Ο «Τεκές» απέχει από την κωμόπολη των Φαρσάλων 28 χιλιόμετρα, ενώ από την πρωτεύουσα του νομού τη Λάρισα απέχει 72 χιλιόμετρα και το Βόλο 38 χιλιόμετρα.
Στην όμορφη Ασπρόγεια, το άλλοτε Ιρενί, διάλεξε να ιδρύσει το ησυχαστήριό του ο Μπεκτασής Μπαμπά Ντουρμπαλή στη θέση παλαιότερου Βυζαντινού Μοναστηριού του Αγίου Γεωργίου. Τον 15ο αιώνα όταν ο Τουφχάν μπέης κατέκτησε τη Θεσσαλία, επειδή η περιοχή ήταν αραιοκατοικημένη, έφερε για να πυκνώσει τον Θεσσαλικό πληθυσμό και 5 χιλιάδες κατοίκους απο το Ικόνιο της Μικράς Ασίας. Ανάμεσά τους ήταν και πολλοί Δερβίσηδες μια και το Ικόνιο ήταν απο τα κέντρα του τάγματος των Μπεκτασήδων. Έτσι κάποιος ζηλωτής Δερβίσης των Μπεκτασήδων μαζί με τη συντροφιά άλλων δερβίσηδων θα ιδρύσει τον Τεκέ στη θέση, όπως υποστηρίζεται, Βυζαντινού μοναστηριού του Αγίου Γεωργίου.
Τούτο το νέο κτηριακό συγκρότημα που θα διαμορφωθεί από τότε θα μείνει γνωστό ως Τεκές Ντουρμπαλή Σουλτάν από το όνομα του ιδρυτή του. Ιδρυτής του Τάγματος των Μπεκτασήδων Δερβίσηδων υπήρξε ο Χατζή Μπεκτάς.
Γεννήθηκε το έτος 645 (έτος Εγίρας) στο χωριό Νισσαμπούρ του Τουρκεστάν. Το Τάγμα των Μπεκτασήδων θεωρείται από τα πιο μυστικιστικά Τάγματα του Ισλάμ.
Οι Μπεκτασήδες υπήρξαν ένα από τα πολλά μυστικιστικά τάγματα του Ισλάμ. Οι πιστοί του Μπεκτασισμού, του πιο σπουδαίου μυστικιστικού τάγματος του Ισλάμ, πιστεύουν στον Μωάμεθ ως τον κυριώτερο προφήτη και τιμούν ιδιαίτερα το γαμπρό του Αλή.
Για την περιοχή της Ασπρόγειας (Ιρενί), όπου κείται ο ονομαστός Τεκές των Μπεκτασήδων του Ντουρμπαλή Σουλτάν, έχουμε βάσιμες πληροφορίες πως είχε κατοικηθεί απο τους προϊστορικούς χρόνους.
Σήμερα είναι γενικά παραδεκτό ότι στο χώρο που κείται σήμερα ο Τεκές, εκεί ήταν παλαιότερα Βυζαντινή μονή και αργότερα στις αρχές της Τουρκοκρατίας πάνω στα ερείπιά της μετατράπηκε σε ησυχαστήριο των Μπεκτασήδων δερβίσηδων.
Ακαθόριστος παραμένει όμως ο χρόνος της ίδρυσης του Βυζαντινού χτίσματος, όπως και ο χρόνος μετατροπής του σε μουσουλμανικό μοναστήρι. Ο Γιαννόπουλος σε μια αναφορά στον τοπικό Τύπο του Βόλου ισχυριζόταν ότι το Βυζαντινό Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου θα πρέπει να χτίσθηκε μεταξύ του 900 – 1.000 μ.Χ. Δεν είναι μόνο ακαθόριστος ο χρόνος ίδρυσης της Βυζαντινής Μονής του Αγίου Γεωργίου αλλά ακαθόριστος είναι και ο χρόνος της μετατροπής του σε ερημητήριο των Μπεκτασήδων Δερβίσηδων.
Ο Τουρκικός στην ίδρυσή του Τεκές του Ντορμπαλή Σουλτάν αρχίζει να παίρνει και «Αλβανική όψη» και από τότε μέχρι και σήμερα να εξακολουθεί να ονομάζεται Αλβανικός ή Τουρκαλβανικός ιδιαίτερα από τα χρόνια του Αλή Πασά. Ο Τεκές όμως γίνεται καθ’ όλα Αλβανικός το 1925, γιατί το 1924 ο ηγέτης της Τουρκίας Κεμάλ Αττατούρκ με νόμο της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης κατέστρεψε τους τεκέδες της χώρας του και έτσι η ανώτατη αρχή απ’ όπου εποπτεύονται ο Τεκές του Ντορμπαλή Σουλτάν φεύγει από την Τουρκία και εγκαθίσταται στην Αλβανία.
Πρόκειται για ένα μοναστήρι μουσουλμάνων «μοναχών», που αποτελούσε μια από τις εξέχουσες εκφράσεις της θρησκευτικής μουσουλμανικής αρχιτεκτονικής. Στα συγκροτήματα των τεκέδων διαβίωναν και τελούσαν τις λειτουργίες τους οι μουσουλμάνοι «μοναχοί» (δερβίσηδες).
Τα τάγματα στα οποία ανήκαν εκπροσωπούσαν τους δύο μεγάλους δογματικούς κλάδους του Ισλάμ, τους σουνίτες και τους σιίτες. Ο τεκές Ντουρμπαλή Σουλτάν ήταν Μπεκτασικός (Bektaşi), δηλαδή ανήκε σε τάγμα δερβίσηδων που παραδοσιακά είχε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και αρκετές «ομοιότητες» με το Χριστιανισμό, γεγονός που οδήγησε πολλούς να το τοποθετήσουν ανάμεσα στις δύο θρησκείες.
Το συγκρότημα του τεκέ Ντουρμπαλή Σουλτάν αποτελείται από τα κτίρια της κύριας μονής, ενώ προς Ν βρίσκεται και το κοιμητήριό του, με τα μαυσωλεία (türbe) και τους τάφους των δερβίσηδων. Η είσοδος του περιβόλου της κύριας μονής βρίσκεται προς Ν. ενώ στα αριστερά της (προς Δ.) βρίσκεται το κτίριο των ξενώνων, το μοναδικό μαζί με το «ηγουμενείο» που σώζονται ακόμη σε ύψος δύο ορόφων.
Τα υπόλοιπα κτίρια (κελιά, τράπεζα, στάβλοι, ιερός χώρος τελετών των δερβίσηδων [μεϊντάν], φούρνοι, μαγειρεία, άλλα βοηθητικά κτίσματα) βρίσκονται σε προχωρημένη ερείπωση, που άρχισε μετά τους καταστροφικούς σεισμούς του 1957. Αντίθετα, σε καλή κατάσταση διατηρείται το συγκρότημα των μαυσωλείων.
Στο βίντεο, ο αρχιτέκτονας Δημήτριος Καραγκούνης, Επίτιμος Προϊστάμενος του Τμήματος Αρχαιολογικών Έργων και Μελετών της ΕΦΑΛΑΡ σχολιάζει την σημερινή κατάσταση του μοναστηριακού συγκροτήματος…
