Από τη στιγμή που εντοπίστηκε την 1η Ιουλίου από το τηλεσκόπιο Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System (ATLAS) στο Ρίο Ουρτάδο της Χιλής ο διαστρικός κομήτης 3I/ATLAS 2025, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) έστρεψε προς αυτόν μια σειρά από επίγεια τηλεσκόπια στη Χαβάη, τη Χιλή και την Αυστραλία για να παρακολουθούν την πρόοδό του, ενώ έχει αποτελέσει αντικείμενο παρατήρησης και από τα διαστημικά τηλεσκόπια Hubble της NASA/ESA και James Webb της NASA/ESA/CSA.
Καθώς στις 3 Οκτωβρίου, ο 3I/ATLAS βρισκόταν στο πιο κοντινό του πέρασμα από τον Άρη (περίπου 30 εκατομμύρια χλμ.), το διάστημα 1-7 Οκτωβρίου έστρεψαν το βλέμμα τους προς τον διαστημικό επισκέπτη και τα διαστημόπλοια ExoMars Trace Gas Orbiter και Mars Express που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον Κόκκινο Πλανήτη.
Η κόμη του ουράνιου σώματος που δημιουργείται καθώς πλησιάζει τον Ήλιο είχε διάμετρο αρκετών χιλιάδων χιλιομέτρων και ήταν καθαρά ορατή. Η θερμότητα και η ακτινοβολία του Ήλιου ζωντανεύουν τον κομήτη, προκαλώντας την απελευθέρωση αερίου και σκόνης, που συσσωρεύονται ως φωτοστέφανο που περιβάλλει τον πυρήνα και σχηματίζουν την κόμη.
Σύμφωνα με τις έως τώρα παρατηρήσεις, ο 3I/ATLAS είναι ασυνήθιστα πλούσιος σε διοξείδιο του άνθρακα και περιέχει μικρή ποσότητα πάγου νερού, υδρατμών, μονοξειδίου του άνθρακα και καρβονυλικού σουλφιδίου. Επίσης, εκπέμπει αέριο κυανίδιο και ατμούς ατομικού νικελίου σε συγκεντρώσεις παρόμοιες με αυτές που παρατηρούνται στους κομήτες του δικού μας Ηλιακού Συστήματος.
Προερχόμενος από περιοχές εκτός του Ηλιακού μας Συστήματος, ο κομήτης 3I/ATLAS είναι μόλις το τρίτο διαστρικό αντικείμενο που έχει παρατηρηθεί ποτέ, μετά τον 1I/Oumuamua το 2017 και τον 2I/Borisov το 2019.
Αυτά τα σώματα είναι απολύτως εξωτικά. Κάθε πλανήτης, δορυφόρος, αστεροειδής, κομήτης και μορφή ζωής στο Ηλιακό μας Σύστημα έχουν κοινή προέλευση. Αλλά τα διαστρικά σώματα είναι πραγματικά ξένα, μεταφέροντας ενδείξεις για το σχηματισμό κόσμων πολύ πέρα από τον δικό μας.
Με βάση την τροχιά του, οι αστρονόμοι υποψιάζονται ότι ο 3I/ATLAS θα μπορούσε να είναι ο παλαιότερος κομήτης που έχει παρατηρηθεί ποτέ. Μπορεί να είναι τρία δισεκατομμύρια χρόνια πιο αρχαίος από το δικό μας Ηλιακό Σύστημα, το οποίο είναι 4,6 δισεκατομμυρίων ετών.
Τα παγωμένα περιπλανώμενα διαστημικά αντικείμενα, όπως ο 3I/ATLAS, προσφέρουν μια σπάνια, απτή σύνδεση με τον ευρύτερο γαλαξία. Μια πραγματική επίσκεψη σε τέτοια σώματα θα συνέδεε την ανθρωπότητα με το Σύμπαν σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα. Για τον σκοπό αυτό, η ESA προετοιμάζει για το άμεσο μέλλον μια αποστολή ονόματι “Comet Interceptor”.
Πρόκειται για ένα διαστημόπλοιο που πρόκειται να εκτοξευθεί το 2029 και θα τεθεί σε τροχιά «στάθμευσης» γύρω από τη Γη, από όπου θα περιμένει να καταφτάσει στη γειτονιά μας ένας κατάλληλος στόχος και να κατευθυνθεί προς αυτόν: ίσως έναν κομήτη από το μακρινό Νέφος του Όορτ που περιβάλλει το Ηλιακό μας Σύστημα ή, απίθανο αλλά εξαιρετικά ελκυστικό, ένα διαστρικό αντικείμενο όπως ο 3I/ATLAS.
Ο Μάικλ Κέπερς, επιστήμονας της αποστολής “Comet Interceptor” επισημαίνει ότι «όταν ξεκινήσαμε την αποστολή το 2019, γνωρίζαμε μόνο ένα διαστρικό αντικείμενο – το 1I/Oumuamua, που ανακαλύφθηκε το 2017. Έκτοτε, έχουν ανακαλυφθεί δύο ακόμη τέτοια αντικείμενα, τα οποία παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλομορφία στην εμφάνισή τους. Η επίσκεψη σε ένα από αυτά θα μπορούσε να προσφέρει σημαντικές ανακαλύψεις για την κατανόηση της φύσης τους».
