Του Δημήτρη Μιχαηλίδη
Στο 13ο Πανελλήνιο & 1ο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Φοιτητών Κτηνιατρικής, που διεξήχθη στη Θεσσαλονίκη (9-11 Μαΐου 2025), οι φοιτήτριες της Κτηνιατρικής Σχολής Καρδίτσας, η κα Μαρία-Αναστασία Βεργολιά και η κα Αποστολία Ρούκα, παρουσίασαν μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα εργασία, βασισμένη σε βιβλιογραφική ανασκόπηση με τίτλο: «Η όσφρηση που σώζει ζωές: Η χρήση του σκύλου στην πρώιμη διάγνωση του καρκίνου».
Υπό την καθοδήγηση της καθηγήτριας Λαμπρινής Αθανασίου, οι φοιτήτριες παρουσίασαν έναν «ανατρεπτικό» αλλά απολύτως επιστημονικά τεκμηριωμένο τρόπο συμβολής των σκύλων στην πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου. Οι τετράποδοι φίλοι μας, με την εξαιρετική τους όσφρηση και κατάλληλη εκπαίδευση, μπορούν να ανιχνεύουν χημικές ουσίες που παράγονται από καρκινικά κύτταρα — ακόμη και πριν εμφανιστούν συμπτώματα ή εντοπιστούν από κλασικές ιατρικές μεθόδους.
Ο καρκίνος εξακολουθεί να αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες θανάτου παγκοσμίως, με 20 εκατομμύρια νέα περιστατικά και σχεδόν 10 εκατομμύρια θανάτους μόνο το 2024. Η έγκαιρη διάγνωση είναι κρίσιμη. Και εδώ έρχονται οι σκύλοι: λειτουργούν ως ζωντανοί «βιοανιχνευτές», εντοπίζοντας πτητικές οργανικές ενώσεις (VOCs) που βρίσκονται στο αίμα, τα ούρα, την αναπνοή και το σάλιο ατόμων με καρκίνο.
Η παρουσίαση εστίασε τόσο στον μηχανισμό εκπαίδευσης των σκύλων — όπου αυτοί μαθαίνουν να διακρίνουν «καρκινικά» από «υγιή» δείγματα — όσο και στα εντυπωσιακά ποσοστά ακρίβειας:
Πάνω από 90% στην ανίχνευση καρκίνου του προστάτη
96,7% στον καρκίνο του πνεύμονα
100% στον καρκίνο του μαστού, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες.
Τα αποτελέσματα αυτά υπογραμμίζουν τη δυναμική του σκύλου ως εργαλείο πρώιμης διάγνωσης, χωρίς επεμβατικές διαδικασίες, με χαμηλό κόστος και υψηλή ταχύτητα.
Βεβαίως, η ενσωμάτωση αυτής της μεθόδου στην καθημερινή κλινική πράξη προϋποθέτει αντιμετώπιση πρακτικών και κανονιστικών εμποδίων — όπως η διαθεσιμότητα εξειδικευμένων εκπαιδευτών και η συμμόρφωση με κανόνες υγιεινής. Ωστόσο, οι προοπτικές είναι συναρπαστικές: στο μέλλον, δεν αποκλείεται να δούμε σκύλους σε ειδικές μονάδες νοσοκομείων, δίπλα στα διαγνωστικά μηχανήματα.
Η εργασία των φοιτητριών δεν αποτελεί απλώς μια ακαδημαϊκή κτηνιατρική προσέγγιση της σχέσης σκύλου ανθρώπου. Είναι ένα συγκλονιστικό παράδειγμα διεπιστημονικής συνεργασίας ανάμεσα στην κτηνιατρική και την ανθρώπινη ιατρική. Αναδεικνύει τον ρόλο των ζώων όχι μόνο ως συντρόφων, αλλά και ως πολύτιμων συμμάχων στον αγώνα για τη ζωή.
Οι σκύλοι, με την αφοσίωση, την οξυδέρκεια και την ανιδιοτελή φύση τους, ίσως στα επόμενα χρόνια κερδίσουν έναν νέο τίτλο, πέρα από αυτόν του «καλύτερου φίλου του ανθρώπου»: του καλύτερου προστάτη του ανθρώπου από τον καρκίνο.
Η επιστήμη συμμαχεί με τη φύση — και προσφέρει ελπίδα.
