Σε μια κίνηση που τουλάχιστον στα χαρτιά φαίνεται να ξεμπλοκάρει τη διαδικασία αδειοδότησης μικρών φωτοβολταϊκών σταθμών, η ΡΑΑΕΥ ανακοίνωσε πως από τον κύκλο Αυγούστου 2025 οι νέες αιτήσεις για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης (ΟΠΣ) για σταθμούς έως 10MW θα υποβάλλονται στον ΑΔΜΗΕ αντί για τον ΔΕΔΔΗΕ.
Η αλλαγή αυτή έρχεται έπειτα από σχεδόν τρία χρόνια «παγώματος» των νέων αιτήσεων στον ΔΕΔΔΗΕ, ο οποίος από την 1η Σεπτεμβρίου 2022 και από την 1η Οκτωβρίου στην περίπτωση της Δυτικής Μακεδονίας δεν δέχεται αιτήσεις για έργα κάτω των 10MW.
Η ρύθμιση αυτή είχε αφήσει χιλιάδες επενδυτές σε αδιέξοδο, με Βεβαιώσεις Παραγωγού αλλά χωρίς δυνατότητα να προχωρήσουν στο επόμενο βήμα της αδειοδότησης.
Λύση ή παράταση στο πρόβλημα;
Η απόφαση της ΡΑΑΕΥ να μεταφέρει τις αιτήσεις στον ΑΔΜΗΕ φαντάζει ως προσωρινή λύση, ωστόσο, όπως προειδοποιούν οι εκπρόσωποι των μικρών παραγωγών, επί της ουσίας δεν λύνει το πρόβλημα.
Κι αυτό γιατί τα μικρά φωτοβολταϊκά, παρά το δικαίωμα υποβολής αιτήσεων στον ΑΔΜΗΕ, τοποθετούνται στην τελευταία ομάδα προτεραιότητας (Ομάδα ΣΤ), πίσω από έργα μεγαθήρια άνω των 100 και 200MW, έργα αποθήκευσης και άλλες κατηγορίες που απολαμβάνουν σαφή προτεραιότητα στη διαδικασία.
Όπως επισημαίνει στο BD ο Γενικός Γραμματέας της ΠΟΣΠΗΕΦ, Ιωάννης Κυανίδης, «σήμερα στον ΑΔΜΗΕ έχουν ήδη κατατεθεί αιτήσεις για περίπου 80GW. Ποιο το νόημα να καταθέσει κάποιος το 81ο GW;». Σύμφωνα με τον ίδιο, η εν λόγω λύση δε δίνει πραγματική διέξοδο στους μικρομεσαίους επενδυτές, απλώς αποσκοπεί στο να μην μπορεί κανείς να κατηγορήσει τις αρχές για αποκλεισμό συγκεκριμένων κατηγοριών έργων.
Αγορά δύο ταχυτήτων οι ΑΠΕ
Σύμφωνα με τον ΓΓ της ΠΟΣΠΗΕΦ, η μέχρι σήμερα πρακτική δημιουργεί «δύο ταχύτητες» στην αγορά ΑΠΕ, με τα μικρά έργα να στερούνται πρόσβασης στην αγορά, ενώ οι μεγάλοι επενδυτές προχωρούν απρόσκοπτα. Ο αποκλεισμός των μικρών σταθμών από τον ΔΕΔΔΗΕ και η έσχατη προτεραιότητά τους στον ΑΔΜΗΕ πλήττουν τους μικρομεσαίους παίκτες και στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό.
«Το να μπορείς θεωρητικά να καταθέσεις αίτηση, αλλά πρακτικά να βρίσκεσαι τελευταίος στη σειρά, είναι σαν να μην έχεις καταθέσει καθόλου», σχολιάζει χαρακτηριστικά ο κ. Κυανίδης. Παράλληλα, υπογραμμίζει ότι η οδηγία της Ε.Ε. απαιτεί τη διευκόλυνση των αιτημάτων σύνδεσης για όλες τις ΑΠΕ, κάτι που όπως σημειώνει δεν τηρείται στην πράξη.
«Ως ΠΟΣΠΗΕΦ θα ζητήσουμε επαναφορά της δυνατότητας ανεξάρτητης υποβολής αιτήσεων στον ΔΕΔΔΗΕ για τα μικρά έργα, ή εναλλακτικά, την δημιουργία νέας κατηγορίας στον ΑΔΜΗΕ ώστε να εξετάζονται οι αιτήσεις αυτές παράλληλα με τις υπάρχουσες – και όχι απλώς να τοποθετούνται στην ουρά. Δεν έχει νόημα αυτά τα έργα να είναι τελευταία στη σειρά και να τα συγκρίνουμε με τα μεγάλα», εξηγεί ο κ. Κυανίδης.
Η ανάγκη, σύμφωνα με τον ίδιο είναι να αναγνωριστεί η διαφορετική φύση των μικρών φωτοβολταϊκών, καθώς δεν μπορούν να συγκριθούν με τα μεγάλα έργα ούτε σε κόστος λειτουργίας ούτε σε οικονομίες κλίμακας.
Η Ελλάδα ένα βήμα πριν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο
Και όλες αυτές οι καθυστερήσεις εντοπίζονται τη στιγμή που η χώρα μας βρίσκεται ένα βήμα πριν παραπεμφθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εξαιτίας της μη εναρμόνισης με την τελευταία ευρωπαϊκή οδηγία για τις ΑΠΕ, ειδικά ως προς τις διαδικασίες αδειοδότησης νέων έργων.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υιοθετήσει νέες, αυστηρότερες οδηγίες για την επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων έργων ΑΠΕ, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι για μείωση των εκπομπών και αύξηση της πράσινης ενέργειας.
Η Ελλάδα όφειλε να έχει μεταφέρει πλήρως αυτές τις διατάξεις στη νομοθεσία της ως τον Ιούλιο του 2024. Ωστόσο, έχει προχωρήσει μόνο σε μερική ενσωμάτωση (44%), διατηρώντας χρονοβόρες διαδικασίες και πολυνομία, με αποτέλεσμα τεράστιες καθυστερήσεις στα νέα έργα.
Από την πλευρά της η Κομισιόν έχει ήδη αποστείλει δύο φορές «αιτιολογημένη γνώμη» – το επίσημο τελικό προειδοποιητικό στάδιο – και έχει δώσει πλέον διορία δύο μηνών, ως τον Αύγουστο 2025 δηλαδή, για συμμόρφωση. Αν δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα, η υπόθεση θα παραπεμφθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, κάτι που μπορεί να σημάνει πρόστιμα και απώλεια ευρωπαϊκών πόρων.
Μάλιστα, το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στην πολυπλοκότητα της αδειοδότησης νέων σταθμών ΑΠΕ, που μπορεί να φθάσουν και τα 10 χρόνια, παρά τους τεράστιους φυσικούς πόρους σε ήλιο και άνεμο που διαθέτουμε.
Τρικλοποδιές και σε επενδύσεις για αποθήκευση
Την ίδια στιγμή, σημαντικά εμπόδια βάζουν τρικλοποδιές σε επενδύσεις στην αποθήκευση ενέργειας με την πρόβλεψη της Υπουργικής Απόφασης για υποχρεωτική προέγκριση δανείου να αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για τα εμπορικά έργα αποθήκευσης ενέργειας μέσω standalone μπαταριών.
Παρά το ενδιαφέρον των επενδυτών για τη σχετική πρόσκληση του ΥΠΕΝ για τα 4,7 GW merchant έργων standalone μπαταριών, οι τράπεζες εμφανίζονται διστακτικές λόγω του κινδύνου που ενέχουν τέτοιου είδους έργα, τα οποία δεν έχουν ακόμη αποδείξει τη βιωσιμότητά τους στην πράξη.
Παράλληλα, η απαίτηση για άνευ όρων “unconditional” προέγκριση δανείου έρχεται σε σύγκρουση με την τραπεζική πρακτική, καθώς οι τράπεζες αρνούνται να χορηγήσουν δάνεια χωρίς όρους.
Αυτό έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο, με την αγορά να ζητά από το ΥΠΕΝ είτε καθοδήγηση μέσω ενός κοινά αποδεκτού προτύπου σύμβασης είτε την τροποποίηση του συγκεκριμένου όρου ώστε να μην απορριφθούν οι αιτήσεις.
