Μια πρόσφατη έρευνα κοινής γνώμης από το Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ[1] με θέμα: «Πολίτες και πολιτεία: Εμπιστοσύνη, ανισότητα ευκαιριών, πολιτική συμμετοχή», φανερώνει με τον πλέον δεικτικό, παραστατικό και συνάμα τραγικό τρόπο αυτό που οι Έλληνες πολίτες βιώνουν ως υπαρξιακή πραγματικότητα: Την πλήρη κατάρρευση του δεσμού που οφείλει να συνδέει τον πολίτη με την πολιτεία! Η διαμαντένια σκληρότητα των αριθμών δεν αφήνει απολύτως κανένα περιθώριο αμφισβήτησης. Το 97% των Ελλήνων πιστεύει ότι η διαφθορά είναι διαδεδομένη και κοινός κανόνας στη χώρα μας, το 54% την έχει βιώσει το τελευταίο δωδεκάμηνο ενώ τα κυρίαρχα συναισθήματά τους είναι η ανησυχία, ο φόβος, η απαισιοδοξία, η απογοήτευση και η αδικία! Το 82% έχει λίγο ή καθόλου εμπιστοσύνη στα πολιτικά κόμματα. Η επιβεβαίωση του αυτονόητου είναι ανάγλυφα αποτυπωμένη στην αγωνία των πολιτών, ενός αυτονόητου που η πολιτική τάξη αρνείται τεχνηέντως να δει και δε θέλει επ’ ουδενί λόγω να αντιληφθεί.
Η εμπιστοσύνη στους θεσμούς έχει καταρρεύσει! Όταν το 97% των Ελλήνων θεωρεί ότι η διαφθορά είναι διαδεδομένη, δεν έχουμε να κάνουμε με μια στατιστική διαπίστωση αλλά με μια σοβαρότατη οντολογική κρίση της πολιτείας, η οποία φαίνεται, από τις καταγεγραμμένες διαπιστώσεις, ότι έχει χάσει τον προσανατολισμό της κι έχει μετατραπεί σε έναν ανεξέλεγκτο μηχανισμό διάχυσης ατομικών συμφερόντων. Το φαινόμενο αυτό αποτελεί μια καταστρατήγηση της ίδιας της Δημοκρατίας, η οποία μέσα από την, αποτυπωμένη στο κοινό αίσθημα των πολιτών, θεσμική και δομική της ασθένεια, τροφοδοτεί τον ατέρμονο κύκλο της απογοήτευσης και της απελπισίας!
Η ψυχή ενός λαού απελευθερώνεται ή καταδικάζεται μέσα από την εμπιστοσύνη του στους θεσμούς. Σήμερα όμως διαπιστώνεται ότι η εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στην πολιτεία τους έχει χαθεί και δεν μπορεί να επιστρέψει ούτε με δημαγωγίες ούτε με εύκολες εξαγγελίες αλλά μόνο με έργο ανθρωποκεντρικό και κοινωνιοκεντρικό με όρους δικαιοσύνης κι απόλυτης διαφάνειας. Από την έρευνα αυτή προκύπτει εμφανώς ότι ο Έλληνας νιώθει ότι δεν βιώνει τη ζωή του μέσα σε μια πολιτεία ευνομούμενη, μέσα σε μια Δημοκρατία με αρχές αλλά μέσα σε μια σκιά τής πολιτείας και της Δημοκρατίας. Κι αυτή η σκιά, νιώθει πως απειλεί να τον καταπιεί σε κάθε του βήμα! Όταν όμως διαρρηγνύεται η εμπιστοσύνη τί μένει; Ο νόμος; Οι θεσμοί; Η τεχνοκρατία; Όταν οι πολίτες νιώθουν καθημερινά ότι η πολιτεία τους δεν είναι ο ‘τόπος’ τους αλλά το ‘μέσον’ τους, η ασθένεια είναι σοβαρή και κατατρώει τη χώρα διαβρώνοντάς την από μέσα προς τα έξω. Ο κίνδυνος είναι εσωτερικός και η κραυγή αγωνίας που αποτυπώνεται στην έρευνα δεν είναι απλώς μια στατιστική καταγραφή, είναι η αποτύπωση μιας Ελλάδας που έχει χάσει τον εαυτό της. Ο θάνατος της ελπίδας είναι πρόδηλος. Και η απογοήτευση θεριεύει διαρκώς καθόσον τίποτα δεν φανερώνει ότι υπάρχει κάποιο πολιτικό υποκείμενο το οποίο έχει τη θέληση αλλά και την ικανότητα να διαχειριστεί την κρίση ή έστω να εκφράσει και να ενεργοποιήσει αυτούς που σήμερα έχουν πλήρη επίγνωση της δυσμενούς κατάστασης κι επιθυμούν την αλλαγή της. Η εικόνα θυμίζει πλοίο που βυθίζεται με τους επιβάτες να γελούν πικρά με την τραγωδία που βιώνουν. Τούτες οι γραμμές καταλήγουν με μια ύστατη έκκληση προς τα πολιτικά κόμματα να θυμηθούν ότι η εμπιστοσύνη είναι πρωτίστως πράξη, όχι μεγάλα λόγια, όχι κενό συναίσθημα μέσα στο νεοελληνικό δράμα που βιώνουμε.
[1] Πολίτες και πολιτεία: Εμπιστοσύνη, ανισότητα ευκαιριών, πολιτική συμμετοχή | Heinrich-Böll-Stiftung Θεσσαλονίκη. Το Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ στην Ελλάδα λειτουργεί στη Θεσσαλονίκη. Είναι ένας ανεξάρτητος οργανισμός που πρόσκειται στο κόμμα των Πρασίνων. Η έρευνα διενεργήθηκε από την Kapa Research τον Σεπτέμβριο του 2025.
