Στην τρίτη μείωση επιτοκίων κατά 25 μονάδων βάσης προχώρησε χθές, Πέμπτη, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ωστόσο, οι Έλληνες δανειολήπτες δεν αναμένεται να δουν άμεσα ουσιαστική ελάφρυνση στην τσέπη τους.
Ένας λόγος είναι ότι η πλειονότητα των στεγαστικών δανείων προστατεύεται από το πλαφόν που έχουν θέσει οι εγχώριες τράπεζες στο 2,8% -ένα μέτρο που παρατάθηκε έως τον Μάιο του 2025 και υπολογίζεται ότι καλύπτει περίπου 422.000 δανειακές συμβάσεις, συνολικού ύψους 18 δισ. ευρώ.
Με τη χθεσινή μείωση από την ΕΚΤ, εξάλλου, το βασικό επιτόκιο υποχώρησε στο 3,25% συνεπώς απέχει ακόμη αρκετά από το πλαφόν που εφάρμοσαν τα πιστωτικά ιδρύματα ως ένα μέτρο προστασίας των νοικοκυριών από τη δυσβάσταχτη αύξηση της δόσης του στεγαστικού.
Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια το 95% των νέων στεγαστικών δανείων που έχουν εκταμιευτεί τα τελευταία χρόνια αφορά σε δάνεια σταθερού επιτοκίου, καθώς η διάθεση των δανειοληπτών για ρίσκα έχει εξανεμιστεί μετά το ράλι των επιτοκίων την τελευταία διετία. Όπως εξηγούν στη «Ν» αρμόδια τραπεζικά στελέχη, το τελικό επιτόκιο των στεγαστικών δανείων (σταθερού επιτοκίου) σήμερα δεν έχει αλλάξει σχεδόν καθόλου από το 2019, όταν τα επιτόκια ήταν αρνητικά, καθώς όσο τα επιτόκια αυξάνονταν, οι τράπεζες απορρόφησαν τις αυξήσεις προκειμένου να παραμείνουν τα προϊόντα τους ανταγωνιστικά.
Ένας άλλος λόγος είναι ότι, στις νέες δανειακές συμβάσεις που συνάπτονται, οι τράπεζες απορροφούν σε μεγάλο βαθμό την αποκλιμάκωση των επιτοκίων προκειμένου να αντισταθμίσουν τις απώλειες που υπέστησαν κατά τη ραγδαία νομισματική σύσφιξη τα προηγούμενα έτη. Πράγματι, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για τον Αύγουστο, το επιτόκιο των νέων στεγαστικών δανείων κινήθηκε αυξητικά στο 4,46% από 4,42% τον Ιούλιο, παρά το γεγονός ότι τον Ιούνιο το βασικό επιτόκιο του ευρώ είχε υποχωρήσει κατά 25 μονάδες βάσης.
Όσον αφορά στις υπόλοιπες κατηγορίες δανείων, ανάλογη εικόνα διαμορφώθηκε και στα καταναλωτικά δάνεια όπου το επιτόκιο των νέων χορηγήσεων ανήλθε σε 4,46% από 4,42% τον Ιούλιο. Τα στοιχεία τόσο του Σεπτεμβρίου όσο και του Οκτωβρίου θα «δείξουν» κατά πόσο η τάση αυτή θα συνεχιστεί ή θα ανατραπεί όσο το «ψαλίδι» στα επιτόκια μπαίνει πιο βαθιά από την ΕΚΤ.
Πού κυμαίνονται τα επιτόκια των νέων στεγαστικών
Σημειώνεται ότι τα περιθώρια κέρδους των τραπεζών έχουν συμπιεστεί περαιτέρω το τελευταίο έτος εν μέσω ανταγωνισμού μεταξύ των τραπεζών στη στεγαστική πίστη -ιδίως μετά την επιτυχία του πρώτου προγράμματος «Σπίτι μου» και ενόψει της ενεργοποίησης του επόμενου γύρου «Σπίτι μου ΙΙ».
Στο πλαίσιο αυτό, τα πιστωτικά ιδρύματα προσφέρουν ειδικά προγράμματα για την απόκτηση πρώτης κατοικίας από νέους με ειδικούς όρους (π.χ. εκπτώσεις επιτοκίων), ώστε να γεφυρώσουν τη μεγάλη ζήτηση για πρώτη κατοικία με την περιορισμένη περίμετρο του πρώτο προγράμματος «Σπίτι μου». Ενδεικτικά, ένα στεγαστικό δάνειο 30ετούς διάρκειας που χορηγείται σήμερα από τις ελληνικές τράπεζες, με διάρθρωση σταθερού επιτοκίου για πέντε έτη και κυμαινόμενου για τα υπόλοιπα, φέρει επιτόκιο 3,60% για το πρώτο μέρος και Euribor+1,85% για το δεύτερο (κυμαινόμενου επιτοκίου).
Τονίζεται, πάντως, ότι και η ΕΚΤ παρέχει κίνητρα στις εμπορικές τράπεζες της ευρωζώνης να μειώσουν τα επιτόκια χορηγήσεων προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Στην προηγούμενη μείωση επιτοκίων τον Σεπτέμβριο, το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης μειώθηκε δραστικά κατά 60 μονάδες βάσης, με την ψαλίδα μεταξύ του επιτοκίου διατραπεζικού δανεισμού και καταθέσεων στην ΕΚΤ στις 15 από 50 μονάδες βάσης που ήταν σταθερά από το 2019.
