Στο φουλ μπαίνουν οι μηχανές του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, βάζοντας σε εφαρμογή τα αναγκαστικά μέτρα είσπραξης της εφορίας.
Η εφορία υπό την απειλή κατασχέσεων καταθέσεων, ποσών εις χείρας τρίτων, ενοικίων, μισθών, συντάξεων και πλειστηριασμών ακινήτων θα επιχειρήσει να εισπράξει μέρος των ληξιπρόθεσμων, καθώς οι οφειλές των πολιτών και των επιχειρήσεων προς το Δημόσιο έχει φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ.
Το σχέδιο της ΑΑΔΕ που είναι σε εξέλιξη αποτελεί την πιο συντονισμένη επιχείρηση είσπραξης των τελευταίων ετών μια προσπάθεια να ανακοπεί η διόγκωση των χρεών που απειλεί να δημιουργήσει ρογμές στα δημόσια έσοδα.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς την εφορία ανήλθαν στα 111,8 δισ. ευρώ στο τέλος Ιουλίου 2025, καταγράφοντας άνοδο σχεδόν 4,5 δισ. ευρώ σε έναν χρόνο. Από αυτά, 85,5 δισ. ευρώ θεωρούνται εισπράξιμα, ενώ τα υπόλοιπα 26,3 δισ. ευρώ έχουν χαρακτηριστεί «ανεπίδεκτα είσπραξης». Η φορολογική διοίκηση εκτιμά ότι ως το τέλος του 2025 θα προχωρήσει στον επαναχαρακτηρισμό επιπλέον 10 δισ. ευρώ, ώστε να καθαρίσει το μητρώο και να επικεντρωθεί στους ενεργούς οφειλέτες.
Η νέα φάση ελέγχων
Στο επίκεντρο του σχεδίου βρίσκονται οι μεγαλοοφειλέτες, που αποτελούν μόλις το 0,25 % των φορολογουμένων, αλλά συγκεντρώνουν πάνω από το 76 % των συνολικών οφειλών. Παράλληλα, ενεργοποιείται ένα εκτεταμένο δίκτυο αυτοματοποιημένων ενεργειών για τις μικρότερες οφειλές, οι οποίες, αν και χαμηλές ανά περίπτωση, συνιστούν έναν σταθερά αυξανόμενο όγκο απλήρωτων φόρων.
Το οικονομικό επιτελείο θεωρεί ότι η νέα στρατηγική πρέπει να αποκαταστήσει το αίσθημα δικαιοσύνης αντιμετωπίζοντας πρώτα τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, χωρίς να τιμωρεί όσους πραγματικά αδυνατούν να πληρώσουν. Ωστόσο ο σχεδιασμός δείχνει οτι το σχέδιο θα εφαρμοστεί για όλους, καθώς το πρόβλημα τείνει να λάβει μόνιμα χαρακτηριστικά. Το πρώτο εξάμηνο του 2025 δημιουργήθηκαν νέα χρέη ύψους 3,9 δισ. ευρώ, κατά 12 % περισσότερα από το 2024, ένδειξη ότι η φορολογική κόπωση της μεσαίας τάξης εντείνεται.
Η ψηφιακή στροφή της ΑΑΔΕ
Η ΑΑΔΕ έχει υιοθετήσει ένα πλήρως ψηφιακό σύστημα στοχευμένης είσπραξης, το οποίο συνδέει τα δεδομένα των τραπεζών, των δηλώσεων εισοδήματος και των ηλεκτρονικών βιβλίων σε μια ενιαία πλατφόρμα.
Το σχέδιο κινείται σε τέσσερις άξονες:
1. Διασύνδεση με το τραπεζικό σύστημα
Ένα νέο λογισμικό, που τέθηκε σε πιλοτική λειτουργία τον Σεπτέμβριο, επιτρέπει στη φορολογική διοίκηση να διασταυρώνει σε πραγματικό χρόνο τις φορολογικές υποχρεώσεις με τα υπόλοιπα τραπεζικών λογαριασμών. Εφόσον περάσουν 30 ημέρες από τη λήξη μιας οφειλής, το σύστημα ειδοποιεί αυτόματα την τράπεζα για τη δυνατότητα κατάσχεσης, χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Η διαδικασία αυτή μειώνει δραστικά τον χρόνο μεταξύ βεβαίωσης και είσπραξης.
2. Αυτόματη ενεργοποίηση μέτρων με κοινωνικό φίλτρο
Οι νέες οδηγίες προβλέπουν ότι για οφειλές κάτω των 500 ευρώ δεν θα κινούνται διαδικασίες κατάσχεσης, εκτός αν υπάρχει επαναλαμβανόμενη ασυνέπεια.Αυτός ο διαχωρισμός ωστόσο, έχει φέρει αντιμέτωπους με κατασχέσεις, ακόμα και εις χείρα τρίτων, μικροοφειλέτες που απλά αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους. Για ποσά άνω των 5.000 ευρώ, τα μέτρα θα ενεργοποιούνται αυτόματα. Πρόθεση είναι να αποφευχθούν οι τις «τυφλές» δεσμεύσεις μικροποσών που προκαλούν αντιδράσεις.
3. Δημοσιοποίηση μεγαλοοφειλετών
Στα τέλη Νοεμβρίου αναμένεται η ανάρτηση του νέου καταλόγου όσων χρωστούν πάνω από 150.000 ευρώ στο Δημόσιο. Η τελευταία δημοσιοποίηση είχε γίνει το 2022 και, σύμφωνα με την ΑΑΔΕ, λειτουργεί αποτρεπτικά, ιδίως σε περιπτώσεις εταιρειών που επιδιώκουν τραπεζική ή δημόσια χρηματοδότηση.
4. Προληπτικός εντοπισμός κινδύνου αθέτησης
Με βάση τα στοιχεία της πλατφόρμας myDATA και των ηλεκτρονικών βιβλίων, η ΑΑΔΕ κατατάσσει επιχειρήσεις σε «βαθμούς κινδύνου» ανάλογα με τη συνέπεια στις δηλώσεις και τις πληρωμές τους. Οι εταιρείες υψηλού κινδύνου λαμβάνουν ειδοποιήσεις πριν καν καταστούν ληξιπρόθεσμες, ώστε να αποφευχθεί η αθέτηση.
Στελέχη του Υπουργείου Οικονομικών αναφέρουν ότι η νέα προσέγγιση ήδη αποδίδει: ο χρόνος από τη βεβαίωση μιας οφειλής έως την είσπραξή της έχει μειωθεί από εννέα σε τρεις μήνες, ενώ οι εισπράξεις παλαιών χρεών αυξήθηκαν κατά περίπου 7 % στο τρίτο τρίμηνο του έτους.
Η επόμενη φάση του σχεδίου προβλέπει τη δημιουργία ψηφιακού «προφίλ φορολογικής συμπεριφοράς» για κάθε φορολογούμενο, με δυνατότητα επιβράβευσης συνέπειας μέσω ταχύτερων επιστροφών φόρου ή προτεραιότητας σε ρυθμίσεις.
Παρά την αύξηση των χρεών, τα συνολικά φορολογικά έσοδα κινούνται εντός στόχων, ενισχυμένα από την πορεία του τουρισμού και τις υψηλές τιμές στην κατανάλωση. Ωστόσο, το μείγμα παραμένει άνισο με τη συμμετοχή των έμμεσων φόρων παραμένει άνω του 60 %, γεγονός που επιβαρύνει περισσότερο τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα.
Το οικονομικό επιτελείο υπολογίζει ότι η πλήρης εφαρμογή του νέου πλαισίου θα μπορούσε να ενισχύσει τα έσοδα του 2026 κατά περίπου 1 δισ. ευρώ, συμβάλλοντας στη διατήρηση πρωτογενών πλεονασμάτων άνω του 2 % του ΑΕΠ.
Νοικοκυριά που ασφυκτιούν
Η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει το υψηλότερο ποσοστό πολιτών με ληξιπρόθεσμες οφειλές στην Ε.Ε., στοιχείο που δεν αντικατοπτρίζει μόνο οικονομική αδυναμία αλλά και έλλειμμα εμπιστοσύνης στη φορολογική διοίκηση. Η αυστηρότητα των μέτρων, εάν δεν συνοδευτεί από διαφάνεια και σταθερότητα, κινδυνεύει να ενισχύσει το αίσθημα αδικίας και να τροφοδοτήσει τη φοροδιαφυγή.
Η ΑΑΔΕ επιχειρεί να ισορροπήσει: να επιβάλει συνέπεια χωρίς να προκαλέσει κοινωνική τριβή. «Η μάχη για τα ληξιπρόθεσμα δεν είναι απλώς λογιστική, είναι βαθιά κοινωνική», σχολιάζει παράγοντας του ΥΠΟΙΚ, υπογραμμίζοντας ότι «ο τελικός στόχος είναι να μετατραπεί η είσπραξη σε σχέση εμπιστοσύνης και όχι σε σύγκρουση με την κοινωνία».
