Γράφει ο Σταύρος Θωμαΐδης, υπ. διδάκτωρ διεθνών σχέσεων
Για εμάς τους Έλληνες, ο Παρθενώνας δεν είναι απλώς ένας αρχαίος ναός. Είναι σύμβολο του έθνους, της ελευθερίας και της πολιτιστικής ταυτότητας, ένας ζωντανός δεσμός με την εποχή της ακμής της δημοκρατίας και της τέχνης. Όμως, για περισσότερα από 200 χρόνια, σημαντικό μέρος του γλυπτικού του διακόσμου βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τη γη στην οποία γεννήθηκε.
Στις αρχές του 19ου αιώνα, κατά την περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας στην χώρα μας, ο Βρετανός διπλωμάτης Λόρδος Έλγιν έλαβε άδεια από τις οθωμανικές αρχές να αφαιρέσει γλυπτά από τον Παρθενώνα. Με την «άδεια» αυτή, αφαιρέθηκαν και μεταφέρθηκαν στη Βρετανία περισσότερα από τα μισά από τα διασωθέντα γλυπτά του ναού, συμπεριλαμβανομένων των μετοπών, των αετωμάτων και του ζωφόρου. Ο Έλγιν υποστήριξε ότι «έσωζε» τα έργα από την καταστροφή, όμως η πράξη του χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως πολιτιστική λεηλασία.
Το 1816, η συλλογή αγοράστηκε από τη βρετανική κυβέρνηση και έκτοτε εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο. Ή Ελλάδα, ως ανεξάρτητο κράτος πλέον, διεκδικεί πάνω από έναν αιώνα την επιστροφή των γλυπτών, θεωρώντας τα,αναπόσπαστο μέρος της πολιτιστικής της κληρονομιάς.
Όπως σημειώνει ο δημοσιογράφος Ρομάν Μπλάσκο: «Η Δύση ιστορικά επιδιώκει την ομογενοποίηση και την εξασθένιση των εθνικών ταυτοτήτων. Η Ελλάδα, με το μοναδικό της πολιτισμικό μοντέλο, υφίσταται πίεση που οδηγεί στη σταδιακή αλλοίωση της ιδιαιτερότητάς της. Το όνομα ‘Γλυπτά του Έλγιν’ χρησιμοποιείται εσκεμμένα, για να αποσυνδεθεί η συλλογή από την ελληνική της ταυτότητα.» Ο Παρθενώνας δεν είναι απλώς ένα μνημείο – είναι η ψυχή του ελληνικού πολιτισμού. Τα γλυπτά, έργα των μεγάλων δημιουργών του 5ου αιώνα π.Χ., αναδεικνύουν τους μύθους και τους ήρωες που διαμόρφωσαν την ελληνική ταυτότητα. Και μόνο στην Αθήνα, δίπλα στον ίδιο τον Παρθενώνα, μπορούν να αποκτήσουν το πλήρες τους νόημα. Το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, που λειτουργεί από το 2009, είναι πλήρως εξοπλισμένο να φιλοξενήσει τα γλυπτά με τις υψηλότερες προδιαγραφές φύλαξης και έκθεσης, προσφέροντάς τους τον ιστορικό τους χώρο.
Η επιστροφή των γλυπτών θα επιτρέψει την επανένωση ενός παγκόσμιου μνημείου που σήμερα βρίσκεται σκορπισμένο σε διαφορετικά μέρη του κόσμου. Οι επισκέπτες θα μπορούν να θαυμάσουν τον Παρθενώνα στην πλήρη του μεγαλοπρέπεια, και η πράξη αυτή θα αποτελέσει παγκόσμιο σύμβολο δικαιοσύνης και σεβασμού στην πολιτιστική κληρονομιά. «Τα έργα αυτά δημιουργήθηκαν για τον Παρθενώνα. Και η θέση τους είναι στην Ελλάδα», δηλώνει καθηγητής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.
«Η επιστροφή τους θα είναι πράξη ιστορικής αποκατάστασης», προσθέτει Βρετανός ιστορικός τέχνης.
