Της Εύας Καλογήρου
Η 3η Σεπτεμβρίου αποτελεί μια ημερομηνία-ορόσημο για το ΠΑΣΟΚ και την πολιτική ιστορία της χώρας. Στελέχη και μέλη του Κινήματος, κάθε χρόνο, αναφέρονται με συγκίνηση και υπερηφάνεια σε αυτή την ημέρα, καθώς σηματοδοτεί την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ το 1974 από τον Ανδρέα Παπανδρέου. Η ημερομηνία αυτή συνδέεται άρρηκτα με τις αξίες της Δημοκρατίας, της Κοινωνικής Δικαιοσύνης και της Εθνικής Ανεξαρτησίας – αρχές που αποτέλεσαν τον θεμέλιο λίθο της Διακήρυξης της 3ης του Σεπτέμβρη και συνεχίζουν να εμπνέουν τις πολιτικές και ιδεολογικές τοποθετήσεις των στελεχών του Κινήματος μέχρι και σήμερα.
Με αφορμή τη φετινή επέτειο, ζητήσαμε από στελέχη του ΠΑΣΟΚ στη Λάρισα να απαντήσουν σε ένα κρίσιμο και επίκαιρο ερώτημα: Πόσο επίκαιρη είναι σήμερα η Διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη; Τι γνωρίζουν οι νέοι άνθρωποι για αυτήν; Και – το σημαντικότερο – τι πρέπει να κάνει το ΠΑΣΟΚ για να την επικαιροποιήσει, ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τα οράματα της σημερινής κοινωνίας;
Οι απαντήσεις που λάβαμε αποτυπώνουν σκέψεις, προβληματισμούς και προτάσεις από ανθρώπους που έχουν υπηρετήσει και συνεχίζουν να υπηρετούν το Κίνημα. Μέσα από τις τοποθετήσεις τους, αναδεικνύεται η ανάγκη για επανασύνδεση με τις ρίζες του ΠΑΣΟΚ, αλλά και η πρόκληση να μεταφραστούν οι διαχρονικές αξίες της Διακήρυξης σε πράξη, με σύγχρονο πολιτικό λόγο και ριζοσπαστικές προτάσεις που να αγγίζουν ξανά την κοινωνία – και ειδικά τους νέους.
Ευαγγελία Λιακούλη-Τομεάρχης Δικαιοσύνης, Θεσμών & Διαφάνειας του ΠΑΣΟΚ–ΚΙΝΑΛ και βουλευτής Λάρισας
«Η Διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη παραμένει μέχρι σήμερα ένα ιστορικό ορόσημο, ένα συμβόλαιο αρχών και αξιών, που έδωσε πνοή στη Δημοκρατία, στην Κοινωνική Δικαιοσύνη και την Ισότητα.
51 χρόνια μετά, η επικαιρότητά της δεν μετριέται με τα λόγια, αλλά κυρίως με την ανάγκη να ξαναφέρουμε καταρχήν στην πολιτική, ένα νέο πρόσημο Ηθικής.
Οι νέοι άνθρωποι ίσως δεν τη γνωρίζουν όπως την έζησαν οι προηγούμενες γενιές, αλλά νιώθουν καθημερινά την κρίση στην κοινωνία, την πολιτική, τις ίδιες τις ιδεολογίες – κι αναζητούν διέξοδο.
Το ΠΑΣΟΚ οφείλει να τους μιλήσει με καθαρό λόγο, αλήθεια, με συλλογικότητα και όραμα.
Έχει την παρακαταθήκη, αλλά κυρίως έχει τη δεξιότητα, να παράξει Πολιτική.
Μπορούμε να παράξουμε το μίγμα της πολιτικής που θα δώσει αξιοπρέπεια και διέξοδο σε ΌΛΟΥΣ και να φέρει στο επίκεντρο ξανά τη Νέα Γενιά.
Χρειάζεται να αφήσουμε πίσω τα σκοτάδια, όλους όσοι χρησιμοποίησαν την πολιτική για να υπηρετήσουν τον εαυτό τους – πολιτικούς γυρολόγους, γενίτσαρους, τοξικούς μηχανισμούς που παρήγαγαν πολιτική μόνο για θέσεις και αντιμισθίες- και να φέρουμε την πραγματική Πολιτική στο προσκήνιο.
Η 3η του Σεπτέμβρη μας καλεί να ξανακάνουμε την πολιτική κοινό κτήμα, όχι
με διαφάνεια και πραγματικό έλεγχο του πολιτικού χρήματος
με ασυμβίβαστα και κανόνες που ισχύουν για όλους
με συμμετοχή βάσης και ανοιχτές διαδικασίες
με μηδενική ανοχή στους πολιτικούς γυρολόγους και τα προσωπικά τους παζάρια
με κοινωνική πολιτική που μειώνει τις ανισότητες και αποκαθιστά την εμπιστοσύνη
με Δικαιοσύνη αμερόληπτη, Κράτος Δικαίου ισχυρό και Ανεξάρτητες Αρχές – καταφύγιο των πολιτών.
Το μέλλον χτίζεται με ήθος, με ανοιχτές πόρτες για τη νέα γενιά και με πίστη σε μια κοινωνία δικαιοσύνης.
Η 3η του Σεπτέμβρη είναι #ΠΑΝΤΑ ΕΔΩ, να μας θυμίζει ότι η πολιτική είναι πεδίο προσφοράς, κοινωνικής συνοχής και συλλογικής δύναμης.
Αυτό είναι το χρέος μας.
Αυτό είναι το ΠΑΣΟΚ που αξίζει στη Νέα Γενιά.
Αυτό το ΠΑΣΟΚ που θα ξαναδεί με ελπίδα, η Νέα Γενιά.
Αυτό είναι το ΠΑΣΟΚ της επόμενης μέρας…»
Βασίλης Έξαρχος- Ειδικός σύμβουλος του Περιφερειάρχη Θεσσαλίας, Πρώην Υπουργός, και πρώην Βουλευτής ΠΑΣΟΚ Λάρισας
3 Σεπτέμβρη 1974: Ημέρα μνήμης, αναστοχασμού και οραματισμού.
“Η μεγάλη πρωτοβουλία του Ανδρέα Παπανδρέου να ιδρύσει στις 3 Σεπτεμβρίου 1974 το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό κίνημα, έχει δικαιωθεί ιστορικά. Το πλήθος των άρθρων και των αφιερωμάτων που δημοσιεύονται κάθε χρόνο στις 3 Σεπτέμβρη, δείχνουν ότι η ημέρα ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ, είναι ημέρα ορόσημο για την πολιτική ζωή της χώρας μας. Τα μηνύματα της ιδρυτικής διακήρυξης είναι διαχρονικά. Το ΠΑΣΟΚ με την παρουσία του, την δράση του και τις πολιτικές του, έβαλε την σφραγίδα του στην πολιτική ιστορία της χώρας.
Έχω διαχρονικά την πεποίθηση, ότι η 3 η Σεπτέμβρη, πρέπει να είναι ημέρα μνήμης, αναστοχασμού και κυρίως οραματισμού. Ημέρα μνήμης για να θυμόμαστε και να ενημερώνουμε τους νέους και τις νέες, ότι οι μεγάλες θεσμικές αλλαγές, που έχουν γίνει στην χώρα φέρουν την υπογραφή του ΠΑΣΟΚ, όπως φέρουν την υπογραφή του ΠΑΣΟΚ και τα μεγάλα έργα, η ίδρυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, οι τομές στο οικογενειακό δίκαιο και τα ατομικά δικαιώματα .Η 3 η Σεπτέμβρη 1974 πρέπει να είναι και ημέρα αναστοχασμού, ειλικρινούς αυτοκριτικής για παραλείψεις και πρακτικές, που έπρεπε να αποφευχθούν και για τις οποίες η παράταξη πλήρωσε πολύ μεγάλο πολιτικό κόστος.
Επειδή όμως και δεν πρέπει και δεν θέλουμε να ζούμε μόνο με τις αναμνήσεις και την νοσταλγία για τις καλές μέρες, που ζήσαμε με το ΠΑΣΟΚ, αφού όπως έλεγε η αείμνηστη πρόεδρός μας Φώφη Γεννηματά, «Τα όνειρά μας είναι πιο δυνατά από τις αναμνήσεις μας», οφείλουμε να θεωρήσουμε την 3 η Σεπτέμβρη, κυρίως ημέρα οραματισμού για το μέλλον και τις προοπτικές της χώρας και της Δημοκρατικής Παράταξης.
Ζούμε μία ιστορική περίοδο έντονων διεθνών αναταράξεων και αλλαγών. Γίνονται και θα γίνουν κοσμογονικές αλλαγές στην παγκόσμια οικονομία, στις μορφές και την οργάνωση της εργασίας, στα συστήματα υγείας και παιδείας, στις μορφές και τους τρόπους επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων, στις αντιλήψεις για την πολιτική, τους πολιτικούς και τον ρόλο τους. Η ιστορική περίοδος που ζούμε, γεννά νέους κινδύνους για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η κλιματική κρίση προκαλεί νέους κινδύνους για το περιβάλλον, την αγροτική παραγωγή και την διατροφική ασφάλεια. Το μεταναστευτικό αποτελεί ένα από τα μεγάλα σύγχρονα προβλήματα.
Εάν θέλουμε το ΠΑΣΟΚ, η μεγάλη Δημοκρατική Παράταξη να είναι φορέας αλλαγών και καλύτερων προοπτικών για την χώρα και τους πολίτες, οφείλουμε να αντιληφθούμε τις μεγάλες προκλήσεις της εποχής και να πρωταγωνιστήσουμε στο πεδίο των ιδεών, των αξιών και των προοδευτικών προγραμματικών προτάσεων. Να μιλήσουμε για το παρόν και το μέλλον της χώρας, αξιοποιώντας δημιουργικά την πολύτιμη εμπειρία του παρελθόντος.
Είχα και έχω βαθιά την πεποίθηση, ότι η χώρα χρειάζεται μεγάλες αλλαγές στην οικονομία και το μοντέλο παραγωγής, στις πολιτικές για την εργασία και την άρση των ανισοτήτων, στην λειτουργία του κράτους και της αυτοδιοίκησης, στα συστήματα υγείας και παιδείας, στις πολιτικές για την νεολαία που πρέπει να πρωταγωνιστήσει.
Εμείς με πολύ μεγάλη σαφήνεια και ειλικρίνεια, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε, ότι στη σύγκρουση ανάμεσα στις προοδευτικές δυνάμεις της δημιουργίας, της εργασίας, της αλληλεγγύης, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της εξωστρέφειας και τις συντηρητικές δυνάμεις του λαϊκισμού, του παρασιτισμού, του ρατσισμού, του διχασμού και της οπισθοδρόμησης, είμαστε σταθερά, αταλάντευτα, χωρίς παλινωδίες με τις προοδευτικές δυνάμεις.
Σε αυτές τις δυνάμεις, πρέπει με πράξεις και όχι με λόγια, να δείξουμε, ότι έχουμε πλήρη επίγνωση, ότι μπορούν να ξανακάνουν μεγάλη την προοδευτική Δημοκρατική Παράταξη και να πρωταγωνιστήσουν στον αγώνα για την νέα Αλλαγή. Αυτές τις δυνάμεις πρέπει «να ξαναβρούμε στους μπαξέδες», γνωρίζοντας βεβαίως, ότι σε κάθε ιστορική περίοδο υπάρχουν διαφορετικά προβλήματα που απαιτούν απαντήσεις. Έχοντας πλήρη επίγνωση, ότι και στις μέρες μας «για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλεία πολύ», θεωρώ αυτονόητο να αναφέρω, ότι τώρα που η κοινωνία και οι πολίτες δοκιμάζονται σκληρά, τώρα που οι μάσκες πέφτουν, τώρα είναι η ώρα της μεγάλης πολιτικής αντεπίθεσης του ΠΑΣΟΚ, τώρα είναι η ώρα να συντονίσουμε το μυαλό μας, την καρδιά μας, τα βήματά μας με τις αγωνίες και τους αγώνες όλων των δημιουργικών δυνάμεων, που ασφυκτιούν.
Αυτό έχουμε χρέος απέναντι στην κοινωνία και τους πολίτες να κάνουμε. Αυτό πρέπει τώρα να κάνουμε.
Υ.Γ. Στη νέα προσπάθεια της παράταξης, θέλουμε στην πρώτη γραμμή των αγώνων στελέχη με ήθος και καθαρό μέτωπο. Θέλουμε τις νέες και τους νέους που αμφισβητούν αλλά και προτείνουν και διεκδικούν. Θέλουμε αυτούς για τους οποίους πολιτική σημαίνει αγώνας για αξίες, αγώνας για προοδευτικές αλλαγές, αγώνας για τον άνθρωπο και τη ζωή του. Να το πούμε καθαρά. Δεν θέλουμε μαζί μας αλαζόνες και καιροσκόπους, όσες και όσους θεωρούν τα αξιώματα ως διαβατήριο για την είσοδό τους σε διάφορα συστήματα εξυπηρέτησης συμφερόντων. Σε κάθε περίπτωση, με συλλογική προσπάθεια, με πολιτικό λόγο ουσιαστικό και ελπιδοφόρο, με ενότητα στη δράση, μπορούμε και πάλι να σηκώσουμε τον ήλιο λίγο ψηλότερα, μπορούμε να κάνουμε πράξη τη νέα αλλαγή που έχει ανάγκη η χώρα”.
Μαρία Γαλλιού-Αντιπεριφερειάρχης ΠΕ Λάρισας
“Στην σύγχρονη ελληνική πολιτική ιστορία η Διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη. Ήταν μια μαζική έκφραση πολιτών και πολιτικών που σκοπό είχε να κλείσει τις ανοιχτές πληγές του διχασμού σε αριστερούς και δεξιούς, της δικτατορίας, του διεθνούς εξευτελισμού και της τραγωδίας της Κύπρου. Σήμερα, σε μια Ευρώπη που κινείται μεταξύ θαυμαστών του ακραίου καπιταλισμού και υποτίθεται αριστερών αρνητών του συστήματος, η πλειονότητα των σημερινών νέων απέχει χρονικά από το 1974 αλλά κατά βάθος αναζητά τις ίδιες αξίες. Ισότητες ευκαιριών, δίκαιη ανάπτυξη, καινοτομία, σύγχρονη οικονομία με ανθρώπινο πρόσωπο. Χρέος του ΠΑΣΟΚ είναι να (ξανά) μεταφράσει αυτά τα αιτήματα σε σύγχρονες πολιτικές”.
Θωμάς Παπαλιάγκας- Δικηγόρος, Αν. Τομεάρχης Θεσμών και Διαφάνειας ΠΑΣΟΚ
“Το ΠΑΣΟΚ και η – μυθικών διαστάσεων πια – 3η Σεπτέμβρη 1974, με σύμβολο την Διακήρυξη της ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ, έχει διατρέξει τουλάχιστον τρεις γενιές μέχρι σήμερα και οδεύουμε προς την τέταρτη.
Το ΠΑΣΟΚ γεννήθηκε ως κοινωνική ανάγκη. Σε μία κοινωνία που διψούσε για δημοκρατία, ισότητα, αλληλεγγύη, δικαιοσύνη και κοινωνική απελευθέρωση, προερχόμενη από μία μακρά περίοδο πολέμων και εθνικού διχασμού, το ΠΑΣΟΚ δεν υπήρξε απλώς βάλσαμο. Υπήρξε και είναι η προσωποποίηση της ελπίδας και του μετασχηματισμού της κοινωνίας.
Το θέμα σήμερα είναι ένα: ποια η τωρινή σημασία της Διακήρυξης της 3ης Σεπτέμβρη 1974 και ποια η προσφορά που το ΠΑΣΟΚ μπορεί να έχει στον τόπο.
Μετά την τεράστια οικονομική κρίση, τα τρία Μνημόνια, τη μεγάλη ύφεση και το μεγάλο κλείσιμο επί κορωνοϊού, μία ολόκληρη γενιά μεγάλωσε στην ανασφάλεια και την άρνηση, νιώθοντας ως μόνη διέξοδο τη μετανάστευση. Στην αμέσως προηγούμενη γενιά ως κύρια διέξοδος φάνταζε μία θέση στο δημόσιο, για την ασφάλεια που αυτή προσφέρει. Έτσι, περάσαμε μία ολόκληρη γενιά, με τους καλύτερους μαθητές της να γίνονται, στην πλειοψηφία τους, στρατιωτικοί, αστυνομικοί, πυροσβέστες ή δάσκαλοι ή να αναμένουν τον επόμενο διαγωνισμό του ΑΣΕΠ (άλλης μίας κατάκτησης του ΠΑΣΟΚ).
Και οι δύο παραπάνω στάσεις δείχνουν δύο γενιές απελπισμένες, χαμένες και χωρίς προϋποθέσεις να αγωνιστούν, διότι οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες δεν τους το επέτρεπαν.
Η διαφορά ανάμεσα στο 1974 και το σήμερα είναι χαώδης: η αντίληψη που το 1974 επικρατούσε, ότι όλοι μαζί αγωνιζόμενοι μπορούσαμε να μετασχηματίσουμε την κοινωνία προς όφελος όλων μας, δεν υπάρχει πια. Ο άκρατος ατομισμός έχει επικρατήσει και ο καθένας προσπαθεί να σώσει τον εαυτό του σε τόσο δύσκολες συνθήκες. Και όχι αδικαιολόγητα.
Γι’ αυτό δεν πιστεύει στο πολιτικό σύστημα. Δεν πιστεύει ότι μέσα από την πολιτική μπορεί να αλλάξει η ζωή της κοινωνίας και η δική του. Γι’ αυτό πολλοί είτε απέχουν είτε ψηφίζουν ακραία ή μονοθεματικά ή αντιδραστικά ή ψεκασμένα σχήματα. Και άλλοι ψηφίζουν με απόλυτη ιδιοτέλεια, ανάλογα με κάποιες μικροεξυπηρετήσεις ή μικροϋποχρεώσεις.
Αν λοιπόν το ΠΑΣΟΚ ήταν κάτι τέτοιο, δεν θα είχε λόγο ύπαρξης. Αν το ΠΑΣΟΚ είχε την παλαιοκομματική αντίληψη ότι πολιτική είναι το μικρορουσφέτι, οι δημόσιες σχέσεις, οι παρουσίες σε πίτες και χορούς, και οι συναλλαγές κάτω από το τραπέζι, ιερές ή ανίερες, δεν θα είχε λόγο ύπαρξης. Όμως ευτυχώς δεν είναι.
Είναι μία δύναμη που στο DNA της έχει γραμμένη την Αλλαγή. Όπως έχει ανάγκη την Αλλαγή η κάθε εποχή.
Την πρώτη οκταετία (1981-1989), την οκταετία της μεγάλης Αλλαγής, την οκταετία του Ανδρέα Παπανδρέου, άλλαξε πολλά πράγματα σε πολλά επίπεδα και μετασχημάτισε πλήρως τη χώρα και την κοινωνία, εξασφαλίζοντας σε όλους σχεδόν ευημερία και κοινωνική ομαλότητα.
Κατά τη δεύτερη κυβερνητική του θητεία (1993-2004), με δύο Πρωθυπουργούς, τον Ανδρέα και τον Κώστα Σημίτη, έκανε σοβαρές τομές, εκσυγχρονίζοντας πλέον σε πολλά επίπεδα τη δημόσια διοίκηση, την οικονομία, τις υποδομές και τη δομή της κοινωνίας. Και πρέπει να σημειώσουμε και τις μεγάλες εθνικές επιτυχίες (την Κύπρο στην ΕΕ με ανοιχτό το Κυπριακό, Συμφωνία Ελσίνκι κλπ.), όπως και την Ολυμπιάδα του 2004 και τα Μεγάλα Έργα.
Το 2009 πλέον, σε ανώμαλες συνθήκες και με τη χώρα υπό πτώχευση, ο Γιώργος Παπανδρέου θυσίασε την καλή εικόνα του ΠΑΣΟΚ για να σώσει την χώρα και την κοινωνία. Μ’ όλες τις αμφισβητήσεις της περιόδου αυτής, είναι αδιαμφισβήτητο ότι η χώρα με κάποιον τρόπο έκανε βήματα προς τη σωτηρία της αλλά και τη διαφάνεια (gov.gr, Διαύγεια κλπ.).
Σήμερα, σε μία άλλη εποχή, το ΠΑΣΟΚ έχει απαντήσεις και προτάσεις. Έχει πρόγραμμα για το πώς θα βγει η χώρα και η κοινωνία από το αδιέξοδο. Και, κυρίως, έχει μία ολόκληρη νεότερη γενιά στελεχών, τα οποία εμφορούνται από άλλες αντιλήψεις, άλλες ιδέες και είναι έτοιμα να σηκώσουν το βάρος της χώρας. Με επικεφαλής τον Νίκο Ανδρουλάκη, αλλά όχι μόνο του. Είμαστε πολλοί. Είμαστε έτοιμοι. Γιατί, για να αλλάξουν τα πράγματα και οι λογικές, πρέπει να αλλάξουν τα πρόσωπα”.
Κώστας Σάββας-Μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής
3 του Σεπτέμβρη. 51 Χρόνια.
“Τα μεγάλα, ιστορικά πολιτικά κείμενα είναι πάντα επίκαιρα, γιατί έχουν κατορθώσει να αποτυπώσουν βαθύτερα πολιτικά και κοινωνικά αιτήματα. Αυτό συμβαίνει και με τη Διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη. Κι αυτό επειδή:
• Έθεσε με σαφήνεια τους στρατηγικούς στόχους για το τι σημαίνει Προοδευτική Πολιτική στη χώρα. Το γνωστό τρίπτυχο της (Εθνική Ανεξαρτησία- Λαϊκή Κυριαρχία- Κοινωνική Απελευθέρωση) ορίζει τη στρατηγική κατεύθυνση που οφείλουν να ακολουθούν οι προοδευτικές δυνάμεις. Μια κατεύθυνση όμως, η οποία σε κάθε ιστορική φάση, πρέπει να αποκτά συγκεκριμένη στοχοθεσία με βάση τις ανάγκες της εποχής, αλλιώς η λεκτική επανάληψη του τρίπτυχου καθίσταται μια ανούσια τελετουργία. Η 3η του Σεπτέμβρη είναι μια πυξίδα αλλά η ρότα είναι υπόθεση συγκεκριμένων αποφάσεων και πρακτικών δράσεων, σε κάθε συγκυρία.
Μια πυξίδα δεν είναι ποτέ ανεπίκαιρη ή εκτός εποχής.
• Με βάση τα προηγούμενα, πρέπει να επισημάνω ότι η 3η του Σεπτέμβρη προσέφερε στη χώρα κάτι το οποίο ποτέ δεν είχε: την οριοθέτηση του χώρου του Δημοκρατικού Σοσιαλισμού, από τη Συντήρηση και από τις ξεπερασμένες εμμονές της Παραδοσιακής Αριστεράς. Δε νοείται λειτουργική Δημοκρατία χωρίς έναν πλατύ αλλά οριοθετημένο χώρο του Δημοκρατικού Σοσιαλισμού.
• Ήταν και παραμένει ένα κείμενο με ριζοσπαστικό πνεύμα, που καλεί σε διαρκή επανεξέταση των όρων της Δημοκρατίας και της Κοινωνικής Αλλαγής. Το πνεύμα αυτό, σήμερα, επιβάλλει την αναδιαμόρφωση της αρχιτεκτονικής του πολιτικού μας συστήματος, για να εκφράσει και πάλι αυθεντικά την κοινωνική βάση.
Δεν μπορώ να πω ότι γνωρίζω τι ξέρει ή τι δεν ξέρει η νέα γενιά. Από την αποστασιοποίηση όμως των νέων από τις θεσμικές πολιτικές διαδικασίες, μπορώ μάλλον βάσιμα να υποθέσω, ότι οι νέοι μας – στη μεγάλη τους πλειοψηφία – δεν αναγνωρίζουν τη σημασία ενός τέτοιου πολιτικού κειμένου. Δεν ευθύνονται, κυρίως, οι ίδιοι. Πρέπει κάποιος να τους το εξηγήσει, πώς “μεταφράζεται’’ η Διακήρυξη στη σύγχρονη συγκυρία. Για παράδειγμα, να εξηγήσει γιατί το κείμενο αυτό επιβάλλει αναστοχασμό για την ποιότητα της Δημοκρατίας μας και σε ποιες δράσεις πολιτικής αλλαγής μάς προτρέπει το πνεύμα της Διακήρυξης της 3ης του Σεπτέμβρη , στο οποίο αναφέρθηκα προηγουμένως.
• Το ΠΑΣΟΚ γεννήθηκε απ΄αυτή τη Διακήρυξη και συνεπώς την έχει στο πολιτικό του γονιδίωμα. Είναι το μόνο κόμμα που μπορεί να εκφράσει το σύγχρονο ριζοσπαστισμό που αυτή τη στιγμή διαχέεται σε πολλές, άκαρπες, κατευθύνσεις. Η αλλαγή του πολιτικού συστήματος, η επανίδρυση του χειμαζόμενου σήμερα Κοινωνικού Κράτους, με αλληλεγγύη και δικαιοσύνη και η περιγραφή μιας ισχυρής θέσης της Ελλάδας μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θα μπορούσαν να είναι τρία σημεία σύγχρονης “μετάφρασης’’ της Διακήρυξης. Ισχυρίζομαι ότι δεν μπορεί άλλο κόμμα να μιλήσει τόσο καθαρά και διεξοδικά για αυτές τις ανάγκες. Κι αυτό επειδή, μόνο το ΠΑΣΟΚ ξέρει τι σημαίνει 3η του Σεπτέμβρη”.
