Ο αγρότης από την Κρήτη φαινόταν, τουλάχιστον στα χαρτιά, να νοικιάζει εκτάσεις στην Εύβοια για βοσκοτόπια, αλλά και για καλλιέργειες. Από τον έλεγχο που έγινε, όμως, διαπιστώθηκε ότι κάτι δεν πήγαινε καλά στις δηλώσεις του για χορήγηση κοινοτικών επιδοτήσεων. Ο ιδιοκτήτης που εμφανιζόταν να του εκμισθώνει τα αγροτεμάχια είχε πεθάνει από το 2014.
Αυτός δεν ήταν ο μόνος παραγωγός που φέρεται να έλαβε ενισχύσεις με την ίδια μέθοδο, χωρίς να τις δικαιούται. Σύμφωνα με αστυνομικούς της Υποδιεύθυνσης Δίωξης Οικονομικών Εγκλημάτων, τουλάχιστον άλλοι 30 συντοπίτες του είχαν εφαρμόσει το κόλπο.
Ενα ακόμη στοιχείο στο οποίο εστιάζουν οι αστυνομικοί είναι ότι στην Κρήτη εμφανίζονται αρκετά άτομα –ορισμένα εξ αυτών με έτη γέννησης 2003 και 2004– να αιτούνται επιδοτήσεις. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα αντίστοιχα ποσά που καταλογίστηκαν δεν θεωρούνται υψηλά, καθώς πρόκειται για 20.000-30.000 ευρώ ανά ΑΦΜ σε βάθος πενταετίας. Ωστόσο, σύμφωνα με αστυνομικές πηγές, υπάρχουν ενδείξεις ότι δεν πρόκειται για άτομα που είχαν πραγματική αγροτική δραστηριότητα. Eκτιμάται ότι επιλέγονταν από άλλους για να παρουσιαστούν ως παραγωγοί, με σκοπό να μοιραστούν έπειτα μέρος των χρημάτων.
Αυτές είναι ορισμένες από τις πρώτες διαπιστώσεις αστυνομικών της Υποδιεύθυνσης Δίωξης Οικονομικών Εγκλημάτων, οι οποίοι ερευνούν τους τελευταίους δύο μήνες τη διάθεση κοινοτικών επιδοτήσεων μέσω του ΟΠΕΚΕΠΕ. Τα στοιχεία των μέχρι στιγμής ελέγχων δόθηκαν πρόσφατα στη δημοσιότητα. Ανθρωποι που γνωρίζουν την πορεία των ερευνών αναφέρουν ότι ακόμη βρίσκονται «στα σπάργανα».
Η εντολή για την ενεργοποίηση της Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος είχε δοθεί από τον εποπτεύοντα εισαγγελέα Δημήτρη Γκύζη τον περασμένο Ιούλιο, με αφορμή και τη δικογραφία που είχε σχηματίσει και διαβιβάσει στη Βουλή η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, η οποία εδώ και καιρό ερευνά την υπόθεση εις βάθος. Με τη συνδρομή συναδέλφων τους από τη Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών οι αστυνομικοί παρέμειναν περίπου τρεις εβδομάδες στα γραφεία του οργανισμού και αντέγραψαν όλη τη βάση δεδομένων. Τα ψηφιακά δεδομένα που εξήγαγαν αφορούν συνολικά τις αιτήσεις 819.620 μοναδικών δικαιούχων για την περίοδο από το 2019 έως το 2024.
Βάσει των στοιχείων που παρουσίασε από τη Θεσσαλονίκη ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, εντοπίστηκαν ισχυρές ενδείξεις απάτης σε 1.036 ΑΦΜ (από δείγμα ελέγχου 6.354 ΑΦΜ), με το συνολικό ποσό των επιδοτήσεων που φέρεται να εισπράχθηκαν παρανόμως να ανέρχεται σε 22,6 εκατ. ευρώ. Τα πρωτεία, βάσει αυτών των αρχικών ευρημάτων, φαίνεται πως κατέχει η Κρήτη, όπου αντιστοιχούν 850 ΑΦΜ και 17,2 εκατ. ευρώ.
Ενδείξεις απάτης
Μια από τις περιπτώσεις με τα μεγαλύτερα ποσά που ξεχώρισαν οι αστυνομικοί είναι μιας 69χρονης από τα Τρίκαλα. Σε διάστημα πέντε ετών έλαβε 1,5 εκατ. ευρώ σε επιδοτήσεις, εκ των οποίων φέρεται να υπάρχουν ενδείξεις απάτης για 620.000 ευρώ. Η συγκεκριμένη αγρότισσα δεν είναι πρόσωπο «φάντασμα», όπως διευκρινίζεται από αστυνομικές πηγές. Εχει επαγγελματική δραστηριότητα, δήλωνε δεκάδες αγροτεμάχια ανά έτος και φαίνεται να προμηθευόταν ζωοτροφές. Εκτιμάται από την αστυνομική έρευνα ότι είχε «φουσκώσει» τα δεδομένα της για να λαμβάνει ορισμένα έτη μεγαλύτερη επιδότηση.
Οπως εξηγούν στην «Κ» αστυνομικοί που ασχολήθηκαν με τους ελέγχους, σε αυτή τη φάση των ερευνών δεν εξετάστηκε η διασύνδεση μεταξύ των υπόπτων ΑΦΜ, ποιοι μπορεί να ήταν οι μεσάζοντες ή οι ιθύνοντες ούτε ποια Κέντρα Υποδοχής Δηλώσεων (ΚΥΔ) μπορεί να σχετίζονται με αυτούς και τι ρόλο είχαν στη διαδικασία. Αυτή η έρευνα θα ακολουθήσει σε επόμενο στάδιο. Μέχρι στιγμής το βάρος δεν είχε δοθεί στον εντοπισμό εγκληματικών οργανώσεων, κάτι που θα απαιτούσε και περισσότερο χρόνο, αλλά σε περιπτώσεις που θεωρούνταν πιο εύκολα αποδείξιμες, ώστε να υπάρξουν πιο άμεσα κάποια πρώτα αποτελέσματα.
Βιομηχανία «αγροτών» – Στην Κρήτη εντοπίστηκαν αρκετά νεαρής ηλικίας άτομα, δίχως αγροτική δραστηριότητα, να καταθέτουν αιτήσεις, με τις Αρχές να εικάζουν ότι κάποιοι τρίτοι τους έπειθαν να δηλώσουν παραγωγοί, με σκοπό να μοιραστούν, στο τέλος, το ποσό της επιδότησης!
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», στους ΑΦΜ που έχουν ελεγχθεί δεν περιλαμβάνεται ο Γιώργος Ξυλούρης, κτηνοτρόφος από την Κρήτη, γνωστός με το προσωνύμιο «Φραπές», ο οποίος απασχολεί την έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, ενώ εμφανίζεται και σε τηλεφωνικές συνομιλίες μεταξύ άλλων να διαπραγματεύεται με υπηρεσιακούς παράγοντες επικαλούμενος πολιτικές διασυνδέσεις με κυβερνητικά στελέχη. Σε αυτούς τους ελεγχόμενους ΑΦΜ δεν περιλαμβάνονται ούτε η πρώην πολιτευτής της Ν.Δ. στην Κοζάνη Καλλιόπη Σεμερτζίδου ή ο σύντροφός της, κτηνοτρόφος Χρήστος Μαγειρίας. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει ήδη ξεκινήσει έρευνα για να διαπιστωθεί εάν δόθηκαν σύννομα επιδοτήσεις στο συγκεκριμένο ζευγάρι και σε συγγενείς τους τα προηγούμενα χρόνια. Οι ίδιοι υποστηρίζουν ότι όσα έλαβαν ήταν νόμιμα.
Αστυνομικές πηγές αναφέρουν σε σχετικό ερώτημα της «Κ» ότι οι έλεγχοί τους δεν επεκτάθηκαν σε περιπτώσεις για τις οποίες γνώριζαν ότι ήδη διεξάγεται κάποια παράλληλη έρευνα από την Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες ή από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, για να μην υπάρξει επικάλυψη.
Σ’ αυτή τη φάση οι αστυνομικοί επικεντρώθηκαν κυρίως, όπως εξηγούν, στη διερεύνηση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των αγροτεμαχίων που δήλωναν οι αιτούντες επιδότηση. Εψαξαν δηλαδή εάν τα είχε νόμιμα στην κατοχή του ο φερόμενος ως εκμισθωτής. Σε κάποιες περιπτώσεις που εξέτασαν φέρεται να εντόπισαν πλαστές κληρονομιές.
Στο παρελθόν, σε άλλες μεμονωμένες περιπτώσεις για τις οποίες είχε ζητηθεί η συνδρομή της Οικονομικής Αστυνομίας, μπορεί να μεσολαβούσαν πολλοί μήνες καθυστερήσεων και αλληλογραφίας μεταξύ των εμπλεκομένων υπηρεσιών για να προχωρήσει ο έλεγχος στο ιδιοκτησιακό καθεστώς. Θα έπρεπε να αναλάβει την υπόθεση στο κτηματολόγιο κάποιος χειριστής και εκείνος έπειτα να τους απαντήσει. Σ’ αυτή την έρευνα, όμως, αναφέρουν ότι τους δόθηκε απευθείας πρόσβαση στο κτηματολόγιο και μπορούσαν πιο γρήγορα να προχωρήσουν στις σχετικές διασταυρώσεις.
Πέρα από το ιδιοκτησιακό καθεστώς μιας έκτασης, όμως, ένα από τα ζητήματα που αναμένεται σε επόμενο στάδιο να απασχολήσει πλέον τις εισαγγελικές ή δικαστικές αρχές είναι και αυτό της χρήσης γης. Δηλαδή εάν το πρόσωπο για το οποίο υπάρχουν υποψίες απάτης μπορεί να αποδείξει ότι είχε πραγματική δραστηριότητα. Αυτό προκύπτει και από άλλες υποθέσεις που έχουν ήδη φτάσει στο ακροατήριο.
Κάποιες από τις περιπτώσεις που ερευνήθηκαν από τους αστυνομικούς αυτό το διάστημα είχαν στο παρελθόν ελεγχθεί και από τον ΟΠΕΚΕΠΕ για παρόμοιους λόγους, όπως επιβεβαιώνουν και αστυνομικές πηγές. Δεν είναι γνωστό στην «Κ» πόσες από αυτές είχαν απασχολήσει στο παρελθόν και τον οργανισμό. Οπως αναφέρεται σχετικά, κρίθηκε ότι έπρεπε αυτοί οι ΑΦΜ να εξεταστούν εξαρχής, καθώς οι αστυνομικοί επικεντρώνονται στον προσδιορισμό αξιόποινων πράξεων για τις οποίες θα μπορούσαν να παραπέμψουν κάποιον στις εισαγγελικές αρχές. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», οι αστυνομικοί φέρεται να ζήτησαν από υπαλλήλους του ΟΠΕΚΕΠΕ διευκρινίσεις για παλαιότερη εντολή διοικητικού ελέγχου που είχε εκδοθεί τον Αύγουστο του 2024 και αφορούσε 836 αιτούντες εθνικό απόθεμα για τα έτη 2020-2023.
Πρώην και νυν στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ που μίλησαν στην «Κ» εκφράζουν πάντως τις επιφυλάξεις τους για τα πρώτα στοιχεία των αστυνομικών ελέγχων που δόθηκαν στη δημοσιότητα, κυρίως γιατί φαίνεται να απλώνονται γενικά στον αγροτικό πληθυσμό, ενώ μέχρι στιγμής δεν έχει διερευνηθεί η δράση οργανωμένων κυκλωμάτων. Οπως τονίζουν, πρέπει να εξεταστούν εις βάθος και τα ΚΥΔ, γιατί ορισμένα αντί να λειτουργούν ως ανάχωμα σε παρατυπίες φέρεται να υποκινούσαν τους αγρότες σε ψευδείς δηλώσεις. Αστυνομικές πηγές αναφέρουν ότι συνεχίζεται η επεξεργασία των ΑΦΜ.
Οι επιστροφές
Σύμφωνα με την αστυνομία, σε κάποιες περιπτώσεις έχουν δεσμευθεί περιουσιακά στοιχεία και ήδη ορισμένα άτομα φέρεται να έχουν εκφράσει την πρόθεσή τους για επιστροφή των επιδοτήσεων που έλαβαν. Δεν αναμένεται πάντως όσοι το πράξουν να έχουν και πιο ευνοϊκή ποινική μεταχείριση. Ενδεικτική είναι μια πρόσφατη δικαστική απόφαση, βάσει της οποίας καταδικάστηκαν πρωτόδικα επτά άτομα σε ποινές φυλάκισης εννέα έως 15 μηνών με τριετή αναστολή για παράνομη λήψη επιδοτήσεων στον Γράμμο. Η εισαγγελέας ζήτησε να απορριφθεί το ελαφρυντικό της ειλικρινούς μεταμέλειας, αναφέροντας ότι οι κατηγορούμενοι επέστρεψαν τα χρήματα για να αποφύγουν τη διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης. «Μόνο αν τα επέστρεφαν πριν από τον έλεγχο και οικειοθελώς θα μπορούσε να στοιχειοθετηθεί το ελαφρυντικό», τόνισε. Το δικαστήριο υιοθέτησε την πρότασή της.
Οι περιφέρειες που βρίσκονται στις πρώτες θέσεις
Κρήτη – 17,2 εκατ. ευρώ 850 ΑΦΜ
Δυτική Μακεδονία – 1,3 εκατ. ευρώ 7 ΑΦΜ
Κεντρική Μακεδονία – 996.419 ευρώ 53 ΑΦΜ
Θεσσαλία – 989.278 ευρώ 20 ΑΦΜ
