Δύο βασικά στοιχήματα για την χώρα αναμένεται να κριθούν με την ολοκλήρωση του διαγωνισμού για την παραχώρηση «οικοπέδων» προς διερεύνηση κοιτασμάτων στις ελληνικές θάλασσες με την δυνατότητα υποβολής προσφορών να κλείνει σήμερα στις 17:00 το απόγευμα.
Το πρώτο και πασιφανές στοίχημα αφορά εν συνόλω την έκβαση του διαγωνισμού με τις συμμετοχές και τα ονόματα που θα συγκεντρώσει, γεγονός που εφόσον, καταλήξει με θετικό πρόσημο, αναμένεται να δώσει νέα ώθηση στο εθνικό πρόγραμμα έρευνας και ανάπτυξης υδρογονανθράκων στις ελληνικές θάλασσες.
Το δεύτερο κρίσιμο έως και κρισιμότερο στοίχημα, όπως υπογραμμίζουν πηγές της αγοράς, άπτεται της γεωπολιτικής διάστασης του πράγματος, αντικρίζοντας την «μεγάλη εικόνα» της περιοχής και έρχεται να αποτυπωθεί στην συμμετοχή ή μη του αμερικανικού πετρελαϊκού κολοσσού, ονόματι Chevron.
Υπενθυμίζεται ότι η τελευταία ήταν η αιτία για την προκήρυξη του διεθνούς διαγωνισμού καθώς αρχικά η ίδια εκδήλωση ενδιαφέρον για τις περιοχές-οικόπεδα τόσο νότια της Πελοποννήσου όσο και νότια της Κρήτης («Νότια της Πελοποννήσου», «Νότια της Κρήτης 1» και «Νότια της Κρήτης 2»), καταλήγοντας το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να κινήσει μια ενιαία διαγωνιστική διαδικασία για το σύνολο των προς παραχώρηση περιοχών. Ο διαγωνισμός περιλαμβάνει και το μπλοκ «Α2» για το οποίο εκδήλωσε ενδιαφέρον η Helleniq Energy.
Στην κούρσα Chevron και Helleniq Energy
Οι βασικές εκτιμήσεις, χωρίς βέβαια να υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα μέχρι και την ανακοίνωση των επίσημων αποτελεσμάτων, θέλουν την Chevron να συμμετάσχει στον διαγωνισμό και μάλιστα, συνιστώντας το «φαβορί» της κούρσας με έτερο δεύτερο υποψήφιο την Helleniq Energy.
Οι δύο εταιρείες, όπως αναφέρουν πληροφορίες, ενδέχεται να προχωρήσουν στη δημιουργία κοινοπρακτικού σχήματος, πράγμα που ωστόσο θα κριθεί μετά τον διαγωνισμό και την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων για τις προσφορές που υποβλήθηκαν.
Η «σφραγίδα» της Chevron
Για να επιστρέψουμε στην ανάγνωση του δεύτερου στοιχήματος, η συμμετοχή Chevron, πέρα από τα όποια προφανή «credits» θα προσδώσει στην όλη διαδικασία, αναμένεται να αποτελέσει «καταλύτη» ευρύτερων γεωπολιτικών διεργασιών με το βλέμμα προφανώς στραμμένο στις εκπεφρασμένες διεκδικήσεις της Λιβύης και δια μέσου αυτής, της ίδιας της Τουρκίας με επίδικο τα χωρικά ύδατα της Ελλάδας και σε τελευταία ανάλυση την εθνική της κυριαρχία στην περιοχή και ευρύτερα.
Ο Κωνσταντίνος Νικολάου, Γεωλόγος Πετρελαίων – Ενεργειακός Οικονομολόγος με πάνω από τέσσερις δεκαετίες εμπειρία στο κλάδο, επισημαίνει, μεταξύ άλλων, σε πρόσφατο άρθρο του στην κλαδική ιστοσελίδα energypress.gr ότι «Εάν η Chevron παραμείνει στο διαγωνισμό, είναι βέβαιο ότι θα έχει ήδη εξασφαλίσει την στήριξη της κυβέρνησης των ΗΠΑ, με ότι αυτό συνεπάγεται» απέναντι στην δεδηλωμένη προσπάθεια της Τουρκίας να αμφισβητήσει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας στην περιοχή σε «σύμπραξη» με την Λιβύη και αιχμή του δόρατος το τουρκολιβυκό σύμφωνο.
Ο παράγοντας Λιβύη
Άλλωστε, το σκηνικό «κρίσης» στην περιοχή έχει ήδη στηθεί με την Λιβύη, στις 25 Ιουνίου 2025, να υπογράφει συμφωνία με την τούρκικη κρατική εταιρεία πετρελαίου TPAO για εκτέλεση 10.000 χλμ σεισμικών διασκοπήσεων στις θαλάσσιες ζώνες της Λιβύης.
Με αυτόν τον τρόπο, όπως σχολιάζει ο κ. Νικολάου, η Λιβύη φέρνει την Τουρκία νότια της Κρήτης, μέσω της εταιρείας της TPAO, για να εκτελέσει σεισμικές έρευνες (προφανώς και σε αμφισβητούμενες περιοχές) και να εμπλακεί, αν χρειασθεί, ακόμα και με τον στόλο της, εφόσον «παρενοχληθεί».
Βέβαια, όλα αυτά εξελίσσονται σε μια περίοδο που το σχέδιο της «Γαλάζιας Πατρίδας» βρίσκεται σταθερά στην προμετωπίδα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής μέρος της οποίας είναι τόσο η προσέγγιση της Τουρκίας σε με τις δύο αρχές εξουσίας της Λιβύης σε Τρίπολη και Βεγγάζη, αποσκοπώντας η δεύτερη να κυρώσει το παράνομο τουρκολυβικό σύμφωνο από την Εθνοσυνέλευση της Λιβύης, όσο και η επαναπροσέγγιση με την Αίγυπτο που με την σειρά της ασκεί επιρροή στην Διοίκηση του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ.
Παράλληλα, η Λιβύη επιχειρεί στην περιοχή, παίζοντας σε «διπλό ταμπλό». Από την μία συνηγορεί στην αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας, παραγνωρίζοντας, κατά παράβαση του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας την επήρεια της Κρήτης σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ και από την άλλη επικαλείται και αποτυπώνει το ίδιο νομικό κείμενο στις συζητήσεις που διεξάγει με διεθνείς πετρελαϊκούς κολοσσούς στα πλαίσια του διεθνούς διαγωνισμού που έχει προκηρύξει από τον περασμένο Μάρτιο για την εκχώρηση 11 θαλάσσιων περιοχών και 11 χερσαίων με ημερομηνία λήξης τον προσεχή Νοέμβριο. Εκεί η μέση οριοθετημένη γραμμή φτάνει ως την μέση απόσταση ανάμεσα στις ακτογραμμές της Κρήτης και της Λιβύης, ευθυγραμμίζεται δηλαδή πλήρως με τις προβλέψεις του Διεθνούς Θαλάσσιου Δικαίου.
Και η διασύνδεση στον χάρτη
Το γεωπολιτικό σκηνικό συμπληρώνουν οι εξελίξεις με την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου, όπου παρά τις δηλώσεις που έχουν προηγηθεί και θα ακολουθήσουν, η κρίσιμη γεωπολιτική παράμετρος που ξεδιπλώθηκε με την παρέμβαση της Τουρκίας πέρυσι το καλοκαίρι ανοιχτά της Κάσου υπέρ της παύσης των ερευνών βυθού, παραμένει ανοικτό ζήτημα με άμεση αντανάκλαση και συνέπεια στα ελληνοτουρκικά.
Σε αυτή την βάση, η έλευση και παραμονή των Αμερικάνων δια των υδρογονανθράκων αναδεικνύεται από την ίδια στην κυβέρνηση σε πρώτης τάξεως εγγύηση στην προσπάθεια υπεράσπισης και διαφύλαξης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στη θάλασσα.
Ποια είναι η διαδικασία
Ως προς το διαδικαστικό κομμάτι, όπως προαναφέρθηκε, ο διαγωνισμός ολοκληρώνεται σήμερα στις 17:00 για να ακολουθήσει σύσταση ειδικής επιτροπής αξιολόγησης των εγγράφων από την ΕΔΕΥΕΠ που θα αναλάβει να διεκπεραιώσει το άνοιγμα των φακέλων. Η απόφαση για την σύσταση και σύνθεσή της θα δημοσιευτεί στην πλατφόρμα της Διαύγεια με το επικρατέστερο σενάριο να θέλουν οι σχετικές διαδικασίες να γίνονται με ταχύτητα αν και τα χρονικά περιθώρια για την επιτροπή ορίζονται σε βάθος δεκαημέρου.
Ο κάθε επενδυτής υποβάλλει σε τέσσερις υποφακέλους τα έγγραφα, νομικής ικανότητας, οικονομικής δυνατότητας, τεχνικής ικανότητας και τον σφραφισμένο υποφάκελο με τα ανταγωνιστικά στοιχεία, δηλαδή την οικονομική προσφορά. Ο τελευταίος υποφάκελος θα είναι και ο τελευταίος που θα ανοίξει αφού πρώτα ελεγχθεί το σύνολο των προηγούμενων εγγράφων.
Η όλη διαδικασία της αξιολόγησης απαιτεί τρεις με τέσσερις συνεδριάσεις της Επιτροπής Αξιολόγησης, ώστε στο τέλος να αποσφραγιστούν και οι φάκελοι με τα ανταγωνιστικά στοιχεία και να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις με τους επενδυτές.
Δεν αποκλείεται, πάντως, μέχρι το τέλος της εβδομάδας να γίνει σε πρώτη φάση γνωστός ο αριθμός των συμμετεχόντων στον διαγωνισμό, ίσως και τα ονόματα τους.
