Του Δρ Δημήτρη Κουρέτα, Περιφερειάρχη Θεσσαλίας
Έχω συνδυάσει μεγάλο μέρος της ακαδημαϊκής μου καριέρας με τη διοίκηση και βιώνω σήμερα τις απαιτήσεις της από τη θέση του Περιφερειάρχη Θεσσαλίας και με την τεχνοκρατική μου προσέγγιση θέλω να προσφέρω την άποψή μου για ένα θέμα, που ασφαλώς δεν περιλαμβάνεται σ’ αυτές του Περιφερειάρχη, επηρεάζει όμως την ιστορία και τους πολίτες της Θεσσαλίας και έχω προσωπική άποψη που δημιούργησα στο πλαίσιο της επαγγελματικής μου ζωής στη Θεσσαλία αλλά και την προσωπική μου σχέση με τις κατά καιρούς διοικήσεις της 1ης Στρατιάς
Με αυτό το σκεπτικό υποκύπτω στον «πειρασμό» να επισημάνω ότι οι πρόσφατες δηλώσεις του ΥΠΕΘΑ αποπνέουν ένα είδος τιμωρίας κατά του προσωπικού.
Ο κ ΥΕΘΑ θα μπορούσε να αξιοποιήσει την ύπαρξη της πισίνας ως «εργαλείο» έκφρασης του ενδιαφέροντος της ηγεσίας προς το προσωπικό αντί να δημιουργεί συνθήκες, συντεχνιακών, επαγγελματικών και κοινωνικών διαφορών μεταξύ του προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων και της τοπικής κοινωνίας, η οποία θεωρεί την 1η ΣΤΡΑΤΙΑ αναπόσπαστο κομμάτι της και ασφαλώς αντιδρά και θα αντιδράσει αν αυτές οι εξαγγελίες μετατραπούν σε αποφάσεις!!
Ειδικότερα η πρόσφατη απόφαση για την κατάργηση του επιπέδου διοίκησης της 1ης Στρατιάς στον Ελληνικό Στρατό εγείρει σοβαρά ερωτήματα ως προς τη στρατηγική της σκοπιμότητα και τη συνολική επίδρασή της στην αρχιτεκτονική της εθνικής άμυνας.
Πρόκειται για μια κίνηση η οποία, παρά τις όποιες οργανωτικές ή δημοσιονομικές επιδιώξεις, αποδυναμώνει τη στρατηγική συνοχή, επιβαρύνει τη δομή διοίκησης και ενδέχεται να αλλοιώσει την αποτρεπτική εικόνα της χώρας στο διεθνές περιβάλλον.
Η 1η Στρατιά αποτελούσε διαχρονικά το βασικό επιχειρησιακό ενδιάμεσο επίπεδο διοίκησης μεταξύ του Γενικού Επιτελείου Στρατού (ΓΕΣ) και των Σωμάτων Στρατού. Η κατάργησή της δημιουργεί μια κατάσταση στην οποία
η στρατηγική κατεύθυνση και ο επιχειρησιακός έλεγχος συγκεντρώνονται υπέρμετρα στο ΓΕΕΘΑ, με κίνδυνο υπερφόρτωσης, από την άποψη του αριθμού των υφισταμένων διοικήσεων, επιβράδυνση στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και διοικητικής ασυνέχειας σε περίπτωση κρίσης.
Αντιθέτως, η σύγχρονη στρατιωτική οργάνωση βασίζεται στη διαστρωμάτωση του ελέγχου, στη σαφή κατανομή αρμοδιοτήτων και στη δια-τήρηση ενδιάμεσων επιπέδων που επιτρέπουν την ταχεία και ευέλικτη προσαρμογή των δυνάμεων στις απαιτήσεις του πεδίου.
Η κατάργηση της 1ης Στρατιάς δεν έχει μόνο λειτουργικές, αλλά και συμβολικές επιπτώσεις. Σε ένα ιδιαίτερα ρευστό και απρόβλεπτο γεωπολιτικό περιβάλλον –με επίκεντρο την Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο– η εικόνα μιας χώρας με πλήρη στρατιωτική συγκρότηση και πολλαπλά επίπεδα διοίκησης ενισχύει την αξιοπιστία και την αποτρεπτική της ισχύ.
Αντίθετα, η απόσυρση ενός ιστορικά φορτισμένου και στρατηγικά κρίσιμου επιπέδου, μπορεί να ερμηνευθεί ως εσωτερική αποδυνάμωση ή έλλειψη ετοιμότητας, κάτι που δεν συνάδει με τις ανάγκες της εποχής, πέραν του υπερσυγκεντρωτισμού που συνεπάγεται η κίνηση αυτή και μάλιστα σε μια εποχή όπου κυριαρχούν η Διοίκηση δια της Αποστολής (Mission Com-mand) και της Πειθαρχημένης Ανυπακοής (Disciplined Disobedience), όπως έχει υποστηρίξει ο Στρατηγός Mark Miley (Ex Chief Joint Chiefs of Staff) των ΗΠΑ.
Να επισημάνω βεβαίως ότι ο υπερσυγκεντρωτισμός αποπνέει ανασφάλεια και η ανασφάλεια είναι προϊόν είτε αγνοίας (θεωρώ ότι δεν ισχύει), είτε έλλειψης εμπιστοσύνης προς τους υφισταμένους. Και τα δύο επικίνδυνα!!!
Η 1η Στρατιά λειτουργούσε ως κόμβος σύνδεσης μεταξύ του Στρατού Ξηράς και των διακλαδικών δομών του ΓΕΕΘΑ, υποστηρίζοντας την υλοποίηση του δόγματος της ολοκληρωμένης εθνικής άμυνας (comprehensive de-fense). Η απουσία της περιορίζει, κατά τη γνώμη μου αλλά και άλλων περισσότερο ειδικών επί του θέματος, τη δυνατότητα συντονισμένης δράσης με τους άλλους Κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων, ειδικά σε σενάρια υψηλής έντασης ή πολλαπλών μετώπων.
Κατά τη γνώμη μου η απλοποίηση των δομών δεν μπορεί να θεωρηθεί πρόοδος όταν διαρρηγνύει τη διαλειτουργικότητα και τον ενιαίο επιχειρησιακό σχεδιασμό και χρησιμοποιείται για να υποστηρίξει άλλες αποφάσεις, κατά κανόνα προσωπικές ιδεοληψίες και μερικές φορές και πολιτικές/προσωπικές φιλοδοξίες.
Όταν δε συνοδεύεται και από αιχμές κατά του προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων, η προκατόχων υπουργών και κυβερνήσεων, υποσκάπτει την εθνική στρατηγική ασφάλειας και επιβαρύνει τις πολιτικές και στρατιω-τικές ηγεσίες με αυξημένο ρίσκο και διαταράσσει τη σχέση εμπιστοσύνης με-ταξύ Ηγεσίας (πολιτικής & Στρατιωτικής), Διοικήσεων και προσωπικού.
Η ύπαρξη της Στρατιάς λειτουργούσε και λειτουργεί επι δεκαετίες ως διοικητικό εργαλείο διαχείρισης και εξέλιξης του ανώτατου στελεχιακού δυναμικού του Στρατού Ξηράς. Η κατάργησή της περιορίζει τις ηγετικές βαθμίδες και δημιουργεί έναν ασαφή διοικητικό χώρο όπου η συγκέντρωση αποφάσεων σε λιγότερους φορείς μειώνει τις δυνατότητες ανάδειξης ικανών στελεχών, με μακροπρόθεσμες συνέπειες για τη συνοχή και την κουλτούρα του στρατεύματος.
Εάν το κίνητρο αυτής της απόφασης εδράζεται σε λογιστικού χαρακτήρα εξοικονόμηση πόρων, πρόκειται για μια βραχυπρόθεσμη, τεχνοκρατική αντιμετώπιση ενός στρατηγικού ζητήματος.
Η άμυνα δεν μπορεί να υπολογίζεται αποκλειστικά με βάση δημοσιονομικές λογικές, ιδίως σε μια εποχή όπου η απειλή δεν είναι θεωρητική, αλλά απολύτως υπαρκτή.
Η εθνική ασφάλεια συνιστά δημόσιο αγαθό και θεμέλιο της πολιτικής ανεξαρτησίας. Το κόστος μιας ανεπαρκούς δομής άμυνας σε περίοδο κρίσης υπερβαίνει κατά πολύ οποιαδήποτε ετήσια δημοσιονομική επιβάρυνση.
Η κατάργηση της 1ης Στρατιάς δεν υπηρετεί ούτε τη στρατιωτική αποτελεσματικότητα, ούτε τη γεωπολιτική σταθερότητα, ούτε τις απαιτήσεις της σύγχρονης αποτροπής. Είναι, κατά την άποψή μου, μια πρόωρη, ασύντακτη και εν δυνάμει επιζήμια παρέμβαση σε μια περίοδο όπου η Ελλάδα έχει ανάγκη από ενίσχυση της στρατηγικής της αρχιτεκτονικής – όχι αποδόμηση.
η επανεξέταση της απόφασης, υπό το πρίσμα της ευρύτερης εθνικής στρατηγικής και της διαρκούς αναβάθμισης της αποτρεπτικής ισχύος της χώρας, δεν είναι απλώς επιθυμητή. Είναι επιβεβλημένη.
Η Περιφέρεια είναι στη διάθεσή του υπουργού και έτοιμη να συνδράμει, με όλες της τις δυνατότητες και με κάθε τρόπο το έργο όταν στοχεύει στο καλό των Ενόπλων Δυνάμεων και εγγυάται την Εθνική Ασφάλεια της χώρας.
Με ιδιαίτερη εκτίμηση
Δρ Δημήτρης Κουρέτας
Περιφερειάρχης Θεσσαλίας
