Γράφει ο Θανάσης Παιδής
Η Στιγμή της Αλήθειας για τον Αγροτικό Τομέα
Οι πρόσφατες αποκαλύψεις σχετικά με τον ΟΠΕΚΕΠΕ έχουν προκαλέσει δίκαιη αγανάκτηση και προβληματισμό. Δεν είναι απλά ένα θέμα οικονομικών ατασθαλιών ή διοικητικών δυσλειτουργιών. Είναι ένα χτύπημα στην καρδιά της ελληνικής γεωργίας, κλονίζοντας την εμπιστοσύνη χιλιάδων αγροτών που βλέπουν τον Οργανισμό ως ζωτικό τους εταίρο. Ωστόσο, κάθε κρίση, όσο βαθιά κι αν είναι, φέρει μέσα της τον σπόρο μιας ευκαιρίας. Η παρούσα κατάσταση δεν πρέπει να μας βυθίσει στην απογοήτευση, αλλά να λειτουργήσει ως καταλύτης για ριζικές αλλαγές και την αναγέννηση του ΟΠΕΚΕΠΕ, μετατρέποντάς τον σε ένα σύγχρονο, διαφανές και αποτελεσματικό εργαλείο στα χέρια των Ελλήνων αγροτών, σηματοδοτώντας παράλληλα ένα νέο κεφάλαιο για ολόκληρη τη δημόσια διοίκηση.
Το Βάρος του Παρελθόντος: Παθογένειες που Απαιτούν Λύσεις
Το σκάνδαλο δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό, αλλά η κορυφή του παγόβουνου. Αναδεικνύει χρόνιες παθογένειες που έχουν κοστίσει ακριβά στον αγροτικό κόσμο και στην ίδια τη χώρα: Καθυστερήσεις και Αδιαφάνεια στις Πληρωμές: Η συνεχής καθυστέρηση στην καταβολή επιδοτήσεων και ενισχύσεων δεν είναι απλώς γραφειοκρατικό πρόβλημα. Είναι ένα πλήγμα στην καθημερινότητα του αγρότη, που αγωνίζεται να καλύψει τις ανάγκες της καλλιέργειας, να εξοφλήσει υποχρεώσεις και να ζήσει την οικογένειά του. Η αδιαφάνεια γύρω από αυτές τις πληρωμές δημιουργεί καχυποψία και αβεβαιότητα.
Πολιτικές Παρεμβάσεις και Κομματισμός:
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ, αντί να λειτουργεί ως ένας αμιγώς τεχνοκρατικός οργανισμός, συχνά μετατρέπεται σε πεδίο κομματικών επιδιώξεων. Αυτό οδηγεί σε μη αξιοκρατικές επιλογές, αναποτελεσματικότητα και στην υπονόμευση της εμπιστοσύνης, καθώς οι αποφάσεις δεν λαμβάνονται με γνώμονα το συμφέρον του αγρότη, αλλά πολιτικές σκοπιμότητες. Ανεπαρκής Εφαρμογή και Απορρόφηση της ΚΑΠ: Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσφέρει σημαντικά κονδύλια και ευκαιρίες για τον αγροτικό τομέα. Ωστόσο, οι δυσλειτουργίες του ΟΠΕΚΕΠΕ έχουν επηρεάσει αρνητικά την ορθή εφαρμογή της και την αποτελεσματική απορρόφηση των πόρων, στερώντας από τους αγρότες πολύτιμα εργαλεία ανάπτυξης. Επίδραση στην Οικονομική Ανάπτυξη και την Εικόνα της Χώρας: Όταν ένας κεντρικός οργανισμός διαχείρισης αγροτικών κονδυλίων βρίσκεται στο επίκεντρο σκανδάλων, δεν πλήττεται μόνο ο αγροτικός τομέας, αλλά και η συνολική οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Η εικόνα μας στο εξωτερικό, ειδικά σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, δέχεται πλήγμα, δημιουργώντας αμφιβολίες για τη διαχείριση των κοινοτικών πόρων.
Η Ψηφιακή Εποχή ως Σύμμαχος: Η Ευκαιρία για Αναγέννηση και Μεταρρύθμιση
Η παρούσα κρίση, όσο επώδυνη κι αν είναι, αποτελεί μια ιστορική ευκαιρία να δούμε τις παθογένειες κατάματα και να προχωρήσουμε σε ριζικές αλλαγές, αξιοποιώντας τα σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία. Σκάνδαλα, δυστυχώς, υπήρχαν πάντα, όμως πλέον, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, η διαπίστωσή τους είναι ευκολότερη από ποτέ. Είναι η στιγμή να χτίσουμε έναν ΟΠΕΚΕΠΕ που θα αποτελεί πραγματικά πυλώνα στήριξης για τον Έλληνα αγρότη, και παράλληλα να δώσουμε το έναυσμα για μια ευρύτερη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης:
Απόλυτη Διαφάνεια και Λογοδοσία με Τεχνολογία:
Η επιβολή αυστηρών κανόνων διαφάνειας σε κάθε στάδιο των πληρωμών και των διαδικασιών είναι απαραίτητη. Εργαλεία όπως η Διαύγεια, η ηλεκτρονική δημοσιοποίηση στοιχείων, τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης και τα social media καθιστούν πλέον εξαιρετικά εύκολη τόσο την αποκάλυψη και διασταύρωση ενός σκανδάλου, όσο και τη μετάδοση της είδησης σε όλη την επικράτεια σε ελάχιστο χρόνο. Αυτό δημιουργεί ένα περιβάλλον όπου η αδιαφάνεια είναι πλέον αδύνατο να κρυφτεί. Πλήρης Ψηφιοποίηση, Αυτοματοποίηση και Τεχνητή Νοημοσύνη (AI): Η αξιοποίηση της τεχνολογίας μπορεί να μεταμορφώσει τον ΟΠΕΚΕΠΕ και, κατ’ επέκταση, τη δημόσια διοίκηση. Ένα πλήρως ψηφιοποιημένο σύστημα, με αυτοματοποιημένες διαδικασίες και ελέγχους, θα μειώσει δραστικά τη γραφειοκρατία, θα επιταχύνει τις πληρωμές, θα εξαλείψει τις ανθρώπινες παρεμβάσεις και θα ενισχύσει τη διαφάνεια. Είναι επιτακτική ανάγκη να αναπτυχθούν κατάλληλα λογισμικά και η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) να ενταχθεί ενεργά στη διαδικασία του ελέγχου και της διαφάνειας. Η ΑΙ μπορεί να αναλύει τεράστιες ποσότητες δεδομένων, να εντοπίζει ανωμαλίες και ύποπτες συναλλαγές, λειτουργώντας ως ένας αδιάφθορος φύλακας.
Αποκομματικοποίηση και Ενίσχυση της Τεχνοκρατικής Δομής:
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ, όπως και κάθε οργανισμός της δημόσιας διοίκησης, πρέπει να λειτουργεί ως ένας αμιγώς τεχνοκρατικός οργανισμός, στελεχωμένος με ικανά και έμπειρα στελέχη, ανεξάρτητα από πολιτικές πεποιθήσεις. Οι διοικήσεις πρέπει να επιλέγονται με αξιοκρατικά κριτήρια και να λογοδοτούν για την αποτελεσματικότητά τους.Ενεργοποίηση και Ενδυνάμωση Ελεγκτικών Μηχανισμών: Το Παράδειγμα της ΑΑΔΕ: Η πρόσφατη μεταφορά του ΟΠΕΚΕΠΕ στην αρμοδιότητα της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Η ΑΑΔΕ, με την τεχνογνωσία της στους οικονομικούς ελέγχους και τη διαχείριση μεγάλων δεδομένων, μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην εξυγίανση του Οργανισμού. Η ενίσχυση των εσωτερικών και εξωτερικών ελέγχων, με την παροχή πραγματικής ανεξαρτησίας και αρμοδιοτήτων, είναι κρίσιμη. Ο έλεγχος πρέπει να είναι συνεχής και αποτελεσματικός, λειτουργώντας προληπτικά και όχι μόνο κατασταλτικά. Αυτό το μοντέλο πρέπει να επεκταθεί σε ολόκληρη τη δημόσια διοίκηση, όπου είναι εφικτό, για να διασφαλιστεί η ορθή διαχείριση των πόρων και η αποφυγή φαινομένων διαφθοράς.
Η Απαίτηση για Δικαιοσύνη: Η Τίσις της Ψηφιακής Εποχής
Ο κόσμος ζητά επιτακτικά την απονομή δικαιοσύνης και την επιστροφή των κλεμμένων χρημάτων από τους επιτήδειους. Η ύβρις διαπράχθηκε, και η Νέμεσις έχει ήδη ξεκινήσει με την αποκάλυψη των σκανδάλων. Η κοινωνία αναμένει, επιτέλους, να δει και την Τίσις – την αποκατάσταση της τάξης και την τιμωρία των ενόχων. Για να συμβεί αυτό, η Δικαιοσύνη θα πρέπει να αποφασίζει πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά. Η ψηφιακή τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει σημαντικά και σε αυτό το μέτωπο, επιταχύνοντας τις διαδικασίες, παρέχοντας αδιάσειστα στοιχεία και διασφαλίζοντας την αμερόληπτη κρίση. Το Όραμα για το Μέλλον: Ένας ΟΠΕΚΕΠΕ-Πρότυπο και μια Νέα Δημόσια Διοίκηση. Το όραμά μας είναι ένας ΟΠΕΚΕΠΕ που δεν θα είναι πηγή προβλημάτων, αλλά ένα αξιόπιστο και αποτελεσματικό εργαλείο στα χέρια των Ελλήνων αγροτών. Ένας Οργανισμός που θα τους στηρίζει στην παραγωγή, θα τους διευκολύνει στην πρόσβαση σε ευρωπαϊκούς πόρους και θα συμβάλλει ουσιαστικά στην ανάπτυξη της υπαίθρου. Αυτή η στιγμή είναι η ευκαιρία να χτίσουμε έναν ΟΠΕΚΕΠΕ πρότυπο καλής διακυβέρνησης και διαφάνειας, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη. Είναι η ευκαιρία να αποδείξουμε ότι μπορούμε να μετατρέψουμε μια κρίση σε ένα άλμα προς τα εμπρός, όχι μόνο για τον αγροτικό τομέα, αλλά και για ολόκληρη τη δημόσια διοίκηση. Για να συμβεί αυτό, απαιτείται πολιτική βούληση, συνεργασία όλων των φορέων και η ενεργός συμμετοχή του ίδιου του αγροτικού κόσμου και των πολιτών.
Είμαστε έτοιμοι να αρπάξουμε αυτή την ευκαιρία και να χτίσουμε τον ΟΠΕΚΕΠΕ και τη δημόσια διοίκηση που αξίζει η ελληνική κοινωνία;
