Ο πρώην πρόεδρος της Ρουμανίας, Ίον Ιλιέσκου, πέθανε σήμερα σε ηλικία 95 ετών, ανακοίνωσε η ρουμανική κυβέρνηση.
«Με βαθιά λύπη η κυβέρνηση ανακοινώνει τον θάνατο του πρώην προέδρου της Ρουμανίας Ίον Ιλιέσκου που απεβίωσε σήμερα, 5 Αυγούστου 2025», υπογραμμίζει η ανακοίνωση, προσθέτοντας ότι οι λεπτομέρειες σχετικά με την οργάνωση της κηδείας δημοσία δαπάνη θα ανακοινωθούν τις επόμενες ημέρες.
Ο Ιλιέσκου συνδέθηκε με τη χαοτική μετάβαση της ανατολικοευρωπαϊκής χώρας από τον κομμουνισμό στη δημοκρατία, πριν δει την εικόνα του να αμαυρώνεται από κατηγορίες για «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας».
Νοσηλευόταν με καρκίνο του πνεύμονα στις αρχές Ιουνίου σε νοσοκομείο του Βουκουρεστίου, η κατάσταση της υγείας του χαρακτηριζόταν «κρίσιμη» την περασμένη εβδομάδα.
Γεννήθηκε στις 3 Μαρτίου 1930 σε μια κομμουνιστική οικογένεια στην Ολτενίτα (νότια). Η μητέρα του κέρδιζε το ψωμί της οικογένειας πλένοντας ρούχα, και ο πατέρας του ήταν σιδηροδρομικός υπάλληλος. Ο Ιλιέσκου σπούδασε μηχανικός στη Μόσχα πριν ανέλθει γρήγορα στις τάξεις του κόμματος και γίνει υπουργός Νεολαίας υπό τον Νικολάε Τσαουσέσκου.
Μετά τη σύλληψη του δικτάτορα τον Δεκέμβριο του 1989 και την εκτέλεση του, ο Ιλιέσκου πήρε την εξουσία, επικεφαλής του Εθνικού Μετώπου Σωτηρίας (NSF), και υποσχέθηκε να σταθεροποιήσει τη χώρα. Οι αντίπαλοί του, ωστόσο, τον κατηγόρησαν ότι κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1989 κατά του κομμουνιστικού καθεστώτος, ενορχήστρωσε τη βία που άφησε περισσότερους από 850 νεκρούς και χιλιάδες τραυματίες.
Εξελέγη θριαμβευτικά αρχηγός κράτους τον Μάιο του 1990 με ένα πολυκομματικό σύστημα λαμβάνοντας το 85% των ψήφων. Στενός φίλος του τελευταίου ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, ο Ιλιέσκου αντιτάχθηκε σε οποιαδήποτε πολιτική κάθαρσης που στόχευε στην απαγόρευση σε πρώην ανώτερους κομμουνιστές αξιωματούχους να θέσουν υποψηφιότητα για δημόσια αξιώματα.
Έναν μήνα αργότερα, θα προκαλούσε παγκόσμια ανησυχία ενθαρρύνοντας χιλιάδες ανθρακωρύχους που είχαν φθάσει από τις επαρχίες να διαλύσουν βίαια ένα φοιτητικό κίνημα που εμπόδιζε την κυκλοφορία στο Βουκουρέστι, με τους φοιτητές να διαμαρτύρονται για τις παρεμβατικές πολιτικές του.
Επανεξελέγη τον Νοέμβριο του 1992 (61%), και του πιστώνουν τη μετάβαση της Ρουμανίας προς την οικονομία της αγοράς. Ηττήθηκε στις εκλογές του 1996 πριν επιστρέψει στην εξουσία το 2000, οδηγώντας τη χώρα του προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ χρωματίζει αυτόν τον ατλαντισμό με μια παράδοξα αντιφιλελεύθερη ρητορική. «Είμαι φτωχός, αλλά έντιμος», συνήθιζε να καυχιέται.
Όμως, το 2017, η κλήτευσή του από τη δικαιοσύνη έμελλε να ήταν η τελευταία του δημόσια εμφάνιση. Στη συνέχεια παραπέμφθηκε σε δίκη δύο φορές για «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας» για να αποδειχθεί η ευθύνη του στις αιματηρές ταραχές του Δεκεμβρίου 1989. Αλλά η ακροαματική διαδικασία δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ και ο φάκελος της υπόθεσης αυτής επιστράφηκε στην εισαγγελία, όπου παραμένει μέχρι σήμερα.
Κατηγορήθηκε επίσης για τον ρόλο του στην καταστολή της διαδήλωσης του 1990, η οποία άφησε πίσω της τέσσερις νεκρούς. Ο Ιλιέσκου απέρριψε τις κατηγορίες αποκαλώντας τους εισαγγελείς «εθνική ντροπή» και αντιμετωπίζοντας τις υποψίες εναντίον του πολύ αυστηρά, παρόλο που «έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εκδημοκρατικοποίηση της χώρας».
Παρέμεινε δημοφιλής στην περιφέρεια, όπου η απλότητά του εκτιμήθηκε και ο ίδιος θεωρήθηκε ως «πατερούλης» αλά παλαιά, καθησυχαστικός σε μια εποχή βαθιών αναταραχών, ωστόσο, περιφρονήθηκε από τους κύκλους των διανοουμένων.
