Σε σημαντικές αλλαγές προχωρά το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στα προγράμματα του «Εξοικονομώ» που θα υλοποιηθούν το 2026. Στόχος είναι να διορθωθούν προβλήματα που προκαλούσαν καθυστερήσεις στην υλοποίηση των προγραμμάτων.
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με πληροφορίες, μετά από πολύμηνες καθυστερήσεις, αναμένεται να αναρτηθούν το προσεχές διάστημα οι πίνακες με τους δικαιούχους του προγράμματος «Αλλάζω σύστημα θέρμανσης και θερμοσίφωνα». Οπως επισημαίνει στη Realnews γνώστης του θέματος, όπως όλα δείχνουν οι πρώτοι δικαιούχοι θα αρχίσουν να λαμβάνουν vouchers εντός Νοεμβρίου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι εξαιτίας των καθυστερήσεων το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ανακοίνωσε νέες παρατάσεις για την υλοποίηση των προγραμμάτων. Ετσι, το «Εξοικονομώ 2021» παρατείνεται έως τις 28 Φεβρουαρίου του 2026, ενώ το «Εξοικονομώ 2023», το «Εξοικονομώ-Ανακαινίζω για νέους», το «Αλλάζω σύστημα θέρμανσης και θερμοσίφωνα», το «Αλλάζω συσκευή για τις επιχειρήσεις» έως 30 Απριλίου 2026. Επίσης, η ολοκλήρωση του έργου «Εξοικονομώ 2025» παρατείνεται έως τις 31 Μαΐου του 2026. Οι καθυστερήσεις είναι σημαντικές αν αναλογιστεί κανείς ότι το πρόγραμμα «Αλλάζω σύστημα θέρμανσης και θερμοσίφωνα» θα έπρεπε να είχε υλοποιηθεί στις 23 Σεπτεμβρίου.
Σημειώνεται ότι για το συγκεκριμένο πρόγραμμα έχουν υποβληθείπάνω από 120.000 αιτήσεις. Οι καθυστερήσεις έχουν προκαλέσει την αντίδραση της Ενωσης Βιομηχανιών Ηλιακής Ενέργειας, η οποία εκπροσωπεί τον κλάδο παραγωγής θερμικών ηλιακών. Η Ενωση, σε ανακοίνωσή της, αναφέρει ότι «νοικοκυριά, που στην πλειονότητά τους είναι ευάλωτα, παραμένουν σε καθεστώς ομηρίας, αναμένοντας την υλοποίηση του προγράμματος προκειμένου να αποκτήσουν έναν ηλιακό θερμοσίφωνα και τη δυνατότητα να έχουν δωρεάν ζεστό νερό. Μέχρι σήμερα εξακολουθούν να πληρώνουν ακριβά τη χρήση ηλεκτρικού ρεύματος, σε μια χώρα που εμφανίζει από τα υψηλότερα ποσοστά ηλιοφάνειας στον πλανήτη», προσθέτοντας ότι «εδώ και έναν χρόνο, η εγχώρια αγορά ηλιακών θερμοσιφώνων παραμένει καθηλωμένη, δημιουργώντας συνθήκες ασφυξίας, με σοβαρές επιπτώσεις στη βιωσιμότητα πολλών επιχειρήσεων του κλάδου».
Το σχέδιο
Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το νέο «Εξοικονομώ», το οποίο θα υλοποιηθεί το 2026, θα έχει διαφορετική δομή σε σχέση με όλα τα προηγούμενα. Αυτό που εξετάζεται είναι να υλοποιηθεί το νέο «Εξοικονομώ» και μέσων των παρόχων ενέργειας, οι οποίοι θα χρηματοδοτούν τις εργασίες, με την αποπληρωμή τους να γίνεται μέσα από τους λογαριασμούς των δικαιούχων με την καταβολή μηνιαίων δόσεων ακολουθώντας τα πρότυπα άλλων χωρών. Ουσιαστικά, στη νέα δομή που προωθείται, οι εταιρείες προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά ενδεχομένως και άλλοι πάροχοι υπηρεσιών ενεργειακών αναβαθμίσεων, θα αναλάβουν την ευθύνη για τη διαχείριση των δράσεων, ώστε να αποφεύγονται οι καθυστερήσεις.
Στόχος είναι να ολοκληρώνονται πιο γρήγορα οι ενεργειακές αναβαθμίσεις των κατοικιών, με στόχο το νέο «Εξοικονομώ» να συμβάλει καθοριστικά στον περιορισμό του στεγαστικού προβλήματος. Με αυτόν τον τρόπο, εκτιμάται ότι θα υπάρξουν περισσότερα και ενεργειακά αναβαθμισμένα διαθέσιμα ακίνητα σε όλη την Ελλάδα. Το νέο «Εξοικονομώ» θα εστιάσει για άλλη μία φορά στη στήριξη των ενεργειακά ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων, ενώ οι παρεμβάσεις θα αφορούν αντικατάσταση παλαιών ενεργειακών συστημάτων με σύγχρονο εξοπλισμό, όπως αντλίες θερμότητας και ηλιακοί θερμοσίφωνες.
Κριτήρια
Σύμφωνα με πληροφορίες, το 2026 αναμένεται να «τρέξουν» προγράμματα «Εξοικονομώ» για κατοικίες και επιχειρήσεις. Θα υπάρξουν γεωγραφικά κριτήρια ανάλογα με την περιοχή που μένουν οι δικαιούχοι, καθώς διαφορετικές είναι οι ενεργειακές ανάγκες που έχουν όσοι διαμένουν σε ορεινές περιοχές και άλλες όσοι κατοικούν στα νησιά, όπως και άλλα κριτήρια, για παράδειγμα εάν ένας πολίτης είναι φοιτητής, προκειμένου να διευρυνθεί η περίμετρος των δικαιούχων. Αξίζει να σημειωθεί ότι και στο «Εξοικονομώ 2026» δεν θα υπάρχουν εισοδηματικά κριτήρια που αποκλείουν τη συμμετοχή στο πρόγραμμα, ωστόσο περιλαμβάνει ξεχωριστά κίνητρα για τη στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών, ήτοι με ατομικό εισόδημα κάτω των 5.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα κάτω των 10.000 ευρώ, τα οποία λαμβάνουν αυξημένο ποσοστό επιχορήγησης. Επίσης, θα υπάρχει μέριμνα, με αυξημένο ποσοστό επιδότησης, για πολύτεκνες οικογένειες και για όσες έχουν μέλη με ειδικές ανάγκες.
Από την πλευρά των δικαιούχων θα υπάρχει η υποχρέωση για αναβάθμιση τουλάχιστον τριών ενεργειακών κατηγοριών, ώστε κάθε κατοικία να επιτυγχάνει εξοικονόμηση ενέργειας άνω του 30%. Μέσα από το νέο «Εξοικονομώ» θα υπάρχει η δυνατότητα να αντικατασταθούν παλαιά ενεργειακά συστήματα με σύγχρονο εξοπλισμό. Αναλυτικότερα, στις επιλέξιμες δαπάνες θα περιλαμβάνονται: αντικατάσταση κουφωμάτων, δηλαδή παράθυρα, πόρτες και φυσικά κουφώματα υψηλής θερμομόνωσης, επιδιορθώσεις σε τοίχους, οροφές και δάπεδα, ηλιακοί θερμοσίφωνες, όπως επίσης έξυπνα συστήματα, αυτοματισμοί και αισθητήρες εξοικονόμησης. Επίσης, επιδοτούνται ενεργειακές επιθεωρήσεις, συμβουλευτικές υπηρεσίες, ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου και μελέτες μικρής κλίμακας. Παράλληλα, στο νέο «Εξοικονομώ» θα μπορούν να ενταχθούν με ευνοϊκότερους όρους όσοι ζουν σε νησιωτικές και ορεινές περιοχές, λιγότερο αναπτυγμένες ή όσες έχουν υποστεί φυσικές καταστροφές. Σε ό,τι αφορά τις επιχειρήσεις, στα νέα προγράμματα του «Εξοικονομώ 2026» θα μπορούν να ενταχθούν και οι πολύ μικρές, για τις οποίες το ενεργειακό κόστος αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα.
Σημειώνεται ότι τα νέα προγράμματα θα ενεργοποιηθούν μέσα από τρία ταμεία. Πρόκειται για το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, το Ταμείο Εκσυγχρονισμού και το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νήσων από τα οποία θα χρηματοδοτηθούν παρεμβάσεις για την περίοδο 2026-2032 σε συγκεκριμένους τομείς, από τα ευάλωτα ενεργειακά νοικοκυριά, τις ενεργειακές αναβαθμίσεις έως τα μέσα μαζικής μεταφοράς, την προώθηση της ηλεκτροκίνησης, καθώς και τις διασυνδέσεις των νησιών του Αιγαίου.
