που έρχονται σε αντίθεση με το πνεύμα της εξυγίανσης:
Η μελέτη για την αναδιοργάνωση φέρεται να κόστισε 5.000.000€.
Ορισμένα διοικητικά στελέχη προέβησαν σε αύξηση των μισθών τους.
Την ίδια περίοδο που ανακοινωνόταν το κλείσιμο, φέρεται να έγινε παραγγελία επίπλων αξίας 250.000€ για τα κεντρικά γραφεία.
Τέτοιες ενέργειες, ανεξάρτητα από την νομιμότητά τους, υπονομεύουν την εμπιστοσύνη των πολιτών και των εργαζομένων στην σοβαρότητα του σχεδίου εξυγίανσης.
Συμπέρασμα: Εκσυγχρονισμός με Κοινωνικό Πρόσημο
Ο κόσμος αλλάζει και τα ΕΛΤΑ, όπως κάθε δημόσιος οργανισμός, πρέπει να εκσυγχρονιστούν. Δεν είναι δυνατόν να συνεχίσουν να είναι ζημιογόνα εις βάρος του Έλληνα φορολογούμενου.
Ωστόσο, η μετάβαση πρέπει να γίνει με σχέδιο, διαφάνεια και κοινωνική ευαισθησία. Η παροχή υπηρεσιών των ΕΛΤΑ δεν πρέπει να σταματήσει, αλλά να μεταλλαχθεί, υιοθετώντας ευέλικτα μοντέλα. Πάνω απ’ όλα, η Πολιτεία οφείλει να διασφαλίσει ότι σε ορισμένες περιπτώσεις με ιδιαίτερα κοινωνικά και γεωγραφικά κριτήρια, τα καταστήματα θα παραμείνουν, αναγνωρίζοντας τον αναντικατάστατο ρόλο τους στην εθνική και κοινωνική συνοχή.
