Του Δημήτρη Γ. Βαρακλιώτη
Η γιορτή του χαλβά, ένας θεσμός που γεννήθηκε για να αναδείξει το τοπικό προϊόν και να ενώσει την κοινωνία γύρω από την παράδοση, την εξωστρέφεια και την κοινή προσπάθεια ανάδειξης του τόπου, φαίνεται τα τελευταία χρόνια να χάνει την αίγλη και τον χαρακτήρα της.
Πρόκειται για μια εκδήλωση που ξεκίνησε πριν από σχεδόν δύο δεκαετίες, με πρωτοβουλίες τοπικών φορέων, παραγωγών και επαγγελματιών, με στόχο να συστήσει σε ολόκληρη τη χώρα (και όχι μόνο) το πιο αναγνωρίσιμο προϊόν της περιοχής, τον αυθεντικό χαλβά Φαρσάλων. Με αγάπη, μεράκι και συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας, η γιορτή έφτασε να γίνει θεσμός, προσελκύοντας χιλιάδες επισκέπτες και δίνοντας στα Φάρσαλα τη θέση που τους αξίζει στον γαστρονομικό και πολιτιστικό χάρτη της Θεσσαλίας.
Η επιτυχία της γιορτής όλα αυτά τα χρόνια δεν περιορίστηκε μόνο στην προώθηση του προϊόντος. Κατάφερε να γίνει κέντρο πολιτισμού και κοινωνικής συνεύρεσης, καθώς γύρω από την παρουσίαση του χαλβά χτίστηκαν παράλληλες δράσεις: Μουσικές εκδηλώσεις, χορευτικά συγκροτήματα, χορωδιακά φεστιβάλ, εκθέσεις τοπικής γευσιγνωσίας και τοπικών προϊόντων κ.α.. Η πόλη ζούσε για μέρες σε έναν ρυθμό γιορτής, και αυτό ενίσχυε την εξωστρέφεια και την αίσθηση υπερηφάνειας των κατοίκων.
Σήμερα, δυστυχώς, η εικόνα αυτή δείχνει να ξεθωριάζει. Η 18η γιορτή χαλβά, που επί σειρά ετών αποτελούσε τριήμερη γιορτή, φέτος περιορίστηκε σε μόλις δύο ημέρες. Η συρρίκνωση αυτή δεν είναι μια απλή λεπτομέρεια, είναι δείγμα υποβάθμισης. Ακόμη χειρότερη υπήρξε η απόφαση να μεταφερθούν οι εκδηλώσεις από το κέντρο της πόλης στον χώρο του πολιτιστικού κέντρου. Η μετατόπιση αυτή στερεί όχι μόνο τη ζωντάνια του ιστορικού κέντρου, αλλά και μια πολύτιμη οικονομική ανάσα στις εμπορικές και τις επιχειρήσεις εστίασης του κέντρου που περίμεναν τη γιορτή για να τονώσουν τον τζίρο τους.
Αναμφίβολα, η ανακατασκευή της πλατείας Δημαρχείου δημιούργησε πρακτικό πρόβλημα. Όμως δεν θα έπρεπε οι υπεύθυνοι διοργάνωσης του δήμου να σχεδιάσουν εγκαίρως εναλλακτικές λύσεις, ώστε η γιορτή να παραμείνει στο κέντρο; Υπάρχουν και άλλοι χώροι που θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν τις εκδηλώσεις, αρκεί να υπάρχει θέληση και όραμα. Η εύκολη λύση της μεταφοράς σε έναν περιφερειακό χώρο έδωσε την αίσθηση πως δεν υπήρξε πραγματική μέριμνα για να διασωθεί ο χαρακτήρας του θεσμού.
Επιπλέον, φέτος είχαμε και την αφαίρεση σημαντικών πολιτιστικών δρώμενων. Το καθιερωμένο χορωδιακό φεστιβάλ, που εμπλούτιζε το πρόγραμμα και συγκέντρωνε κοινό από ολόκληρη την χώρα, αλλά και οι εκδηλώσεις με τα παραδοσιακά χορευτικά, που έδιναν χρώμα και ψυχή στη γιορτή, καταργήθηκαν σιωπηρά. Πώς είναι δυνατόν να χάνεται η πολιτιστική διάσταση που έκανε τη γιορτή κάτι παραπάνω από μια απλή πολιτιστική εκδηλωση; Με τέτοιες επιλογές, κινδυνεύουμε να δούμε τον θεσμό να μετατρέπεται σε μια τυπική εκδήλωση χωρίς ταυτότητα.
Απέναντι σε αυτήν την αδράνεια, η Περιφέρεια Θεσσαλίας δείχνει πως υπάρχει και άλλος δρόμος. Ο περιφερειάρχης κ. Δημήτρης Κουρέτας όχι μόνο έδειξε έντονο ενδιαφέρον για την ενίσχυση της γιορτής, αλλά προχώρησε και σε μια κίνηση στρατηγικής σημασίας: Κατέθεσε φάκελο για την αναγνώριση του χαλβά Φαρσάλων ως προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (Π.Ο.Π.). Η αναγνώριση αυτή, αν επιτευχθεί, θα αποτελέσει τεράστιο βήμα για την εξωστρέφεια και τη διεθνή αναγνώριση του προϊόντος, ενώ θα συμβάλει καθοριστικά στην τοπική ανάπτυξη.
Η γιορτή χαλβά δεν μπορεί και δεν πρέπει να συρρικνώνεται. Χρειάζεται να ανακτήσει τη δυναμική της, να επιστρέψει στο κέντρο της πόλης, να επεκταθεί ξανά σε διάρκεια και να εμπλουτιστεί με πολιτιστικά, καλλιτεχνικά και κοινωνικά δρώμενα. Μια γιορτή που ξεκίνησε για να τιμήσει το πιο αυθεντικό προϊόν των Φαρσάλων δεν μπορεί να αφεθεί να μαραζώσει από προχειρότητα και αδιαφορία. Αν συνεχιστεί αυτή η πορεία, κινδυνεύει να χαθεί όχι μόνο μια μοναδική ευκαιρία για την πόλη, αλλά και ένας θεσμός που θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο για ολόκληρη τη χώρα.
