Πριν από περίπου 165 εκατ. χρόνια σε μια παράκτια πλημμυρική πεδιάδα, όπου σήμερα βρίσκεται το Μαρόκο, ζούσε ένας από τους πιο παράξενους δεινοσαύρους στην Ιστορία: «Ενδεδυμένος» με μια πανοπλία από αγκάθια –κάποια από τα οποία είχαν μάλιστα μήκος ενός μέτρου– δεν θύμιζε σε τίποτα οποιοδήποτε άλλο πλάσμα.
Την Τετάρτη, ερευνητές έκαναν λόγο για μεγάλο αριθμό από απολιθωμένα λείψανα που ανακαλύφθηκαν στα όρη του Άτλαντα κοντά στη μαροκινή πόλη Μπουλεμάν και φέρεται να ανήκουν στον εν λόγω δεινόσαυρο της Ιουρασικής Περιόδου, στον οποίο έδωσαν την ονομασία «Σπικόμελους».
Με μήκος περίπου τέσσερα μέτρα και βάρος περίπου έναν ή δύο τόνους, ο Σπικόμελους είναι το παλαιότερο γνωστό μέλος μιας ομάδας δεινοσαύρων με δέρμα σαν πανοπλία, οι οποίοι ονομάζονταν Αγκυλόσαυροι και ήταν κοντοί, βραδυκίνητοι και φυτοφάγοι, ενώ περπατούσαν στα τέσσερα πόδια.
«Η πανοπλία του Σπικόμελους είναι απίστευτα αλλόκοτη και διαφέρει από οποιουδήποτε άλλου δεινοσαύρου –ή οποιουδήποτε άλλου ζωντανού ή εξαφανισμένου ζώου– που έχουμε ανακαλύψει ποτέ», δήλωσε ο παλαιοντολόγος Ρίτσαρντ Μπάτλερ από το Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ, ο οποίος ήταν συνεπικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature.
«Δεν είχε απλώς μια σειρά από αιχμηρά και μακριά αγκάθια στο καθένα από τα πλευρά του –κάτι που δεν έχει παρατηρηθεί σε κανένα άλλο ζώο– αλλά είχε και αγκάθια με μήκος μπαστουνιών του γκολφ που προεξείχαν σε σχήμα κολάρου γύρω από τον λαιμό του», πρόσθεσε ο Μπάτλερ.
Η… υπερφορτωμένη αυτή πανοπλία είναι πιθανό να επιτελούσε διπλό ρόλο – αφενός τον βοηθούσε να αμυνθεί απέναντι σε μεγάλους σαρκοφάγους δεινοσαύρους και αφετέρου χρησίμευε και στο ζευγάρωμα, ως ένας τρόπος να προσελκύει το ταίρι του.
«Η πανοπλία σίγουρα λειτουργούσε ως προστασία, αλλά είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς τα αγκάθια ενός μέτρου γύρω από τον λαιμό χρησιμοποιούνταν ως άμυνα. Φαντάζουν άκρως υπερβολικά», ανέφερε ο Μπάτλερ.
Στα ζωντανά πλάσματα, οι δομές που τείνουν να μην έχουν κάποια εμφανή λειτουργία και μοιάζουν ίσως και λίγο… ενοχλητικές να τις κουβαλάει μαζί του ένα ζώο –όπως τα κέρατα ενός ελαφιού ή η ουρά ενός παγονιού– σχετίζονται συνήθως με το ζευγάρωμα, σύμφωνα με την παλαιοντολόγο και επικεφαλής συντάκτρια της μελέτης, Σουζάνα Μέιντμεντ, από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου.
Αν και τα απολιθώματα δεν αντιπροσώπευαν έναν πλήρη σκελετό –μεταξύ των κομματιών που έλειπαν ήταν και το κεφάλι–, τα λείψανα που βρέθηκαν βοηθούν σημαντικά στην κατανόηση του Σπικόμελους. Ο δεινόσαυρος αυτός προηγουμένως ήταν γνωστός μόνο από ένα κομμάτι στα πλευρά του, για το οποίο έγινε λόγος το 2021 πριν γίνουν οι νεότερες ανακαλύψεις το 2022 και το 2023.
Οι Αγκυλόσαυροι ήταν από τους πιο αξιοσημείωτους φυτοφάγους δεινόσαυρους. Είναι στενοί συγγενείς με μια άλλη ομάδα φυτοφάγων δεινοσαύρων που ονομάζονται Στεγόσαυροι και οι οποίοι διέθεταν οστέινες πλάκες στην πλάτη και μια αγκαθωτή ουρά ως όπλο.
