Με αφορμή την Εβδομάδα Δράσης για τα Οστά και τις Αρθρώσεις, που διανύουμε, οι Διευθυντές της Β΄ Ορθοπαιδικής Κλινικής του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας, Ορθοπαιδικοί Χειρουργοί – Αθλητιάτροι Θωμάς Μέλλος και Χρόνης Δρούγιας μας ενημερώνουν για:
Όσα πρέπει να ξέρουμε για την Οστεοαρθρίτιδα του Γόνατος
Η οστεοαρθρίτιδα του γόνατος είναι η πιο συχνή μορφή αρθρίτιδας και μία από τις κυριότερες αιτίες πόνου και δυσλειτουργίας στις μεγάλες ηλικίες. Πρόκειται για μια χρόνια, εκφυλιστική νόσο που επηρεάζει τον αρθρικό χόνδρο, τα οστά και τους γύρω ιστούς. Η νόσος εξελίσσεται αργά αλλά σταθερά, προκαλώντας πόνο, δυσκαμψία και περιορισμό της κινητικότητας.
Τα πάντα για την πάθηση
Η οστεοαρθρίτιδα είναι αποτέλεσμα της σταδιακής φθοράς του χόνδρου που καλύπτει τις αρθρικές επιφάνειες. Ο χόνδρος λειτουργεί σαν «μαξιλάρι» που απορροφά τα φορτία και επιτρέπει την ομαλή κίνηση. Όταν καταστρέφεται, τα οστά τρίβονται μεταξύ τους, δημιουργώντας φλεγμονή και παραμόρφωση της άρθρωσης. Παράγοντες κινδύνου είναι η ηλικία, η παχυσαρκία, τα προηγούμενα τραύματα, η έντονη αθλητική ή επαγγελματική δραστηριότητα και η κληρονομικότητα.
Τι πρέπει να γνωρίζετε πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα
Η πρόληψη είναι το κλειδί. Η διατήρηση φυσιολογικού βάρους μειώνει δραματικά την επιβάρυνση του γόνατος. Η συστηματική άσκηση χαμηλής έντασης, όπως η κολύμβηση, το περπάτημα σε επίπεδο έδαφος και η ποδηλασία, βοηθούν στη διατήρηση της δύναμης και της ελαστικότητας των μυών που στηρίζουν το γόνατο. Η έγκαιρη αξιολόγηση από ειδικό γιατρό μπορεί να καθυστερήσει σημαντικά την εξέλιξη της νόσου.
Πώς να φερόμαστε σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα
Οι ασθενείς χρειάζονται κατανόηση, στήριξη και ενθάρρυνση. Απλές δραστηριότητες, όπως το ανέβασμα σκάλας ή το περπάτημα, μπορεί να γίνουν εξαιρετικά δύσκολες. Η υπομονή του περιβάλλοντος και η παροχή πρακτικής βοήθειας στην καθημερινότητα βελτιώνουν την ψυχολογία και την ποιότητα ζωής τους.
Πώς να βοηθήσουμε στην καθημερινότητα
Η χρήση βοηθημάτων, όπως μπαστούνι ή ειδικός νάρθηκας, μπορεί να μειώσει τον πόνο και να προσφέρει σταθερότητα. Εργονομικές καρέκλες και υποδήματα με απορροφητική σόλα συμβάλλουν στη μείωση των φορτίων. Οι φυσικοθεραπευτικές ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών του τετρακεφάλου, οπίσθιων μηριαίων και των γλουτιαίων είναι καθοριστικές, ενώ η θερμοθεραπεία ή η κρυοθεραπεία μπορούν να μειώσουν τον πόνο.
Διατροφή για να αντιμετωπίσουμε την οστεοαρθρίτιδα
Η σωστή διατροφή μπορεί να ενισχύσει σημαντικά την αντιμετώπιση της νόσου:
- Φρούτα και λαχανικά πλούσια σε αντιοξειδωτικά βοηθούν στη μείωση της φλεγμονής.
- Ψάρια πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά (σολομός, σαρδέλες, σκουμπρί) έχουν ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση.
- Τροφές πλούσιες σε ασβέστιο και βιταμίνη D ενισχύουν την οστική υγεία.
- Ο περιορισμός ζάχαρης, τηγανητών και επεξεργασμένων τροφίμων συμβάλλει στη μείωση του σωματικού βάρους και της φλεγμονής.
Τι πρέπει να προσέχουμε
Οι ασθενείς θα πρέπει να αποφεύγουν δραστηριότητες που αυξάνουν την καταπόνηση, όπως τρέξιμο σε σκληρές επιφάνειες, βαθιά καθίσματα, ή μεταφορά βαριών αντικειμένων. Η υπερβολική καθυστέρηση στην αναζήτηση ιατρικής βοήθειας οδηγεί σε προχωρημένα στάδια με πιο δύσκολη αντιμετώπιση.
Τι μπορεί να συμβεί όταν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως
Η οστεοαρθρίτιδα οδηγεί σε προοδευτική φθορά της άρθρωσης. Χωρίς θεραπεία, μπορεί να προκληθεί σοβαρή παραμόρφωση, πλήρης απώλεια λειτουργικότητας και αναγκαστική προσφυγή σε χειρουργικές λύσεις, όπως η ολική αρθροπλαστική γόνατος.
Πώς συνδέεται η οστεοαρθρίτιδα με άλλες παθήσεις
Η πάθηση συχνά συνδέεται με παχυσαρκία και μεταβολικό σύνδρομο, αυξάνοντας τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα. Η μειωμένη κινητικότητα οδηγεί επίσης σε απώλεια μυϊκής μάζας, επιδείνωση της οστεοπόρωσης και αυξημένο κίνδυνο πτώσεων, ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους.
Εξετάσεις – Τι είναι και κάθε πότε πρέπει να γίνονται
- Ακτινογραφία γόνατος: δείχνει στένωση του μεσάρθριου διαστήματος, σχηματισμό οστεοφύτων και παραμόρφωση.
- Μαγνητική τομογραφία: δίνει πιο αναλυτικές πληροφορίες για τον χόνδρο και τους μαλακούς ιστούς.
- Κλινική επανεκτίμηση: συνιστάται κάθε 6–12 μήνες ανάλογα με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων.
Συμπέρασμα
Η οστεοαρθρίτιδα του γόνατος είναι μια νόσος που μπορεί να περιορίσει δραστικά την ποιότητα ζωής, αλλά με έγκαιρη διάγνωση, αλλαγές στον τρόπο ζωής, φυσικοθεραπεία, κατάλληλη διατροφή και όταν χρειάζεται φαρμακευτική ή χειρουργική αντιμετώπιση, οι ασθενείς μπορούν να διατηρήσουν την κινητικότητα και την ανεξαρτησία τους.
