Γράφει ο Αλέξανδρος Ζουριδάκης
Υπάρχει μια γενιά που έμεινε στην Ελλάδα. Μια γενιά που πέρασε τα πιο παραγωγικά της χρόνια μέσα στη δίνη της οικονομικής κρίσης, που έμαθε να ζει με μνημόνια, ανασφάλεια, ανεργία και αναγκαστική προσαρμογή μια χώρα που έχασε το 25% του ΑΕΠ περίοδο Ειρήνης. Σήμερα, στα 40+ τους, οι άνθρωποι αυτοί βρίσκονται χωρίς πραγματική στήριξη από την Πολιτεία, χωρίς προγράμματα στέγασης, χωρίς κίνητρα επαγγελματικής ανάπτυξης, και συχνά χωρίς ουσιαστικές προοπτικές.
Η δεκαετία της κρίσης (2010–2020) σημάδεψε βαθιά όσους τότε ξεκινούσαν καριέρα ή έστηναν οικογένεια. Οι αποδοχές μειώθηκαν δραστικά, οι θέσεις εργασίας εξαφανίστηκαν, και όσοι δεν μετανάστευσαν, πάλεψαν καθημερινά να σταθούν όρθιοι. Η γενιά αυτή σήκωσε βάρη που δεν της αναλογούσαν: υψηλή φορολογία, έκτακτες εισφορές, έλλειψη χρηματοδότησης και συνεχείς ανατροπές στις αγορές εργασίας και ακινήτων.
Σήμερα, η ίδια γενιά βλέπει το όνειρο της ιδιοκατοίκησης να απομακρύνεται, καθώς η στέγη έχει μετατραπεί σε άπιαστο αγαθό: ενοίκια που εκτοξεύθηκαν, ακίνητα που αγοράζονται μαζικά από επενδυτές, και σχεδόν καμία κρατική πρόνοια για όσους δεν ανήκουν σε “ευάλωτες” ομάδες με την τυπική έννοια. Παράλληλα, οι τράπεζες δανείζουν δύσκολα, η επιχειρηματικότητα παραμένει ρίσκο για λίγους, και η κοινωνική ασφάλεια φαντάζει μακρινό όνειρο.
Η γενιά των 40+ βρίσκεται συχνά σε μια “γκρίζα ζώνη”:
Δεν είναι αρκετά νέα για να επωφεληθεί από προγράμματα νέων,
Δεν ανήκει στις ομάδες που απολαμβάνουν στοχευμένα μέτρα στήριξης.
Το δημογραφικό αδιέξοδο:
Ένα από τα πιο οδυνηρά αποτελέσματα αυτής της πραγματικότητας είναι το δημογραφικό πρόβλημα. Πολλοί από τους σημερινούς σαραντάρηδες και σαρανταπεντάρηδες δεν κατάφεραν ποτέ να δημιουργήσουν οικογένεια. Όταν αναζήτησαν σπίτι για να στεγάσουν ένα νέο ξεκίνημα, βρέθηκαν μπροστά σε τράπεζες που τους θεωρούσαν «οικονομικά αδύναμους» και σε μια αγορά ακινήτων που τους απέρριπτε.
Αποτέλεσμα; Καθυστερημένοι ή ανεκπλήρωτοι γάμοι, αναβολή στη δημιουργία παιδιών, και τελικά, μια χώρα που βαλτώνει δημογραφικά. Η μείωση των γεννήσεων δεν είναι αφηρημένο στατιστικό, είναι η αντανάκλαση μιας γενιάς που ήθελε αλλά δεν μπόρεσε. Η αδυναμία δεν βάρυνε μόνο τα άτομα, αλλά την ίδια την κοινωνία και την οικονομία: λιγότεροι νέοι, λιγότεροι εργαζόμενοι, περισσότερα βάρη για όσους παραμένουν.
Η έλλειψη πολιτικών για την ενίσχυση αυτής της γενιάς αποτελεί ένδειξη κοινωνικής μυωπίας. Οι άνθρωποι αυτοί δεν είναι στατιστικά στοιχεία· είναι το πιο παραγωγικό κομμάτι του πληθυσμού. Χωρίς αυτούς, η χώρα χάνει εμπειρία, φορολογικά έσοδα, και μια μεσαία τάξη ικανή να στηρίξει την οικονομία. Αντίθετα, βλέπουμε μια συστηματική εγκατάλειψη: από την αδυναμία πρόσβασης σε στεγαστικά προγράμματα, μέχρι την απουσία επιδότησης καινοτόμων επιχειρηματικών ιδεών για ανθρώπους άνω των 40.
Η γενιά των 40+ δεν ζητά ελεημοσύνη, ζητά δικαιοσύνη και ευκαιρίες. Ζητά πολιτικές που θα αναγνωρίσουν ότι έμεινε, πάλεψε και συνέβαλε. Αν η χώρα θέλει να ανακάμψει πραγματικά, δεν μπορεί να αφήνει στο περιθώριο αυτούς που κράτησαν την κοινωνία όρθια στα δύσκολα χρόνια. Χρειάζεται ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο που θα περιλαμβάνει μέτρα για στέγη, πρόσβαση σε χρηματοδότηση, φορολογική ελάφρυνση και ουσιαστική επαγγελματική υποστήριξη.
Η Ελλάδα του αύριο δεν θα χτιστεί χωρίς παιδιά, χωρίς οικογένειες και χωρίς αυτούς που σήκωσαν τον σταυρό της κρίσης. Καιρός η Πολιτεία και πολίτες να ακούσουν και να δράσουν.
*Ο Αλέξανδρος Ζουριδάκης είναι Πολιτικός Μηχανικός, Msc Αποκατάσταση Ιστορικών Μνημείων & Συνόλων Τ. Συντήρησης Εργων Τέχνης
