Της Εύας Καλογήρου
ΦΩΤΟ: Δημήτρης Καστανάρας//LarissaPress
Ήρθε ο καιρός για πλύσιμο στη δριστέλα.
Ξετυλίγοντας το κουβάρι και βρίσκοντας την άκρη του νήματος, η ιστορία ξεκινάει από τις όχθες του Πηνειού ποταμού που πήγαιναν οι οικογένειες για να πλύνουν τα βαριά μάλλινά τους.
“Δριστέλα” ή αλλιώς “πλυντήριο της φύσης” είναι μια παραδοσιακή νεροτριβή, κατασκευασμένη από ξύλο (συνήθως πεύκο και ρόμπολο) που χρησιμοποιεί την υδραυλική ενέργεια για τον καθαρισμό των ρούχων. Είναι ένα είδος βιολογικού πλυντηρίου, καθώς χρησιμοποιεί φυσικά υλικά και την δύναμη του νερού.
Οι δριστέλες εμφανίστηκαν στον ελλαδικό χώρο στα μέσα του 19ου αιώνα και ήταν απαραίτητες για τους κατοίκους των χωριών, αποτελώντας ταυτόχρονα και χώρο συνάντησης των γυναικών. Σήμερα, όσες έχουν απομείνει, εντάσσονται σε ευρωπαϊκά προγράμματα για τη συντήρησή τους.
Εκτός από την πρακτική χρήση τους, οι δριστέλες είχαν και κοινωνικό ρόλο, καθώς αποτελούσαν σημείο συνάντησης και συναναστροφής των γυναικών.
Προς το τέλος της άνοιξης, εκεί που αρχίζει και ανεβαίνει η θερμοκρασία, οι νοικοκυρές αρχίζουν και μαζεύουν κουβέρτες και παπλώματα, χαλιά, φλοκάτες ώστε με την πρώτη ευκαιρία να τα πάνε για πλύσιμο.
Αν και για τη νέα γενιά το συγκεκριμένο παραδοσιακό πλυντήριο αποτελεί κάτι το άγνωστο, για τις μεγαλύτερες ηλικίες αποτελεί κάτι το γνωστό, και προτιμούν να πλύνουν τα ρούχα τους με τον παραδοσιακό και φυσικό τρόπο, στα γάργαρα νερά που προέρχονται από αστείρευτες πηγές.
Η διαδικασία απλή και το αποτέλεσμα μοναδικό, μας τονίζουν άνθρωποι που χρησιμοποιούν τη νεροτριβή.
Η δριστέλα είναι η πιο απλή από όλες τις υδροκίνητες εγκαταστάσεις. Είναι υπαίθρια ή στεγασμένη. Είναι μια κατασκευή που αποτελείται από ένα ξύλινο κώνο ύψους 2,5μ και διαμέτρου 1,8μ του οποίου το μεγαλύτερο τμήμα είναι θαμμένο στο έδαφος. Μέσα σε αυτό τον κώνο πέφτει το νερό από ένα κανάλι και σχηματίζει μια περιστροφική κίνηση του νερού.
Μία από αυτές βρίσκεται στους Γόννους του δήμου Τεμπών, όπου κάθε χρόνο τέτοια εποχή κατακλύζεται από οικογένειες που συμμετέχουν στον παραδοσιακό τρόπο για το πλύσιμο των χαλιών, κουβερτών, παπλωμάτων, πλένοντας με άφθονο τρεχούμενο νερό στα οικολογικά, υδροκίνητα πλυντήρια.
Ακολουθεί το στέγνωμα και στη συνέχεια η αποθήκευση, ώστε όλα να είναι καθαρά για να χρησιμοποιηθούν τον χειμώνα.
Η κάμερα της LarissaPress βρέθηκε στην παραδοσιακή δριστέλλα που ακόμη και σήμερα προσελκύει κόσμο.
Μέσα σε ένα ονειρικό τοπίο, η δριστέλα στους Γόννους συνεχίζει να λειτουργεί όπως παλιά, προσφέροντας έναν αυθεντικό τρόπο πλυσίματος που συνδέει το χθες με το σήμερα.
Αξίζει να αναφερθεί ότι ανάλογες δριστέλες, ελάχιστες βέβαια στον αριθμό, λειτουργούν και σε άλλες περιοχές της Λάρισας και της Θεσσαλίας, όπως στο Ροπωτό Πύλης Τρικάλων, με χαρακτηριστικές τις φωτογραφίες που ακολουθούν, που αποτυπώνουν τη διαδικασία που ακολουθείται.
