Σε ευθεία απειλή για τα ελληνικά προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης και Γεωγραφικής Ενδειξης εξελίσσονται οι αμερικανικές πιέσεις στις διαπραγματεύσεις Βρυξελλών – Ουάσιγκτον, εν όψει νέας εμπορικής συμφωνίας και αναθεώρησης δασμών.
Στο επίκεντρο βρίσκεται η απαίτηση της Ουάσιγκτον, υπό τον Ντόναλντ Τραμπ, να μην ισχύει η προστασία των ΠΟΠ προϊόντων για τις εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, εξέλιξη που έχει σημάνει συναγερμό σε όλη την ευρωπαϊκή παραγωγή και ιδίως στην Ελλάδα.
Οι ΗΠΑ θεωρούν ότι οι γεωγραφικές ενδείξεις λειτουργούν ως εμπορικός περιορισμός για τα δικά τους αγροδιατροφικά προϊόντα, τόσο στην ευρωπαϊκή όσο και σε τρίτες αγορές.
Ως αποτέλεσμα, στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων έχει τεθεί ζήτημα επαναδιαπραγμάτευσης του καθεστώτος προστασίας, με ανοιχτό ενδεχόμενο επιβολής δασμών σε προϊόντα που φέρουν ευρωπαϊκή ΠΟΠ πιστοποίηση.
Η ελληνική φέτα, κορυφαίο εξαγώγιμο γαλακτοκομικό προϊόν της χώρας, βρίσκεται ανάμεσα στα βασικά προϊόντα που απειλούνται.
Το 2024 οι εξαγωγές της έφτασαν τα 785,08 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 6,8% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, ενώ οι ΗΠΑ είναι ο πέμπτος σημαντικότερος προορισμός, με μερίδιο 8%-9% επί του συνόλου.
Αντίστοιχες πιέσεις ασκούνται και για το ελαιόλαδο, τους οίνους και τα ποτά, τα οποία αντιπροσωπεύουν σημαντικά μερίδια στο εξαγωγικό ισοζύγιο.
Επιχειρηματικοί φορείς στην Ελλάδα εκφράζουν έντονη ανησυχία, με τον Σύνδεσμο Ελληνικών Βιομηχανιών Γαλακτοκομικών Προϊόντων να επισημαίνει ότι η Ευρώπη δεν πρόκειται να ενδώσει στην κατάργηση της ΠΟΠ ονομασίας, καθώς αποτελεί θεσμική επιλογή προστασίας του καταναλωτή και του παραγωγού.
Οπως υπενθυμίζεται, η Ελλάδα έχει κατοχυρώσει 105 ΠΟΠ και ΠΓΕ προϊόντα, στα οποία περιλαμβάνονται 122 τρόφιμα (20 εξ αυτών τυροκομικά), 147 κρασιά και 15 ποτά και αποστάγματα.
Ούζο και τσίπουρο
Ιδιαίτερη είναι η περίπτωση των ελληνικών αποσταγμάτων – όπως ούζο, τσίπουρο, μαστίχα, τεντούρα και κουμκουάτ –, με τις εξαγωγές να ξεπερνούν τα 100 εκατ. ευρώ το 2024, καταγράφοντας άνοδο 7,9% σε σχέση με το 2023.
Μάλιστα, το ούζο και το τσίπουρο έχουν ενισχύσει σημαντικά τη θέση τους στις διεθνείς αγορές, με αύξηση εξαγωγών κατά 46% σε αξία και 11,5% σε ποσότητα μέσα στη δεκαετία.
Πιο πρόσφατα, η αύξηση προς ΗΠΑ ανήλθε σε 14,1%, με το ούζο να καταγράφει επιπλέον ενίσχυση 17,32% σε αξία και το τσίπουρο 9,5%.
Οι Έλληνες ποτοποιοί προειδοποιούν ότι ενδεχόμενοι νέοι δασμοί θα πλήξουν καίρια την ανταγωνιστικότητα και την εξωστρέφεια του κλάδου.
Οπως σημειώνουν, οποιαδήποτε απόπειρα επιβολής περιορισμών στις εισαγωγές ΠΟΠ προϊόντων θα διαταράξει την ισορροπία στο διεθνές εμπόριο και θα έχει επιπτώσεις σε όλη την αλυσίδα αξίας, από τον παραγωγό ως τον τελικό καταναλωτή.
