Η συγκέντρωση κεφαλαίων στην Αττική και η συρρίκνωση της ρευστότητας στην περιφέρεια αποδεικνύουν ότι η χώρα εξακολουθεί να λειτουργεί με δύο διαφορετικές ταχύτητες – αυτήν της μητροπολιτικής Αθήνας και εκείνην της υπόλοιπης Ελλάδας που προσπαθεί να κρατηθεί όρθια απέναντι σε χρόνιες διαρθρωτικές αδυναμίες, τη φθίνουσα παραγωγική βάση και τη δημογραφική αποψίλωση.
Σύμφωνα με τα στοιχεία για τη μεταβολή των καταθέσεων μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουνίου 2025, η Περιφέρεια Αττικής καταγράφει συντριπτικό προβάδισμα. Οι συνολικές καταθέσεις αυξήθηκαν κατά 1,57 δισ. ευρώ, με την Περιφερειακή Ενότητα Αθηνών να προσθέτει μόνη της 1,584 δισ. ευρώ. Η Δυτική Αττική εμφάνισε επίσης θετική μεταβολή, αν και πολύ μικρότερη, της τάξης των 0,082 δισ. ευρώ. Αντίθετα, η Ανατολική Αττική σημείωσε πτώση 0,043 δισ. ευρώ, γεγονός που καταδεικνύει τις διαφοροποιήσεις ακόμα και εντός του μητροπολιτικού ιστού. Η συγκέντρωση πλούτου και αποταμιεύσεων στην Αττική δεν αποτελεί νέο φαινόμενο, ωστόσο τα φετινά στοιχεία δείχνουν ότι το χάσμα με την υπόλοιπη χώρα διευρύνεται.
Στη Δυτική Ελλάδα, η άνοδος περιορίστηκε σε 0,082 δισ. ευρώ, μια οριακή αύξηση που δεν μπορεί να αντισταθμίσει τη γενικότερη στασιμότητα της τοπικής οικονομίας. Η Κεντρική Μακεδονία, η δεύτερη μεγαλύτερη περιφέρεια της χώρας, παρουσίασε αύξηση μόλις 0,018 δισ. ευρώ, ενώ η Πελοπόννησος κινήθηκε στο ίδιο μήκος κύματος με 0,013 δισ. ευρώ. Πρόκειται για περιοχές που διαθέτουν παραγωγική δυναμική αλλά φαίνεται να υστερούν σε νέες επενδύσεις και ροές κεφαλαίων προς τις τοπικές επιχειρήσεις.
Η εικόνα είναι πιο ανησυχητική στις περιφέρειες που παραδοσιακά εξαρτώνται από τον πρωτογενή τομέα ή τον τουρισμό. Η Θεσσαλία καταγράφει μεγάλη μείωση καταθέσεων, κατά 0,143 δισ. ευρώ, καθώς οι επιπτώσεις των φυσικών καταστροφών εξακολουθούν να επιβαρύνουν την τοπική οικονομία. Στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, η μείωση φτάνει τα 0,126 δισ. ευρώ, αντανακλώντας τη διαχρονική αποδυνάμωση της βιομηχανικής δραστηριότητας και τη στασιμότητα των εισοδημάτων.
Ακόμη πιο έντονες είναι οι απώλειες στις νησιωτικές περιφέρειες
Το Νότιο Αιγαίο εμφανίζει τη μεγαλύτερη πτώση καταθέσεων στη χώρα, κατά 0,202 δισ. ευρώ, ενώ τα Ιόνια Νησιά και το Βόρειο Αιγαίο ακολουθούν με -0,109 και -0,074 δισ. ευρώ αντίστοιχα. Οι περιοχές αυτές, αν και στηρίζονται σημαντικά στον τουρισμό, παραμένουν ευάλωτες στην εποχικότητα των εσόδων και στην έλλειψη διαφοροποίησης της τοπικής οικονομίας. Η Κρήτη, επίσης, κατέγραψε μικρή μείωση 0,015 δισ. ευρώ, γεγονός που αποδίδεται στη μείωση της τουριστικής δαπάνης και στην επιβράδυνση των επενδύσεων στον πρωτογενή τομέα.
Στη Στερεά Ελλάδα, οι καταθέσεις υποχώρησαν κατά 0,058 δισ. ευρώ, ενώ στη Δυτική Μακεδονία και την Ήπειρο η μείωση ανήλθε σε 0,041 και 0,044 δισ. ευρώ αντίστοιχα. Οι δύο αυτές περιφέρειες, που έχουν επηρεαστεί έντονα από τη μεταλιγνιτική μετάβαση και την αποβιομηχάνιση, παρουσιάζουν σημάδια οικονομικής εξάντλησης, με τους κατοίκους να στρέφονται όλο και περισσότερο στην κατανάλωση των αποταμιεύσεών τους.
Η συνολική εικόνα των περιφερειακών καταθέσεων δείχνει ότι η Ελλάδα παραμένει εξαιρετικά συγκεντρωμένη γύρω από το οικονομικό και διοικητικό της κέντρο. Η Αττική απορροφά το μεγαλύτερο μέρος του τραπεζικού πλούτου, των επενδύσεων και των εισοδημάτων, ενώ οι περισσότερες περιφέρειες βιώνουν στασιμότητα ή καθοδική πορεία. Το φαινόμενο της αστυφιλίας εντείνεται: οι νέοι και οι παραγωγικές ηλικίες μετακινούνται στα αστικά κέντρα αναζητώντας εργασία, υπηρεσίες και πρόσβαση σε χρηματοπιστωτικά εργαλεία, αφήνοντας πίσω περιοχές που σταδιακά αποψιλώνονται οικονομικά και κοινωνικά.
Η ανάγκη για ουσιαστική περιφερειακή ανασυγκρότηση καθίσταται πλέον επιτακτική. Χωρίς στρατηγικές που θα ενισχύσουν την τοπική παραγωγή, θα προσελκύσουν επενδύσεις και θα περιορίσουν τη φυγή κεφαλαίων και ανθρώπων προς τα μεγάλα κέντρα, η Ελλάδα κινδυνεύει να παγιώσει ένα οικονομικό μοντέλο δύο ταχυτήτων. Ένα μοντέλο όπου η Αθήνα θα συνεχίσει να συγκεντρώνει πλούτο και ευκαιρίες, ενώ η υπόλοιπη χώρα θα βλέπει τις αποταμιεύσεις της να εξανεμίζονται — και μαζί τους, τις προοπτικές βιώσιμης ανάπτυξης.
