Ο άνθρωπος σήμερα κατοικεί στην οθόνη! Δεν κοιτάζει πια ευθέως κι εκ του σύνεγγυς το πρόσωπο τού συνανθρώπου του αλλά το απομακρυσμένο, φιλτραρισμένο και καλλωπισμένο ψηφιακό του είδωλο. Κάθε φορά που το δάχτυλο σέρνεται πάνω στην οθόνη, επιβεβαιώνεται το γεγονός ότι έχουμε περάσει, ασυνείδητα ίσως, το κατώφλι μιας νέας ανθρωπολογικής και κοινωνικής συνθήκης. Ο σύγχρονος πολίτης βιώνει μια καινοφανή αντίφαση: Ενώ ζει σε καθεστώς υπερσύνδεσης έχει, σε μεγάλο βαθμό, ελαχιστοποιήσει τη δια ζώσης κοινωνικότητά του. Η τεχνολογία από εργαλείο μετουσιώθηκε σε περιβάλλον! Στην πραγματικότητα όμως, η ψηφιακή ‘συνύπαρξη’ μοιάζει περισσότερο με απέραντη μοναξιά μέσα στην εκκωφαντική σιωπή τής απομόνωσης παρά με κοινωνικοποίηση. Αποτελεί απόδειξη υπαρξιακής άγνοιας για το ποιόν και την αληθινή φύση του άλλου, του φίλου, του γνωστού, το γεγονός ότι αυτός υπάρχει στην καθημερινή πρακτική μόνο ως μια ψηφιακή αναπαράσταση και ως ένα στοιχείο προς διαχείριση. Η σχέση, η γνωριμία, ενδεχομένως δε και η ίδια η αξιακή υπόσταση τού κοινωνείν, διαμορφώνεται και καθορίζεται πια από τον ψηφιακό τρόπο με τον οποίο ομοιόμορφα, ισοπεδωτικά για τις τοπικές ιδιαιτερότητες και αδιακρίτως ηθών κι εθίμων, έχει επιβληθεί σε όλο το μήκος και το πλάτος της Γης, Ταυτόχρονα, η επικοινωνία, υποταγμένη πια κι αυτή στους σύγχρονους ψηφιακούς κανόνες, έχει μετατραπεί σε μια τυποποιημένη διαδικασία, σε μια αλληλουχία ειδοποιήσεων και αντιδράσεων, έχοντας απωλέσει ουσιωδώς τα δομικά και συστατικά της χαρακτηριστικά. Δεν είναι πια συνάντηση αλλά ανταλλαγή, δεν είναι μνήμη παρουσίας και δια ζώσης αλληλεπίδραση αλλά αλγόριθμοι και δεδομένα. Ο χαρακτήρας και η βιωματική παρουσία του ανθρώπου αποσυντέθηκε για να μετατραπεί σε προφίλ!
Στην εποχή της ανθρωπολογικής μεταμόρφωσης και της οριζόντιας επικράτησης του ‘Φαίνομαι άρα υπάρχω’, ο ψηφιακός χρόνος έχει επιβάλλει μια νέα ψυχολογία. Ό,τι δε χωρά στην απάνθρωπα ακούραστη συχνότητα της διαρκούς παραγωγής εντυπώσεων αλλά και στους ρυθμούς τής ταχύτητας ανταπόκρισης και αντίδρασης, απλώς δεν υφίσταται! Ο χρόνος έχει καταστεί αποσπασματικός και ασυνεχής, δεν υπάρχει πια λαχτάρα προσμονής, λαχτάρα αγγίγματος και ανταλλαγής βλέμματος, παρά ένα -συνειδησιακά και ψυχικά πιεστικό- συνεχές ψηφιακό ‘τώρα’, χωρίς προσδοκία ουσιώδους νοήματος, που δεν τελειώνει, που καταναλώνεται χωρίς να δημιουργεί ζωντανές μνήμες. Ένα ιδιόμορφο καθεστώς βραχύτητας το οποίο διαμορφώνει ανθρώπους που δε συνομιλούν αλλά δημοσιεύουν, που δεν βιώνουν την αλληλοεπίδραση αλλά ειδοποιούνται γι’ αυτή, που δεν σκέφτονται αλλά διαχειρίζονται! Το βλέμμα αντικαταστάθηκε από φωτογραφίες, ο διάλογος από ειδοποιήσεις, η εκτίμηση και τα συναισθήματα για τον συνάνθρωπο από κουμπάκια που εμφανίζουν στην οθόνη πολύχρωμα εικονίδια αντιδράσεων, τα οποία όμως δεν φέρουν απολύτως κανένα νοηματικό και ψυχικό βάρος ελλείψει βιωματικότητας στην αποστολή και, κυρίως, στην πρόσληψή τους.
Το κοινωνικό κενό ανάμεσα σε δύο οθόνες που επικοινωνούν είναι ενδεχομένως μεγαλύτερο από όσο η αντιληπτική ικανότητα της κοινωνίας μπορεί να κατανοήσει με σαφήνεια και πληρότητα. Η αβάσταχτη μοναξιά της οθόνης όχι μόνο δεν μπορεί να υπηρετήσει την κοινωνική σχέση και τα ιδανικά αυτής, αντιθέτως την έχει υποκαταστήσει εις βάρος πολιτών και κοινωνιών. Στο πλαίσιο αυτό, ο άνθρωπος ζει διαμέσου της οθόνης μέσα στην ψευδαισθησιακή οικειότητα που του παρέχει το ψηφιακό περιβάλλον της τεχνολογίας και, πνιγμένος μέσα στην εγγενή του ανικανότητα να διαχειριστεί την υπερπληροφόρηση, αναζητά το υπαρκτικό του νόημα. Μπορεί όμως να το βρει μέσα στη συνθήκη αυτή; Η ουσία τής παρουσίας του μέσα στον κόσμο και την κοινωνία έχει αμφισβητηθεί πρώτα από τον ίδιο του τον εαυτό καθόσον έχει συνειδητά επιλέξει τη φυγή από το βλέμμα του συνανθρώπου του και την υπεκφυγή από την κοινωνική σχέση. Σχέση η οποία αναλώνεται και περιορίζεται στην ψηφιακή αλληλεπίδραση χωρίς βάθος συνειδησιακό, με αποτέλεσμα αυτή να χάνεται στην επιφάνεια της γυαλιστερής οθόνης. Η φιλία αλλά και η βιωματική συνύπαρξη έχει μετουσιωθεί σε κοινή κατανάλωση διαδικτυακού περιεχομένου, εμπλουτισμένου βεβαίως με διαφημίσεις, μέσα από μια διαρκή ψηφιακή σύνδεση, η οποία όμως εκτοπίζει την πολύτιμη, για την κοινωνία, κοινή παρουσία και δια ζώσης αλληλεπίδραση. Η τεχνολογία έχει προσφέρει στον άνθρωπο ένα νέο είδος -εικονικής- ύπαρξης, ελαφρύ, επιφανειακό κι ευκόλως ελεγχόμενο. Το ερώτημα λοιπόν είναι εύλογο: Είναι η τεχνολογία που απομονώνει τον άνθρωπο ή μήπως τελικά στις μέρες μας ο άνθρωπος, αφού μπορεί λόγω της τεχνολογίας, έχει αυτοθέλητα, εγκαταλείψει την επιθυμία της σχέσης;
