Ενδιαφέροντα είναι τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγει νέα μελέτη, σύμφωνα με την οποία το να είναι κανείς πολύ αδύνατος μπορεί να είναι πιο επιβλαβές για την υγεία του από το να είναι υπέρβαρος. Οι ερευνητές προσθέτουν ότι είναι επιπλέον πιθανό να είναι κανείς «παχύς, αλλά σε καλή φυσική κατάσταση», ανάλογα με τον τρόπο κατανομής του σωματικού λίπους και την καλή λειτουργία του μεταβολισμού του.
Η μελέτη
Η έρευνα, που διεξήχθη στη Δανία και παρουσιάστηκε στο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Μελέτη του Διαβήτη στη Βιέννη, παρακολούθησε 85.761 άτομα για 5 χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το 8% των συμμετεχόντων (7.555 άτομα) κατέληξε. Η μέση ηλικία των συμμετεχόντων ήταν 66,4 έτη, ενώ περίπου 4 στους 5 ήταν γυναίκες.
Συγκρίνοντας διαφορετικές κατηγορίες δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ), οι ερευνητές κατέληξαν σε εκπληκτικά συμπεράσματα:
1. Λιποβαρείς (ΔΜΣ ≤ 18,5): Οι συμμετέχοντες αντιμετώπιζα 2,7 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου σε σύγκριση με την ομάδα αναφοράς.
Χαμηλό φυσιολογικό βάρος (ΔΜΣ 18,5–20,0): Δύο φορές μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου.
Μεσαίο φυσιολογικό βάρος (ΔΜΣ 20,0–22,5): 27% μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου.
2. Υπέρβαροι (ΔΜΣ 25–30): Χωρίς αυξημένο κίνδυνο σε σύγκριση με εκείνους που βρίσκονται στο ανώτερο φυσιολογικό εύρος ΔΜΣ (22,5–25).
Παχυσαρκία κατηγορίας Ι (ΔΜΣ 30–35): Δεν υπάρχει σημαντική αύξηση του κινδύνου.
Παχυσαρκία κατηγορίας ΙΙ (ΔΜΣ 35–40): 23% υψηλότερος κίνδυνος θανάτου.
Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι οι μετρίως υπέρβαροι μπορεί να μην αντιμετωπίζουν τόσο μεγάλο κίνδυνο όσο πιστευόταν παλαιότερα, ενώ αντίθετα οι λιποβαρείς μπορεί να αντιμετωπίζουν κινδύνους υγείας που έχουν υποτιμηθεί έως τώρα.
Το φαινόμενο «παχύς, αλλά σε καλή φυσική κατάσταση»
Η μελέτη υπογραμμίζει την έννοια του «μεταβολικά υγιούς παχύσαρκου». Τα άτομα αυτής της ομάδας, που εμπίπτουν στις κατηγορίες υπέρβαρου ή χαμηλού δείκτη παχυσαρκίας, μπορούν να διατηρήσουν καλή μεταβολική υγεία, μειώνοντας τον συνολικό κίνδυνο πρόωρου θανάτου.
Η επικεφαλής ερευνήτρια δρ. Sigrid Bjerge Gribsholt του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου του Aarhus προειδοποίησε, ωστόσο, ότι οι ασθένειες μπορεί να παίζουν ρόλο στους προφανείς κινδύνους που συνδέονται με το χαμηλό ΔΜΣ. «Μερικά άτομα μπορεί να χάσουν βάρος λόγω μιας υποκείμενης πάθησης – αυτό δε σημαίνει ότι ένας υψηλότερος ΔΜΣ είναι απαραίτητα καλύτερος», εξήγησε. Παρ’ όλα αυτά, σημειώνει, τα στοιχεία υποδεικνύουν σαφώς ότι το ελλιπές βάρος αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου.
Η κατανομή του σωματικού λίπους έχει σημασία
Τα ευρήματα προστίθενται σε ένα αυξανόμενο σώμα ερευνών που υποδηλώνουν ότι η θέση αποθήκευσης του λίπους μπορεί να είναι πιο σημαντική από το βάρος αυτό καθεαυτό. Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο European Heart Journal διαπίστωσε ότι το σπλαχνικό λίπος — το κρυμμένο λίπος που αποθηκεύεται γύρω από ζωτικά όργανα όπως το ήπαρ και τα έντερα— επιταχύνει τη γήρανση της καρδιάς, ακόμη και σε άτομα φαινομενικά αδύνατα. Αντίθετα, το λίπος που αποθηκεύεται γύρω από τους γοφούς και τους μηρούς (σώματα «σε σχήμα αχλαδιού») μπορεί να έχει προστατευτική δράση, ιδιαίτερα για τις γυναίκες.
Οι άνδρες με σώματα «σε σχήμα μήλου», που έχουν περισσότερο λίπος στην κοιλιά, έδειξαν σημάδια ταχύτερης καρδιαγγειακής γήρανσης, γεγονός που σηματοδοτεί μεγαλύτερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων.
Η ευρύτερη εικόνα
Η παχυσαρκία παραμένει ένα σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας, κοστίζοντας δισεκατομμύρια κάθε χρόνο και αυξάνοντας τον κίνδυνο σοβαρών παθήσεων, όπως η καρδιακή ανεπάρκεια, οι νεφροπάθειες και οι καρδιαγγειακές παθήσεις. Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τα στοιχεία του NHS, αποτελεί τη δεύτερη κύρια αιτία καρκίνου που μπορεί να προληφθεί.
Συμπέρασμα
Κι ενώ οι κίνδυνοι της παχυσαρκίας είναι γνωστοί εδώ και καιρό, η παρούσα μελέτη ότι το χαμηλό βάρος σώματος (λιποβαρείς) μπορεί να ενέχει αντίστοιχο ή και ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο. Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι η υγεία δεν καθορίζεται μόνο από το βάρος — παράγοντες όπως η κατανομή του λίπους, η μεταβολική υγεία και οι υποκείμενες ασθένειες παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο.
Όπως τόνισε η δρ. Gribsholt, «το να έχει κανείς λίγο επιπλέον βάρος σε μεγαλύτερη ηλικία μπορεί να μην είναι τόσο επιβλαβές όσο πιστευόταν προηγουμένως. Αντίθετα, ενδέχεται τα ελλιποβαρή άτομα να αντιμετωπίζουν πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου».
