Σιγά – σιγά αρχίζει να αποκτά υψηλή δραστηριότητα στην Ελλάδα ο ιός του Δυτικού Νείλου και όλα δείχνουν ότι η περυσινή ιδιαιτέρως υψηλή διασπορά της νόσου αναμένεται να επαναληφθεί και για φέτος, καθώς η αύξηση των κρουσμάτων της νόσου έχει ήδη αρχίσει τις τελευταίες εβδομάδες να λαμβάνει μορφή αριθμητικής προόδου.
Αξίζει, μάλιστα, να σημειωθεί ότι η μετεωρολογία και οι αντίστοιχες προβλέψεις των μετεωρολόγων, όσο κι εάν αυτό φαίνεται ως παράδοξο, έχουν τη δυνατότητα να παράσχουν προβλεπτικά “εργαλεία” και προβλεπτικούς δείκτες στους επιδημιολόγους, και μάλιστα με πολύ υψηλή ακρίβεια, όσον αφορά την αναμενόμενη έκταση της διάδοσης του ιού του Δυτικού Νείλου στη χώρα μας και για φέτος.
Το γεγονός, λοιπόν, ότι ο Εθνικός Οργανισμός Δημοσίας Υγείας (ΕΟΔΥ) εξέδωσε από πολύ νωρίς κιόλας προειδοποιήσεις και οδηγίες για την ανάληψη των σχετικών προφυλάξεων, ως προς τα κουνούπια, δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως τυχαίο. Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ, οι προβλεπτικοί δείκτες, τους οποίους παρέχει η μετεωρολογία στους επιδημιολόγους για τον ιό του Δυτικού Νείλου, έχουν να κάνουν με τα φαινόμενα των βροχοπτώσεων ή/και της ξηρασίας, με την ξηρασία να διεκδικεί με αξιώσεις τα προβλεπτικά πρωτεία, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για τις σχετικές αναμονές εκ μέρους των ειδικών επιδημιολόγων.
Ο ΕΟΔΥ συνιστά να λαμβάνετε μέτρα για να προφυλάσσεστε από τα κουνούπια, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου, ο οποίος έχει ήδη να αρχίσει να δραστηριοποιείται και τη φετινή χρονιά, σε έκταση την οποία μόνον οι επιδημιολόγοι μπορούν να προσδιορίσουν εκ των προτέρων, και μάλιστα, όπως είπαμε, με πολύ υψηλή αξιοπιστία.
Η νόσος στην Ελλάδα
Κρούσματα της λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου καταγράφονται σε πολλές χώρες παγκοσμίως, όπως και σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, σε ετήσια βάση, συνήθως κατά τους καλοκαιρινούς και φθινοπωρινούς μήνες.
Σύμφωνα με τα σχετικά επιδημιολογικά στοιχεία του ΕΟΔΥ, από το 2010 και μετά, εμφανίζονται κρούσματα σχεδόν κάθε χρόνο και στη χώρα μας. Πιο συγκεκριμένα, κατά τα τελευταία 15 έτη (2010 έως 2024), έχουν καταγραφεί στη χώρα μας συνολικά 2.088 εγχώρια κρούσματα λοίμωξης από ιό Δυτικού Νείλου (με μέσο ετήσιο αριθμό 145 κρουσμάτων ανά έτος), εκ των οποίων τα 1.471 (70%) παρουσίασαν εκδηλώσεις από το κεντρικό νευρικό σύστημα, και έχουν καταγραφεί συνολικά 292 θάνατοι σε νοσηλευόμενους ασθενείς με λοίμωξη από το ιό. Κατά την περσινή περίοδο 2024, καταγράφηκαν συνολικά 220 εγχώρια κρούσματα της λοίμωξης στην Ελλάδα (εκ των οποίων τα 157 με εκδηλώσεις από το κεντρικό νευρικό σύστημα) και 35 θάνατοι σε ασθενείς με λοίμωξη από τον ιό.
Βάσει των ιστορικών επιδημιολογικών δεδομένων, θεωρείται αναμενόμενη η επανεμφάνιση περιστατικών κατά την τρέχουσα περίοδο κυκλοφορίας των κουνουπιών (2025). Για τον λόγο αυτό, ο ΕΟΔΥ ενημέρωσε ήδη εγκαίρως τους επαγγελματίες Υγείας πανελλαδικά για την ανάγκη εγρήγορσής τους για τη νόσο, κατά την τρέχουσα περίοδο.
Σύμφωνα, μάλιστα, με όσα δηλώνει στο powergame.gr ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ και καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, “φέτος, μέχρι την 1η Αυγούστου έχουμε 21 καταγεγραμμένα κρούσματα του ιού του Δυτικού Νείλου στη χώρα μας. Λογικά, θα είμαστε για φέτος περίπου στα ίδια επίπεδα με εκείνα του 2024 ή ακόμη και χαμηλότερα”.
Η μετάδοση, η νόσηση
Ο ιός του Δυτικού Νείλου μεταδίδεται κυρίως με το τσίμπημα μολυσμένων «κοινών» κουνουπιών. Τα κουνούπια μολύνονται από μολυσμένα πτηνά (ορισμένα είδη κυρίως άγριων πτηνών). Οι άνθρωποι που μολύνονται δε μεταδίδουν περαιτέρω τον ιό σε άλλα κουνούπια ή σε άλλους ανθρώπους (με άμεση επαφή).
Στην πλειονότητά τους, τα άτομα που μολύνονται δεν αρρωσταίνουν καθόλου ή παρουσιάζουν μόνο ήπια συμπτώματα. Ωστόσο, σε ένα μικρό ποσοστό (μικρότερο από 1%), τα άτομα που μολύνονται εμφανίζουν σοβαρή νόσο που προσβάλλει το νευρικό σύστημα (κυρίως εγκεφαλίτιδα ή μηνιγγίτιδα). Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (άνω των 50 ετών) και άτομα με ανοσοκαταστολή / χρόνια υποκείμενα νοσήματα κινδυνεύουν περισσότερο να αρρωστήσουν σοβαρά και -σε ένα ποσοστό- να παρουσιάσουν έως και απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές.
Ο ΕΟΔΥ, και αυτό έχει μεγάλη σημασία, αναφέρει ότι “η επιδημιολογία του ιού είναι σύνθετη και καθορίζεται από πολλούς παράγοντες, οι περιοχές κυκλοφορίας του ιού και εμφάνισης κρουσμάτων δεν μπορούν να προβλεφθούν με ασφάλεια”. Προσέξτε: Δεν μπορούν να προσδιοριστούν με ακρίβεια οι περιοχές της χώρας μας οι οποίες θα αναπτύξουν κρούσματα και αυτό είναι πολύ λογικό, καθώς τα καιρικά φαινόμενα διασπείρονται άναρχα στην χώρα μας, όπως και σε κάθε άλλη χώρα.
Ως εκ τούτου, o ΕΟΔΥ συνιστά να τηρείτε τα ατομικά μέτρα προστασίας από τα κουνούπια, σε όλη την επικράτεια, καθ’ όλη την περίοδο κυκλοφορίας των κουνουπιών:
Χρησιμοποιείτε εγκεκριμένα εντομοαπωθητικά σώματος και περιβάλλοντος (σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης), σήτες, κουνουπιέρες, κλιματιστικά/ ανεμιστήρες, κατάλληλα (μακριά) ρούχα.
Μην αφήνετε στάσιμα νερά πουθενά (έτσι, βοηθάτε ουσιαστικά στον περιορισμό των εστιών αναπαραγωγής των κουνουπιών στους ιδιωτικούς χώρους).
Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, άτομα με ανοσοκαταστολή και άτομα με χρόνια υποκείμενα νοσήματα πρέπει να τηρούν τα ατομικά μέτρα προστασίας από κουνούπια με ιδιαίτερη συνέπεια, καθώς κινδυνεύουν περισσότερο να αρρωστήσουν σοβαρά.
