Της Ειρήνης Παπουτσή
«Θα πέσει η νύχτα» τιτλοφορείται το νέο βιβλίο του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μεταίχμιο» (επιμέλεια Στέλλα Ζουμπολάκη), με τον Λαρισαίο συγγραφέα να ετοιμάζεται για την παρουσίασή του στη γενέτειρα (30/5, 19.00, Λογοτεχνική Γωνία) και τη LarissaPress να συνομιλεί μαζί του για ένα μυθιστόρημα (ή μήπως περισσότερα;) που κεντρίζει το ενδιαφέρον με την πλοκή και την έκτασή του.
«Από την Αθήνα στον μεγάλο κάμπο της Λάρισας και τα δάση της Χαλκιδικής, οι ήρωες κινούνται στο σήμερα, κουβαλώντας το παρελθόν τους. Μια οικογενειακή σάγκα, μια ιστορία ενηλικίωσης, μια σχεδόν αστυνομική ιστορία, μαζί με έρωτες και θανάτους, συμπλέκονται και δημιουργούν ένα σύμπαν άλλοτε ζηλευτό και άλλοτε ζοφερό…», αναφέρεται στην περιγραφή του βιβλίου, με τον Κωνσταντίνο Τζαμιώτη να μας μιλά για μια συγγραφική περιπέτεια 720 σελίδων, που γράφτηκε στην αυλή του πατρικού του στη Λάρισα και αποτελεί «το πιο φιλόδοξο» από τα βιβλία του.
Να υποψιαστώ πως – κατά κάποιο τρόπο – πρόκειται για τέσσερα μυθιστορήματα που “μπλέκονται” μεταξύ τους;
«Πρόκειται για το πιο φιλόδοξο από τα βιβλία μου. Όντως είναι κάπως έτσι, όλες οι ιστορίες τέμνονται κάποια στιγμή, ενώ φιλοδοξία μου ήταν η “χαρτογράφηση” της δυτικής πραγματικότητας. Ήθελα να μιλήσω αντλώντας από τη δεξαμενή της κοινωνίας, με τις ανθρώπινες σχέσεις της, τη διαφθορά, τους κινδύνους για το περιβάλλον κλπ., ενώ το βιβλίο επικεντρώνεται στη γενέτειρά μου, τη Λάρισα. Θαρρώ πως αυτό είναι και το νόημα του «Θα πέσει η νύχτα». Ο μιθριδατισμός που εκδηλώνεται πλέον διαφορετικά και η συλλογική τρέλα μιας κοινωνίας που δείχνει να έχει απωλέσει όλες τις σταθερές για να είναι ενεργό το κοινωνικό συμβόλαιο», ήταν τα πρώτα του λόγια.
Με λίγα λόγια υπάρχει “δεξαμενή” από την οποία αντλείται τα θέματά σας;
«Όπως προανέφερα η κοινωνία είναι η δεξαμενή μου. Οι αγωνίες, τα όνειρα, οι θρίαμβοι αλλά και οι αυταπάτες της. Σπάνια απομακρύνομαι χρονικά από το “σήμερά μου” και εκτιμώ πως τελικά δε βλέπουμε πάντα ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Ως σύγχρονος και υπεύθυνος συγγραφέας λοιπόν πιστεύω πως είμαστε αναγκασμένοι να γινόμαστε (και) δυσάρεστοι. Προσωπικά δε με ενδιαφέρουν τα γλωσσικά τερτίπια αλλά η βαθύτερη ανάγκη μου να πω ιστορίες. Τώρα, το μυστήριο ξεκινάει (αν ξεκινάει) από το γιατί κάποιος έχει την ανάγκη για κάτι τέτοιο. Γνώμη μου πως το να λες ιστορίες αποτελεί την πιο ευγενική ενασχόληση απέναντι στη έλλειψη νοήματος που έχει η ζωή».
«Σκαλίζοντας» το βιογραφικό σας διαπιστώνω μια «απουσία» συγγραφική που ξεπερνά την 5ετία. Ήταν μια συνειδητή επιλογή που τελικά οδήγησε στο βιβλίο που κρατάμε σήμερα στα χέρια μας;
«Σίγουρα ήταν μια συνειδητή επιλογή. Άλλωστε, δεν είναι δυνατόν να έχεις ανά πάσα στιγμή να πεις κάτι. Όσο με αφορά διαφοροποιήσεις και ανατροπές που μεσολάβησαν στη ζωή μου με οδήγησαν στην απόφαση. Όσο για το βιβλίο, γράφτηκε μέσα σε 11 μήνες στην αυλή του πατρικού σπιτιού μου, στη Λάρισα, όπου, ως “βαρύς” καπνιστής και μη θέλοντας να επιβαρύνω τους γύρω μου, βίωσα τη συγγραφή του, παρέα με το πέρασμα των εποχών. Ξεκίνησα με σκούφο, παλτό και γάντια, καταλήγοντας σε… ανεμιστήρα», μοιράζεται μαζί μας γελώντας.
Κρατάμε στα χέρια μας ένα νέο μυθιστόρημα που διακρίνεται και για την έκτασή του. Έχετε πλάνο γραφής ή κινείστε με γνώμονα το ερέθισμα που σας κινητοποίησε;
«Στις μεγάλες αφηγήσεις συνηθίζω όντως να φτιάχνω “σκαλέτα”. Με ενδιαφέρει περισσότερο να καταλάβω τους ήρωές μου, ενώ στην πορεία η αυτονόμηση των χαρακτήρων τους οδηγούν μοιραία και στην… ασυδοσία τους. Στο συγκεκριμένο βιβλίο με ενδιαφέρει ο τρόπος με τον οποίο υπερασπίζεται κανείς το σωστό και το λάθος. Η εποχή μας “μυρίζει” δεκαετία του ’30 και συνεχίζουμε να κάνουμε πως δε βλέπουμε. Γι’ αυτό «Θα πέσει η νύχτα» και ως συγγραφείς οφείλουμε να είμαστε και λίγο Κασσάνδρες κι ας μην είναι ευχάριστο».
Η γενέτειρά σας δείχνει να μη σας εγκατέλειψε ποτέ, έστω κι αν ζείτε μακριά της δεκαετίες τώρα. Ποια η σχέση σας με τη Λάρισα;
«Τον κάμπο τον υπεραγαπώ, ασχέτως αν πολλοί τον θεωρούν βαρετό τοπίο. Αν και παιδί της πόλης είμαι εξοικειωμένος με τη φύση, ενώ η Λάρισα επιμένω να λέω πως έχει ένα αστικό περιβάλλον, αλλά δεν περιορίζεται, αντίθετα επεκτείνεται όσο πιάνει το μάτι και αυτό με γοητεύει. Έφυγα πριν χρόνια για να σπουδάσω κινηματογράφο και να πω μια ιστορία. Το έκανα, περνώντας από στάδια. Υπήρξα ο νεότερος σκηνοθέτης της ΕΡΤ2, εργάστηκα στην «Ελευθεροτυπία», αλλά και ως αρχισυντάκτης στο περιοδικό «Αντί» και βρήκα τον δρόμο μου ως συγγραφέας, γράφοντας ιστορίες».
Τελικά «Θα πέσει η νύχτα» και μετά; Είστε αισιόδοξος για το ξημέρωμα;
«Ξέρετε, το κακό είναι μονοδιάστατο. Από την άλλη το καλό έχει πολλά πρόσωπα και πάντα βρίσκει τον τρόπο να συνεχίσει. Δείτε τους ήρωες του βιβλίου μου. Βρίσκονται σε αδιέξοδο μετά τις πλημμύρες του Daniel, ωστόσο θα συνεχίσουν και το τέλος παραμένει ανοιχτό. Θα πέσει η νύχτα λοιπόν μόνο αν δεν υπερασπιστούμε το καλό. Ίσως η δυσκολία έγκειται στο γεγονός πως σε κρίσιμες περιόδους το καλό τείνει να γίνει ασαφές…», ολοκληρώνει την κουβέντα μας. Ε, τον λες και… «Κασσάνδρα», μα άντε να τον αδικήσεις…
