Με πρωτοβουλία της Τομεάρχη Δικαιοσύνης Θεσμών και Διαφάνειας Βουλευτή Λάρισας ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Ευαγγελίας Λιακούλη, η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ προχώρησε σε ερώτηση και αίτηση κατάθεσης εγγράφων προς τον Υπουργό Υγείας , αναφορικά με την εικόνα πλήρους κατάρρευσης που εμφανίζουν οι δομές Πρόληψης και Θεραπείας των Εξαρτήσεων στη χώρα, μετά από μόλις πέντε μήνες διοίκησης του νεοσύστατου ΕΟΠΑΕ.
Όπως επισημαίνουν η Ε. Λιακούλη και οι Βουλευτές ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ στην ερώτησή τους, παρά το γεγονός ότι η χώρα μας, τόσο στον τομέα της πρόληψης όσο και στον τομέα της θεραπείας των εξαρτήσεων έχει τύχει διεθνών και ευρωπαϊκών τιμητικών διακρίσεων για την εφαρμοζόμενη μέχρι σήμερα πολιτική και τις επιμέρους δράσεις της, η Κυβέρνηση αποφάσισε αιφνίδια πριν ένα χρόνο, με τον ν.5129/2024, την δήθεν «μεταρρύθμιση» και «αναμόρφωση» του συστήματος ψυχικής υγείας, συνενώνοντας καταρχήν τους φορείς ψυχικής υγείας υπό τον Εθνικό Οργανισμό Πρόληψης και Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων- Ε.Ο.Π.Α.Ε. ο οποίος ξεκίνησε τη λειτουργία του την 1/2/2025, παραπέμποντας ταυτόχρονα στο μέλλον, για την εξειδίκευση κρίσιμων θεμάτων της λειτουργίας τους.
Δυστυχώς, η εφαρμογή του εν λόγω νόμου, ακόμη και στο ξεκίνημά του, εμφανίστηκε εντελώς παράδοξα και διόλου θετικά, με τον Υπουργό Υγείας να διορίζει με το από 10/12/2024 ΦΕΚ ως προσωρινό πρόεδρο του ΕΟΠΑΕ τον κ. Γιώργο Αναστόπουλο και να τον αντικαθιστά μέσα σε ένα 24ωρο με τον κ. Αθανάσιο Θεοχάρη, μέχρι πρότινος Πρόεδρο του ΟΚΑΝΑ.
Μετά από πέντε μήνες εφαρμογής του νόμου έλαβε χώρα μια σαρωτική αναδιάρθρωση των υπηρεσιών που καταργεί τον θεραπευτικό πλουραλισμό, το θεραπευτικό συνεχές, ακόμη και τα ονόματα των δομών. Αλλάζουν θεραπευτικά προγράμματα που λειτουργούσαν για 40 χρόνια, στο πεδίο, χωρίς να έχει προηγηθεί στοιχειώδης προετοιμασία, τα προβλήματα διογκώνονται καθημερινά, η γραφειοκρατία κυριαρχεί, το στοιχείο της αβεβαιότητας είναι πλέον διάχυτο, ενώ με καταιγιστικό τρόπο, δημοσιοποιούνται ζητήματα που προσβάλουν και υποβαθμίζουν το έργο και την προσωπικότητα των εργαζομένων με ένα συνεχή και χωρίς αιτιολόγηση εργασιακό εκφοβισμό.
Δεκάδες καταγγελίες καταφθάνουν καθημερινά από στελέχη, κοινωνικούς επιστήμονες και εργαζομένους που υφίστανται, απαξίωση, διώξεις υπό μορφή μετακινήσεων και ευτελισμό κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, καθώς και εργασιακή αβεβαιότητα με συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου που ανανεώνονται στην εκπνοή τους για ελάχιστους μήνες, ενώ το επιστημονικό τους έργο καταποντίζεται, μαζί με τις δομές και το σύνολο του έργου που εδώ και δεκαετίες έχει παραχθεί, προσφέροντας σημαντικές υπηρεσίες σε χιλιάδες ωφελούμενους.
Παρά τις δεσμεύσεις της Κυβέρνησης και της ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας, ότι μόνη αρμοδιότητα του προσωρινού διοικητικού συμβουλίου, ήταν να διοικήσουν αυτά που υπήρχαν, όπως υπήρχαν και ότι ο ΕΟΠΑΕ φτιάχτηκε μόνο για να διοικήσει τις υπάρχουσες δομές, χωρίς να αλλοιώσει τη θεραπευτική τους φιλοσοφία, σήμερα επικρατεί παντού διάλυση και χάος. Δομές και υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας και ψυχικής υγείας που λειτουργούσαν επί 40 χρόνια, με τεράστια κοινωνική αναγνώριση ισοπεδώνονται.
Οι εργαζόμενοι καταγγέλλουν δημόσια ότι διακρίνονται, με τρόπο κραυγαλέο, σε 2 κατηγορίες : «οι δικοί μας» και οι «άλλοι», με όλα όσα αυτό σημαίνει. Παλιοί και έμπειροι εργαζόμενοι εκδιώκονται ή οδηγούνται σε παραίτηση, ενώ προσλαμβάνονται με αδιαφανή κριτήρια, νέοι, με εμφανή εξάρτηση από την νέα προσωρινά διορισμένη ηγεσία.
Ενώ πριν την δημιουργία του ΕΟΠΑΕ, η Πρόληψη ήταν έμπρακτα απόλυτη προτεραιότητα κι ασκούταν διαχρονικά από το Πανελλαδικό Δίκτυο Κέντρων Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας, σήμερα, η τύχη και η βιωσιμότητα του δικτύου είναι ασαφής, αβέβαιη και επισφαλής και η Κυβέρνηση προκρίνει ρυθμίσεις με χαρακτήρα καταστολής κι όχι πρόληψης και αναβιώνει η έννοια της «ατομικής ευθύνης», σε πολλά επίπεδα που άπτονται της ψυχικής υγείας.
Επίσης, ενώ πριν τον ΕΟΠΑΕ, η θεραπεία ήταν δημόσια, δωρεάν και πλουραλιστική, οι λίστες αναμονής και οι «πιάτσες» είχαν μηδενιστεί ή περιοριστεί σημαντικά, η άποψη του εξαρτημένου ατόμου είχε μπει δειλά, αλλά σταθερά στην εφαρμογή της Εθνικής μας Πολιτικής. και η χώρα μας έτυχε διεθνών διακρίσεων, σήμερα, οι πιάτσες έχουν και πάλι θεριέψει, τα παράνομα ιδιωτικά θεραπευτικά προγράμματα πλουτίζουν χωρίς κανέναν έλεγχο και όλες οι αποφάσεις συγκεντρώνονται στο πρόσωπο του εκάστοτε Προέδρου του Ε.Ο.Π.Α.Ε.
Και ενώ πριν τον ΕΟΠΑΕ, το στίγμα και η προκατάληψη για τα εξαρτημένα άτομα περιορίστηκαν σημαντικά και ο χρήστης από παραβάτης έγινε «ασθενής», σήμερα, παρά επεισόδια βίας ή «παράδοξης» συμπεριφοράς που καθημερινά αποκαλύπτονται, ουδεμία αναφορά ή σύνδεση γίνεται με τα νέα δεδομένα στο πεδίο των εξαρτήσεων
Επιπλέον, όπως σημειώνουν οι Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, εμφανίστηκαν ζητήματα οικονομικής διαχείρισης, αποφάσεων που λήφθηκαν χωρίς την έγκριση του ΟΚΑΝΑ και αναθέσεις έργου, χωρίς γνώση των όρων ανάθεσης, αλλά και αδικαιολόγητες διαφοροποιήσεις στη μισθοδοσία εργαζομένων ίδιων προσόντων και καθηκόντων, θέτοντας ευθέως ζητήματα διαφάνειας και αμεροληψίας.
Την ίδια στιγμή, η ηγεσία του ΕΟΠΑΕ δείχνει δυστυχώς αποφασισμένη να μην αφήσει τίποτε να θυμίζει το έργο που έχει μέχρι σήμερα συντελεστεί και δεν έχει παρουσιάσει κανένα εναλλακτικό σχέδιο λειτουργίας, με αποτέλεσμα τον ορατό κίνδυνο κανένας πολίτης με προβλήματα εξάρτησης να μην λαμβάνει ενιαίες υπηρεσίες αλλά να περιφέρεται μέσα σε ένα πλήθος δομών που θα ψάχνονται για το πως θα λειτουργήσουν οι ίδιες.
Το ΠΑΣΟΚ, είχε προειδοποιήσει ήδη από την κατάθεση και επεξεργασία του εν λόγω νόμου για τις συνέπειες που θα είχε η άτακτη συγχώνευση τόσο των φορέων Πρόληψης όσο και των δομών απεξάρτησης, ενώ και οι εξαρτημένοι χρήστες και οι οικογένειές τους, υψώνουν κραυγή αγωνίας καταγγέλλοντας ότι αφαιρείται ουσιαστικά το δικαίωμα του εξαρτημένου ατόμου στην επιλογή της φιλοσοφίας που ταιριάζει στην ψυχοσύνθεση του και διακυβεύεται η θεραπευτική διαδικασία με την υποστελέχωση των δομών, τις απολύσεις και τις βεβιασμένες αποσπάσεις και ζητούν έγγραφες δεσμεύσεις από τον ΕΟΠΑΕ για την ομαλή λειτουργία των δομών και προγραμμάτων.
Καταλήγοντας, η Ε. Λιακούλη και οι συνάδελφοί της Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ- μεταξύ άλλων- ρωτούν τον αρμόδιο Υπουργό:
«Ποια θα είναι η τύχη των 75 Κέντρων Πρόληψης μετά την λήξη της Προγραμματικής Σύμβασης τον Δεκέμβριο του 2027 και ποιος θα εγκρίνει και θα ελέγχει την επιστημονική και οικονομική λειτουργία των Κέντρων δεδομένης της λειτουργίας του ΕΟΠΑΕ; Με ποια κριτήρια έγινε η επιλογή των Διευθυντών, Αναπληρωτών Διευθυντών ή Τμηματαρχών του ΕΟΠΑΕ; Ποιος είναι ο αριθμός των εργαζομένων που έχουν παραιτηθεί τον τελευταίο χρόνο και αυτών που έχουν μετακινηθεί παρά την θέλησή τους; Αληθεύει το γεγονός ότι έχετε απαγορεύσει οι δομές του ΚΕΘΕΑ να χρησιμοποιούν το όνομά τους και αν ναι, για ποιο λόγο; Πώς θα λειτουργούν εφεξής οι θεραπευτικές κοινότητες και είναι αληθές ότι έχετε διακόψει τη χρηματοδότηση στις θεραπευτικές κοινότητες και στα προγράμματα; Τί έχει συμβεί με το τυπογραφείο του πρώην ΚΕΘΕΑ στη Σίνδο που έχει διακόψει την λειτουργία του; Πώς αντιμετωπίζετε τις καταγγελίες των επιστημόνων, των στελεχών, των εξαρτημένων και των οικογενειών τους για την δραματική αλλοίωση του χαρακτήρα της παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε εξαρτημένους; Ποιο είναι το πλαίσιο χρηματοδότησης για κάθε δομή πρόληψης και θεραπείας για το έτος 2025;»
