«Η κλιματική αλλαγή είναι μια αναμενόμενη μεταβολή που θα επηρεάσει όλους τους πολίτες της ΕΕ. Αυτό που αναμένεται να συμβεί είναι ότι θα έχουμε αύξηση της θερμοκρασίας του Πλανήτη που θα προκαλέσει πολλά ακραία φαινόμενα αλλά και γενικότερες αλλαγές στις τάσεις των κλιματικών στοιχείων.
Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη η κλιματική αλλαγή θα προκαλέσει: Αλλαγές στη βροχόπτωση (με έντονες βροχοπτώσεις που αυξάνουν τη διάβρωση των εδαφών και δημιουργούν πλημμυρικά φαινόμενα), αλλαγές στις θερμοκρασίες, επαναλαμβανόμενα ακραία καιρικά φαινόμενα, αύξηση της στάθμης της θάλασσας ως αποτέλεσμα της αύξησης της περιεκτικότητας της ατμόσφαιρας σε διοξείδιο του άνθρακα». Αυτά μεταξύ άλλων, τονίζει στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο ομότιμος καθηγητής στο πανεπιστήμιο Θεσσαλίας κ. Θεοφάνης Γέμτος, για την κλιματική αλλαγή.
Για τις επιπτώσεις στη γεωργία, τονίζει πως θα είναι διαφορετικές σε περιοχές της ΕΕ, για να εξηγήσει:
«Η αύξηση της θερμοκρασίας στις βορειότερες χώρες θα μεγαλώσει τη βλαστική περίοδο αυξάνοντας τις αποδόσεις ενώ θα επιτρέψει να καλλιεργηθούν είδη που σήμερα δεν μπορούν. Στις νότιες χώρες όπως η δική μας, η μείωση των βροχοπτώσεων και η αύξηση των ημερών καύσωνα θα δυσκολέψει τις καλλιέργειες ενώ θα χρειαστούμε να αξιοποιήσουμε όλο το διαθέσιμο νερό. Ιδεοληπτικές αντιμετωπίσεις της διαχείρισης των νερών με άρνηση της χρήσης της υδροηλεκτρικής ενέργειας και της ταμίευσης των νερών τους χειμερινούς μήνες πιστεύω ότι θα είναι καταστροφικές στο άμεσο μέλλον.
Ήδη, τα δύο τελευταία χρόνια, έχουμε ουσιαστική μείωση των αποδόσεων των αρδευόμενων καλλιεργειών. Η κατάσταση θα επιδεινωθεί από ό,τι φαίνεται τα επόμενα χρόνια αν δεν αποφασίσουμε να προχωρήσουν έργα (ταμιευτήρες) αποθήκευσης του νερού όπως περιγράφουν τόσο το Σχέδιo Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) όσο και το Σχέδιo Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας (ΣΔΚΠ).
Η αύξηση της στάθμης της θάλασσας θα καλύψει κάποιες χαμηλού υψομέτρου περιοχές της χώρας. Η αύξηση του διξειδίου της ατμόσφαιρας μπορεί να αυξήσει τις αποδόσεις ιδιαίτερα των καλλιεργειών C3 όπως τα χειμερινά σιτηρά αλλά μάλλον δεν θα επηρεάσει τα C4 όπως το καλαμπόκι. Με την ευκαιρία να εξηγήσω τι είναι τα C3 και C4 φυτά.
Ουσιαστικά χαρακτηρίζουν φυτά με λίγο διαφορετικό κύκλο της φωτοσύνθεσης (της δέσμευσης της ηλιακής ενέργειας από τα πράσινα μέρη των φυτών). Τα C4 είναι γενικά πιο αποδοτικά καθώς μειώνουν τις απώλειες από την αναπνοή όταν τα στομάτια (τα ανοίγματα στα φύλλα από όπου εισέρχεται ο αέρας και εξέρχεται η υγρασία, κλείνουν για να μειώσουν την απώλεια νερού όταν δεν υπάρχει αρκετό οπότε μειώνεται και η φωτοσύνθεση)».
Επίσης δεν παραλείπει να τονίσει πως η συντριπτική πλειοψηφία των επιστημόνων συμφωνεί ότι χώρες όπως η δική μας θα έχουν πολλές αρνητικές επιπτώσεις όπως μείωση αποδόσεων, καταστροφή εδαφών κυρίως από διάβρωση από τα ακραία φαινόμενα έντονων βροχοπτώσεων. Περιοχές σαν τη Θεσσαλία, μάλιστα, κινδυνεύουν με ερημοποίηση ένα φαινόμενο κατά το οποίο η μείωση της γονιμότητας των εδαφών και η έλλειψη φυσικών πόρων όπως το νερό, θα κάνουν αδύνατη τη συντήρηση των ανθρώπων. Οι άνθρωποι θα εγκαταλείψουν τις περιοχές αυτές που θα ερημώσουν.
Αναμφίβολα, τονίζει ο κ. Γέμτος, πρέπει να προετοιμαστούμε να αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα εκτός αν θέλουμε όλο τον πληθυσμό της χώρας στην Αττική. Από τη μια πλευρά, πρέπει να ταμιεύσουμε νερά στους γύρω ορεινούς όγκους με δημιουργία ταμιευτήρων σε συνδυασμό με παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας και να σταματήσουμε τη ληστρική εκμετάλλευση των υπόγειων υδροφορέων αλλά και να προσαρμόσουμε τις καλλιεργητικές πρακτικές που ακολουθούμε για να συμβάλλουμε στην επιτυχία των στόχων αποτροπής και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.
Ο ίδιος ελπίζει ότι τα μέτρα αυτά θα πρέπει να προωθηθούν από τη νέα ΚΑΠ και μπορούμε να επωφεληθούμε με στοχευμένες εισοδηματικές ενισχύσεις ώστε να προσαρμοστούμε ταχύτερα. Η γεωργία συμβάλλει στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου της ένωσης κατά 12% (το 2016). Οι εκπομπές μειώθηκαν από το 1990 μέχρι το 21010 κατά 22% από τότε παρέμειναν σταθερές. Από πού προέρχονται αυτές οι εκπομπές;
Το μεθάνιο, σύμφωνα με τον ίδιο, από τα στομάχια των μηρυκαστικών συμβάλλει κατά 39%. Από τα γεωργικά εδάφη το 32% από τη χρήση γης για καλλιέργειες, χρήση μηχανημάτων κλπ το 14% και από τη διαχείριση της κοπριάς το 13%.
Οι εκπομπές από τα στομάχια των μηρυκαστικών είναι δύσκολο να μειωθούν αν δεν αλλάξουμε διατροφή μειώνοντας τη κατανάλωση ερυθρού κρέατος. Υπάρχουν πολλοί επιστήμονες που προβάλλουν μια τέτοια λύση που θα μειώσει επιπλέον και την κατανάλωση τροφής γενικότερα. Να μην ξεχνάμε ότι τα μηρυκαστικά χρειάζονται 7 κιλά τροφής για να παράγουν ένα κιλό κρέας που είναι μια σπατάλη. Από την άλλη πλευρά, αξιοποιούν τροφές με κυτταρίνες που εμείς δεν μπορούμε να αφομοιώσουμε.
Το πρόβλημα των διατροφικών συνηθειών είναι ένα ερώτημα που έχει πολλά συν και πλην. Τις υπόλοιπες όμως πηγές αερίων του θερμοκηπίου είναι στο χέρι μας να τις μειώσουμε με ορθή διαχείριση των αγροκτημάτων και προφανώς να επωφεληθούμε και εμείς με στοχευμένες επιδοτήσεις που θα μας βοηθήσουν στην προσαρμογή, καταλήγει ο ομότιμος καθηγητής του πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
