Σε τροχιά ριζικής αναδιάρθρωσης τίθεται το μοντέλο λειτουργίας στις πολεοδομίες, καθώς η κυβέρνηση δρομολογεί νέο θεσμικό πλαίσιο με εφαρμογή από το δεύτερο εξάμηνο του 2026.
Η μεταρρύθμιση φαίνεται ότι θα κινηθεί στην κατεύθυνση της κεντρικοποίησης κρίσιμων αρμοδιοτήτων των ΥΔΟΜ
Ο νέος σχεδιασμός εντάσσεται σε ένα συνολικό πακέτο μεταρρυθμίσεων που αποσκοπεί στη βελτίωση της διαφάνειας, της ταχύτητας και της εξυπηρέτησης των πολιτών σε θέματα δόμησης και αδειοδοτήσεων.
Παρότι μέχρι στιγμής δεν έχουν αποκαλυφθεί λεπτομέρειες για την αρχιτεκτονική της νέας δομής, οι πληροφορίες συγκλίνουν στο ότι η μεταρρύθμιση θα κινηθεί στην κατεύθυνση της κεντρικοποίησης κρίσιμων αρμοδιοτήτων των Υπηρεσιών Δόμησης (ΥΔΟΜ).
Στόχος είναι να αντιμετωπιστούν παθογένειες δεκαετιών, όπως η πολυδιάσπαση των αρμοδιοτήτων, η καθυστέρηση στη διεκπεραίωση φακέλων και οι καταγγελίες για φαινόμενα διαφθοράς.
Τα δύο σενάρια
Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, δύο είναι τα επικρατέστερα σενάρια:
Το πρώτο, και πιθανότερο, προβλέπει τη δημιουργία μιας Κεντρικής Διεύθυνσης Πολεοδομιών, η οποία θα εποπτεύεται από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και θα έχει επιτελικό και ελεγκτικό ρόλο επί των ΥΔΟΜ σε εθνικό επίπεδο.
Το δεύτερο σενάριο εξετάζει τη μεταφορά των πολεοδομιών στις Περιφέρειες, επιλογή που θεωρείται σύνθετη λόγω του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου: σήμερα οι ΥΔΟΜ υπάγονται διοικητικά στο υπουργείο Εσωτερικών, ενώ οι πολεοδομικοί όροι ορίζονται από το υπουργείο Περιβάλλοντος.
Σε κάθε περίπτωση, η επιλογή της κυβέρνησης αναμένεται να προκαλέσει ισχυρές αντιδράσεις – κυρίως από την πλευρά των Δήμων, που μέχρι σήμερα διατηρούν την εποπτεία πολλών ΥΔΟΜ. Η Κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) έχει ήδη καταστήσει σαφές ότι θεωρεί την ενδεχόμενη μεταφορά των ΔΟΜ στην κεντρική διοίκηση ως «αιτία πολέμου». Σημείο αιχμής αποτελεί και η ακυρωτική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για βασικές διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), εξέλιξη που τροφοδότησε νέες εντάσεις.
Ενιαίος σχεδιασμός
Στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ορισμένες αρμοδιότητες έχουν ήδη συγκεντρωθεί σε κεντρικό επίπεδο. Για παράδειγμα, ο έλεγχος των κατεδαφίσεων έχει πλέον περάσει στα υπουργεία Περιβάλλοντος και Υποδομών, με στόχο την αξιοποίηση της τεχνολογίας για τον αυτόματο εντοπισμό αυθαιρέτων έως το 2026. Παράλληλα, κρίσιμες λειτουργίες των ΥΔΟΜ υποστηρίζονται πλέον από σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία, όπως η πλατφόρμα e-Αδειες, η Τράπεζα Γης και ο Ενιαίος Ψηφιακός Χάρτης.
