Η εγκατάλειψη κτιρίων και ιδιοκτησιών αποτελεί σημαντικό στοιχείο υποβάθμισης ενός Ιστορικού Κέντρου, το οποίο αποτελεί συνήθως το πιο πολυσύχναστο τμήμα μιας πόλης, τόσο από τους ίδιους τους κατοίκους όσο και από τους επισκέπτες σε αυτή.
Έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 2018 στο «Ιστορικό Κέντρο του Βόλου» (μια τυπική ελληνική πόλη μεσαίου μεγέθους), έδειξε ότι ο αριθμός των εγκαταλελειμμένων ιδιοκτησιών ανέρχεται στις 175 εκ των οποίων οι 13 είναι οικόπεδα. Από αυτά, τα 6 ήταν κηρυγμένα «διατηρητέα», το 10% κοινώς ετοιμόρροπα, το 51% εμφάνιζαν σημαντικές φθορές, ενώ το 83% ήταν ημιτελή (γιαπιά). Επίσης παρατηρήθηκε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των εγκαταλελειμμένων ιδιοκτησιών, όπως αυτά καταγράφηκαν, αποτελούν εστίες μόλυνσης, επικίνδυνες για τη δημόσια υγεία. Τέλος, κατά την διαδικασία της καταγραφής, αξιολογήθηκαν ως κτίρια με αισθητική αξία τα 11 από το σύνολο των 162 εγκαταλελειμμένων κτιρίων.
Τα Ιστορικά Κέντρα αποτελούν ένα διακριτό τμήμα των πόλεων, με ξεχωριστό χαρακτήρα. Συνήθως, περιλαμβάνουν τον αρχικό πυρήνα από τον οποίο ξεκίνησε να αναπτύσσεται μια πόλη, γι’ αυτό και η μορφολογία τους παρουσιάζει έναν σαφώς πιο ενδιαφέροντα και παραδοσιακό χαρακτήρα από την υπόλοιπη πόλη (από αρχιτεκτονική και πολεοδομική άποψη). Μάλιστα, εξαιτίας του ότι τα Ιστορικά Κέντρα αντανακλούν την ιστορική ταυτότητα μιας πόλης, αποτελούν κατ’ εξοχήν περιοχές με σημαντικό πολιτιστικό και μνημειακό απόθεμα (ιστορικά κτίρια, μνημεία, μουσεία, κλπ.), ενώ επίσης, έλκουν και τις πιο κεντρικές λειτουργίες μιας πόλης (διοίκηση, εμπόριο κ.ο.κ.).
Από τον αρχιτέκτονα κ. Δημήτριο Καραγκούνη, έγινε μία τυχαία επιλογή ελάχιστων κτιρίων στο κέντρο του Βόλου, με ενδιαφέροντα στοιχεία αρχιτεκτονικής, τα οποία βρίσκονται σε μια ακτίνα εκατό μέτρων το ένα από το άλλο, παρουσιάζουν δε σημεία φθοράς και εγκατάλειψης. Αναφορά γίνεται και σε μια σειρά κτηρίων μεταπολεμικής αρχιτεκτονικής με ενδιαφέρον και για τα οποία δεν υπάρχει το παραμικρό καθεστώς προστασίας τους.
Σε κάθε περίπτωση και τα κτίρια αυτά θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με σεβασμό από την πολιτεία διότι αποτελούν μια σημαντική παρακαταθήκη κτιρίων τα οποία αν δεν προστατευτούν θα χαθούν οριστικά και στην θέση τους θα ξεφυτρώσουν πολυώροφα απρόσωπα κτίρια. Πιστεύουμε και ελπίζουμε σε μια εκ βάθρων αλλαγή της νομοθεσίας η οποία θα καλύπτει τα διατηρητέα και αξιόλογα κτίρια με γενναία επιδότηση στο κόστος των εργασιών και την εξαγορά από το αρμόδιο Υπουργείο Πολιτισμού των κτιρίων που χρήζουν απαλλοτρίωσης με άμεσες διαδικασίες και αποζημιώσεις στους ιδιοκτήτες.
Στο βίντεο, ο αρχιτέκτονας Δημήτριος Καραγκούνης, Επίτιμος Προϊστάμενος του Τμήματος Αρχαιολογικών Έργων και Μελετών της ΕΦΑΛΑΡ σχολιάζει τη σημερινή κατάσταση των κτιρίων…
