Μπορεί οι παραλίες της χώρας μας να είναι από τις πιο όμορφες στον κόσμο και να προσελκύουν κάθε χρόνο δεκάδες εκατομμύρια επισκέπτες, όμως πίσω από τη γραφική αυτή εικόνα κρύβεται μια δυσάρεστη πραγματικότητα. Το γεγονός είναι ότι πλέον οι καταγγελίες για παρανομίες στις ακτές είναι καθημερινές και έχουν πάρει τεράστιες διαστάσεις, αλλά οι αρμόδιες υπηρεσίες είτε δεν έχουν τα μέσα είτε δεν έχουν τη διάθεση να προχωρήσουν σε ουσιαστικούς ελέγχους.
Αυτό αποκαλύπτει με απόλυτη σαφήνεια το πόρισμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που περιγράφει με λεπτομέρειες το τι πραγματικά συμβαίνει. Επί της ουσίας, στο πολυσέλιδο κείμενο γίνεται μια «χαρτογράφηση» των προβλημάτων που σχετίζονται με την παράνομη χρήση του αιγιαλού, την καταπάτηση παραλιών και την αδυναμία εφαρμογής του νόμου έναντι αυτών.
Τα στοιχεία σοκάρουν. Μόνο μέσα στο 2024 καταγράφηκαν μέσω της κρατικής πλατφόρμας MyCoast πάνω από 41.000 καταγγελίες για παρανομίες σε παραλίες. Οι περισσότερες από αυτές, δηλαδή περίπου το 60%, προέρχονται από μόνο 10 περιοχές της χώρας, με τη Χαλκιδική να βρίσκεται στην κορυφή της λίστας. Περίπου 29.000 από αυτές τις καταγγελίες αφορούσαν αυθαίρετες καταλήψεις παραλιών με ξαπλώστρες, ομπρέλες και άλλες κατασκευές. Άλλες 5.665 καταγγελίες έγιναν για παρακώλυση της ελεύθερης πρόσβασης πολιτών στις παραλίες.
Μόνο το ένα τρίτο των καταγγελιών ελέγχθηκε πραγματικά
Και όμως, παρά αυτόν τον τεράστιο όγκο καταγγελιών, μόνο το ένα τρίτο ελέγχθηκε πραγματικά. Οι υπόλοιπες φαίνεται να έχουν μείνει… στο συρτάρι. Και το ερώτημα που προκύπτει εύλογα είναι: γιατί δεν προχωρούν οι έλεγχοι; Παρόλο που οι πολίτες συμμετέχουν ενεργά, αξιοποιώντας την πλατφόρμα, και παρότι υπάρχει νόμος που προβλέπει πώς πρέπει να γίνονται αυτοί οι έλεγχοι εκτεταμένα, τα προβλήματα παραμένουν. Το Ελεγκτικό Συνέδριο απαντά με σαφήνεια: δεν υπάρχουν τα κατάλληλα εργαλεία και οι υποδομές.
Όπως αναφέρεται στο πόρισμα, δεν έχουν δοθεί στις αρμόδιες υπηρεσίες ούτε drones, ούτε σύγχρονες εφαρμογές με δορυφορικά δεδομένα, παρόλο που αυτά προβλέπονται στον νόμο. Αντί για τεχνολογία που θα μπορούσε να κάνει τους ελέγχους γρηγορότερους και αποτελεσματικότερους, οι υπάλληλοι της Κτηματικής Υπηρεσίας ή των δήμων συνεχίζουν να πηγαίνουν στις παραλίες με μεζούρες, κορδέλες και χαρτί, για να μετρήσουν τον χώρο, να καταγράψουν πόσες ξαπλώστρες υπάρχουν και να σημειώσουν τις αυθαιρεσίες.
Οι έλεγχοι αυτοί, όπως είναι φυσικό, είναι χρονοβόροι και εξαιρετικά δύσκολοι, καθώς οι υπάλληλοι είναι λίγοι και έχουν πολλές αρμοδιότητες. Δεν ασχολούνται μόνο με τις παραλίες αλλά και με άλλες υποθέσεις, κάτι που κάνει την κατάσταση ακόμα πιο δύσκολη. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά σημεία της έκθεσης είναι η αναφορά σε περίπτωση επιχείρησης που έχει παρανομήσει και για την οποία έχει εκδοθεί πρωτόκολλο κατεδάφισης από το 2018. Και όμως, επτά χρόνια μετά, τίποτα δεν έχει αλλάξει. Η επιχείρηση συνεχίζει να λειτουργεί κανονικά, αγνοώντας πλήρως τις αποφάσεις του κράτους.
Ακόμα και όταν επιβάλλονται πρόστιμα ή άλλες κυρώσεις, όπως η σφράγιση της επιχείρησης, τις περισσότερες φορές δεν εκτελούνται. Σε κάποιες περιπτώσεις, η εντολή απομάκρυνσης του παράνομου εξοπλισμού στέλνεται στον δήμο μόνο στο τέλος της καλοκαιρινής σεζόν, οπότε το πρόβλημα έχει ήδη κάνει τον κύκλο του. Έτσι, ο παραχωρησιούχος έχει κερδίσει όλη την καλοκαιρινή σεζόν και το κράτος μένει να παρακολουθεί.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν σταματά όμως μόνο στην καταγραφή των προβλημάτων. Κάνει και επτά συγκεκριμένες προτάσεις για το πώς θα μπορούσε να βελτιωθεί η κατάσταση. Ζητά καλύτερο συντονισμό των φορέων, αξιοποίηση της τεχνολογίας, πρόσληψη περισσότερου προσωπικού και αυστηρή εφαρμογή των νόμων.
Το μήνυμα είναι σαφές: αν δεν υπάρξει άμεση και σοβαρή παρέμβαση, η κατάσταση θα χειροτερεύει κάθε χρόνο. Αυτό που δεν αντιλαμβάνονται κάποιοι από τους ιθύνοντες είναι πως οι παραλίες δεν είναι μόνο μέρος αναψυχής, αποτελούν δημόσιο αγαθό και δικαίωμα όλων. Όταν το κράτος αδυνατεί να προστατέψει αυτό το δικαίωμα, οι συνέπειες αφορούν τόσο τους κατοίκους όσο και τους επισκέπτες των περιοχών που αντί να διαφημίζουν, δυσφημούν τη χώρα μας.
