Απολιθωμένα δόντια μέχρι σήμερα άγνωστου ανθρωποειδούς που έζησε στην Αιθιοπία πριν από 2,65 εκατ. χρόνια εντόπισαν παλαιοντολόγοι, επισημαίνοντας ότι ο νέος αυστραλοπίθηκος έζησε την ίδια χρονική περίοδο με το πρώτο γνωστό μέλος του γένους των Homo, από το οποίο προήλθε ο άνθρωπος. Οι επιστήμονες εντόπισαν δέκα δόντια (έξι γομφίους, δύο κόπτες, έναν προγομφίο και έναν κυνόδοντα), τα οποία ανήκαν σε νέο είδος αυστραλοπιθήκου. Τα δόντια προήλθαν από δύο ανθρωποειδή.
Μέχρι σήμερα, έξι είδη αυστραλοπιθήκων, του εξελικτικά σημαντικού προγόνου του ανθρώπου, που επεδείκνυε ταυτόχρονα γνωρίσματα πρωτεύοντος και ανθρώπου, ήταν γνωστά από ανασκαφές στην Αφρική. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι τα δόντια που ανακαλύφθηκαν στηρίζουν την εκτίμηση πως ανήκαν σε έβδομο είδος αυστραλοπιθήκου. Γένος χαρακτηρίζεται ομάδα ατόμων συγγενικών ειδών, τα οποία μοιράζονται κοινά χαρακτηριστικά. Λιοντάρια και τίγρεις ανήκουν στο ίδιο γένος, αλλά σε διαφορετικά είδη.
Οι επιστήμονες εντόπισαν επίσης άλλα τρία δόντια, ηλικίας 2,59 εκατ. ετών, που έμοιαζαν να ανήκουν στο αρχαιότερο είδος Homo, θραύσμα σιαγόνας του οποίου ανακαλύφθηκε στην ίδια περιοχή το 2013. Η επιστημονική ομάδα δεν ονομάτισε ακόμη τα είδη αυστραλοπιθήκου και Homo, στα οποία ανήκουν τα 13 δόντια, εξαιτίας της ατελούς φύσης των απολιθωμάτων. Το δικό μας είδος, ο Homo sapiens, είναι το πιο πρόσφατο του γένους Homo. Ο sapiens εμφανίσθηκε για πρώτη φορά στην Αφρική πριν από 300.000 χρόνια, προτού εξαπλωθεί σε όλο τον πλανήτη.
Τα νέα απολιθώματα προσφέρουν στοιχεία για ουσιαστικά άγνωστη περίοδο της ανθρώπινης εξέλιξης. Η σχετικά μικρή χρονική διαφορά που χωρίζει τα δόντια δείχνει ότι ο νεοανακαλυφθείς αυστραλοπίθηκος συνυπήρξε στη γεωγραφική αυτή περιοχή με πρώιμους εκπροσώπους του είδους Homo, δημιουργώντας ερωτήματα εάν τα δύο είδη βρίσκονταν σε ανταγωνισμό για τους ίδιους πόρους.
Τα δόντια δείχνουν επίσης ότι έχουμε να κάνουμε με τέσσερα ανθρωποειδή, τα οποία κατοίκησαν την ανατολική Αφρική την ίδια περίοδο. Παλαιότερες ανασκαφές είχαν φέρει στο φως απολιθωμένα οστά αυστραλοπιθήκου και παρανθρώπου, ανθρωποειδούς με ειδικά διαμορφωμένο κρανίο που του επέτρεπε να μασάει με μεγάλη δύναμη την τροφή του. Ολα τα είδη αυτά συνυπήρχαν στην ίδια περιοχή της ανατολικής Αφρικής. «Αυτό ενισχύει την ιδέα ότι η ιστορία της ανθρώπινης εξέλιξης δεν μπορεί να απεικονισθεί σε ευθεία γραμμή, η οποία μεταβάλλεται σταδιακά στον χρόνο», λέει ο παλαιοανθρωπολόγος Μπράιαν Βίλμορ του Πανεπιστημίου του Λας Βέγκας και επικεφαλής της μελέτης των νέων ανθρωποειδών. «Αντιθέτως, η ανθρώπινη εξέλιξη θυμίζει αυτή άλλων οργανισμών, με συνεχείς διακλαδώσεις ειδών, που αποτυπώνονται στα ευρήματα απολιθωμάτων, ενώ τα είδη αυτή διαβιούσαν την ίδια περίοδο», προσέθεσε ο Βίλμορ.
Οι επιστήμονες αναζητούν τώρα ενδείξεις για τη φύση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ αυστραλοπιθήκων και Homo, όπως αυτές αποκαλύπτονται από τα 13 δόντια. «Αναλύουμε αυτή τη στιγμή τα δόντια για να διαπιστώσουμε εάν τρέφονταν με τον ίδιο τρόπο», εξηγεί η παλαιοντολόγος του Πανεπιστημίου της Αριζόνα, Κέι Ριντ. Εάν αποδειχθεί αληθινό, θα σημάνει ότι ανταγωνίζονταν για τρόφιμα. Πέτρινα εργαλεία που ανακαλύφθηκαν στην περιοχή, είχαν κατασκευασθεί πιθανότατα από μέλη του είδους Homo.
Οι ερευνητές υπολόγισαν την ηλικία των δοντιών χρησιμοποιώντας καινοτόμο τεχνική, η οποία χρονολογεί κρυστάλλους στην ηφαιστειακή τέφρα ιζημάτων εκτιμώντας τη φθορά του ραδιενεργού στοιχείου αργού.
Η περιοχή του Αφάρ, μία από τις θερμότερες του πλανήτη, που βρίσκεται σε υψόμετρο χαμηλότερο από αυτό της θάλασσας, είναι γνωστή για την έρημο και τις αφιλόξενες για τον άνθρωπο συνθήκες της. Την εποχή της ακμής των ειδών αυτών, όμως, η περιοχή του Αφάρ ήταν εύφορη, με ποταμούς να εκβάλλουν σε λίμνες, όπου δροσίζονταν ελέφαντες, καμηλοπαρδάλεις, άλογα, χοίροι, ιπποπόταμοι, αντιλόπες, καθώς και κυνηγοί, όπως επίφοβοι σμιλόδοντες και ύαινες.
Ο Homo πιστεύεται ότι προήλθε από είδος αυστραλοπιθήκου, αν και ο ακριβής χρόνος και η διαδικασία της εξέλιξής του παραμένουν υπό αμφισβήτηση. Ο αυστραλοπίθηκος εξαφανίσθηκε σταδιακά. «Ο νέος αυστραλοπίθηκος δεν αποτελεί επ’ ουδενί τον χαμένο κρίκο με τον σύγχρονο άνθρωπο. Είναι ένα κομμάτι του παζλ του ανθρώπινου γενεαλογικού δέντρου», επισημαίνει ο Βίλμορ.
