Την ώρα που τα ελληνικά νοικοκυριά παλεύουν να τα βγάλουν πέρα με το αυξανόμενο κόστος ζωής, οι λογαριασμοί ρεύματος παραμένουν ένας από τους μεγαλύτερους «πονοκεφάλους». Ωστόσο, η ανεξέλεγκτη αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών δημιουργούν ασφυκτικές πιέσεις στον κλάδο της προμήθειας και δυσμενείς επιπτώσεις για το σύνολο των καταναλωτών, οι οποίοι βλέπουν τους λογαριασμούς τους να «φουσκώνουν» μέσα από προσαυξήσεις και αναπροσαρμογές στις χρεώσεις.
Μάλιστα, σύμφωνα με όσα μεταφέρουν στο BD πηγές της αγοράς, αν θεωρήσουμε ως δεδομένο ένα συντηρητικό σενάριο όπου η ετήσια αύξηση των οφειλών ανέρχεται σε περίπου 300 εκατ. ευρώ, τότε το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε επιβάρυνση περίπου 5% επί της αξίας της ενέργειας που διακινείται στη χονδρική αγορά.
Ακριβό το ρεύμα στην Ελλάδα
Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του Household Energy Price Index (HEPI), η τιμή της κιλοβατώρας τον Αύγουστο στην Αθήνα διαμορφώθηκε στα 24,86 λεπτά όταν ο μέσος όρος της ΕΕ ήταν στα 25,37 λεπτά η κιλοβατώρα .
Αν όμως δούμε όλες τις χώρες που καταγράφει το HEPI μαζί με τη Σερβία, την Ουκρανία και άλλες εκτός ΕΕ ο μέσος όρος πέφτει στα 24,22 λεπτά. Αυτό δείχνει ξεκάθαρα ότι η Ελλάδα δεν έχει «φθηνό ρεύμα», απλώς δεν είναι τόσο ακριβή όσο κάποιες δυτικοευρωπαϊκές χώρες, αλλά υστερεί όταν συγκρίνεται με κράτη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, όπου το ρεύμα παραμένει πολύ φθηνότερο.
Υπενθυμίζουμε ότι ενώ τα «πράσινα» τιμολόγια Σεπτεμβρίου μειώθηκαν αισθητά, τα τιμολόγια Οκτωβρίου παρουσίασαν σημαντικές αυξήσεις, κυρίως από τους μικρούς παρόχους. Και δεδομένου ότι η μέση τιμή χονδρικής γι’ αυτόν το μήνα κινείται σε υψηλά επίπεδα (πάνω από 130 ευρώ/MWh), οι προβλέψεις για τους λογαριασμούς του Νοέμβρη παραμένουν δυσοίωνες.
Στα 3,4 δισ. ευρώ τα φέσια στους παρόχους
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης της ΡΑΑΕΥ για το 2024, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές καταναλωτών προς τους προμηθευτές άγγιξαν συνολικά τα 1,74 δισ. ευρώ για υφιστάμενους πελάτες και επιπλέον 1,65 δισ. ευρώ για πελάτες που έχουν αλλάξει πάροχο, δηλαδή, άθροισμα σχεδόν 3,4 δισ. ευρώ.
Οι οικιακοί πελάτες χωρίς ΚΟΤ συγκεντρώνουν ληξιπρόθεσμες οφειλές ύψους 247,6 εκατ. ευρώ, ενώ οι δικαιούχοι Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου (ΚΟΤ) οφείλουν περίπου 51,1 εκατ. ευρώ.
Οι εμπορικοί και βιομηχανικοί πελάτες εμφανίζουν ακόμη μεγαλύτερη επιβάρυνση, με οφειλές που ξεπερνούν τα 275 εκατ. ευρώ, ενώ οι λοιπές κατηγορίες (π.χ. δημόσιοι φορείς, ειδικά τιμολόγια) παρουσιάζουν εξαιρετικά υψηλό ποσοστό ληξιπρόθεσμων ποσών άνω των 440 εκατ. ευρώ.
Στη Μέση Τάση (ΜΤ) οι οφειλές ανέρχονται σε 514,8 εκατ. ευρώ, ενώ στη Υψηλή Τάση (ΥΤ) ξεπερνούν τα 209,7 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με την ίδια Έκθεση, η μέση επιβάρυνση των προμηθευτών λόγω μη πληρωμής ανέρχεται συνολικά σε 32,84 ευρώ/MWh, ποσό που τελικά μετακυλίεται μερικώς στους υπόλοιπους συνεπείς καταναλωτές.
«Καμπανάκι» από τους παρόχους
Οι πάροχοι έχουν ελάχιστα μέσα άμυνας με τη δικαστική οδό να είναι δαπανηρή, αργή και δυσανάλογη με το ύψος των οφειλών και χωρίς ένα σταθερό πλαίσιο, η ασυνέπεια «μετακυλίεται» σε όσους πληρώνουν κανονικά τους λογαριασμούς τους.
Ο Ελληνικός Σύνδεσμος Προμηθευτών Ενέργειας (ΕΣΠΕΝ) έχει αποστείλει από τον Δεκέμβριο του 2024 επιστολή προς το ΥΠΕΝ, τη ΡΑΑΕΥ και τον ΔΕΔΔΗΕ, ζητώντας άμεση παρέμβαση για δύο κρίσιμα ζητήματα:
- Την τροποποίηση του Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας, ώστε να αποτραπεί το φαινόμενο του «ενεργειακού τουρισμού», δηλαδή της συχνής αλλαγής προμηθευτή από κακοπληρωτές χωρίς εξόφληση προηγούμενων οφειλών.
- Και την ορθή και έγκαιρη εφαρμογή από τον ΔΕΔΔΗΕ των εντολών Απενεργοποίησης και Παύσης Εκπροσώπησης Μετρητών Φορτίου, που σήμερα καθυστερούν υπερβολικά ή μένουν ανεκτέλεστες, ακόμη και για διάστημα έως 24 μηνών.
Ωστόσο, μέχρι σήμερα δεν έχει επιλυθεί τίποτα από τα παραπάνω.
Όσον αφορά στο πρώτο αίτημα, όπως αναφέρουν στελέχη της αγοράς στο BD, το πρόβλημα έχει πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις διότι αυτή τη στιγμή ο πελάτης μπορεί να φύγει αφήνοντας πίσω του οφειλές και να αλλάξει πάροχο χωρίς καμία συνέπεια, ενώ ο μόνος τρόπος να διεκδικήσει ο προηγούμενος πάροχος τα χρήματά του είναι μέσω δικαστικής οδού.
Βέβαια, το ΥΠΕΝ είχε παρουσιάσει τον Απρίλιο του 2024, μέσω διαβούλευσης της ΡΑΑΕΥ, σχέδιο για περιορισμό των αλλαγών προμηθευτή από κακοπληρωτές, ωστόσο, όπως αναφέρουν παράγοντες του κλάδου, «έκτοτε δεν έχει υπάρξει καμία εξέλιξη».
Παράλληλα, το δεύτερο μεγάλο «αγκάθι» αφορά τις εκτεταμένες καθυστερήσεις από τον ΔΕΔΔΗΕ στην υλοποίηση εντολών απενεργοποίησης και παύσης εκπροσώπησης μετρητών φορτίου.
Μετά την απόφαση του ΣτΕ (1888/2020), δεν υφίσταται πλέον διάταξη που να επιτρέπει στους προμηθευτές να αιτηθούν την απενεργοποίηση μετρητών για καταναλωτές που αλλάζουν πάροχο αφήνοντας οφειλές.
Το κενό επιβαρύνεται από την αδράνεια του ΔΕΔΔΗΕ, καθώς εντολές διακοπής παραμένουν ανεκτέλεστες έως και δύο χρόνια, με αποτέλεσμα να συνεχίζεται η κατανάλωση εις βάρος των εταιρειών.
«Μεγάλο μέρος των Εντολών Απενεργοποίησης υλοποιείται με σημαντική καθυστέρηση έναντι της χρονικής προθεσμίας των δέκα εργάσιμων ημερών… Κατά μέσο όρο, ο χρόνος υλοποίησης ξεπερνά κατά πολύ το προβλεπόμενο διάστημα, ιδίως στην Αττική», επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, στην επιστολή του Συνδέσμου.
Αγορά και πάροχοι υπογραμμίζουν ότι όσο καθυστερεί η απενεργοποίηση ενός μετρητή, ο προμηθευτής συνεχίζει να χρεώνεται για ενέργεια που ο καταναλωτής δεν πληρώνει. Απαιτείται διαφάνεια, σαφή χρονοδιαγράμματα και ουσιαστικές κυρώσεις όπου υπάρχει αδράνεια και ως τότε, κάθε μήνας καθυστέρησης σημαίνει νέες οφειλές και νέα επιβάρυνση για το σύνολο των καταναλωτών.
