Αν η ηρωική κυρά της Ρω (Δέσποινα Αχλαδιώτη) θα μπορούσε να δει το πρώτο πλοίο που έδεσε στο νησί σύμβολο του νοτιοανατολικού Αιγαίου όχι μόνο θα αγαλίαζε η ψυχή της αλλά και θα αναρωτιόταν πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή της εάν μπορούσε να γυρίσει το χρόνο πίσω…
Τις δύσκολες ημέρες του 1940 ο σύζυγος της Κώστας Αχλαδιώτης αρρώστησε βαριά. Η κυρά Δέσποινα άναψε φωτιά για να ειδοποιήσει παραπλέοντα σκάφη για βοήθεια αλλά δεν υπήρξε ανταπόκριση.
Ο σύζυγός της άφησε την τελευταία του πνοή μέσα σε μια ψαρόβαρκα που τον είχε παραλάβει καθυστερημένα για να τον μεταφέρει στο γιατρό του Καστελόριζου. Από τότε η κυρά Δέσποινα ύψωνε κάθε ημέρα τη γαλανόλευκη μέχρι και το θάνατό της σε νοσοκομείο της Ρόδου, στις 13 Μαΐου του 1982 και σε ηλικία 92 ετών.
Το πρώτο δρομολόγιο στη Ρω
Πέρασαν 42 χρόνια από το θάνατο της και υλοποιήθηκε ένα συμβολικό έργο για όλη την ακριτική Ελλάδα. Πρόκειται για το πρώτο δοκιμαστικό δρομολόγιο του πλοίου «Dodekanisos Pride» της ναυτιλιακής εταιρείας «Dodekanisos Seaways», η οποία ζήτησε και έλαβε ειδική άδεια για να προσεγγίσει τη Ρω, προκειμένου να ελεγχθεί το βύθισμα του λιμανιού καθώς και η λειτουργικότητα του προβλήτα.
Χρηματοδότηση από Περιφέρεια
Προηγήθηκε ένα μεγάλο έργο που χρηματοδοτήθηκε από ιδίους πόρους της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.Το έργο της εκβάθυνσης του λιμανιού, της κατασκευής προβλήτας και οδικού δικτύου μήκους 700 μέτρων, είναι προϋπολογισμού 1.000.000 Ευρώ.
Προβλήτες και δρόμος 700 μέτρων
Εκτός της λιμενικής υποδομής, κατασκευάστηκαν επίσης και δύο οδοί οι οποίοι θα χρησιμεύσουν για την ανάπτυξη υποδομών στο νησί. Η πρώτη, από την αποβάθρα μέχρι τις εγκαταστάσεις του νησιού και η δεύτερη από τις εγκαταστάσεις μέχρι το ελικοδρόμιο. Μέχρι τώρα, στο νησί υπήρχαν μόνο δύο στενοί χωματόδρομοι σε βραχώδες έδαφος. Αντίστοιχο έργο έχει ήδη ολοκληρωθεί από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και στη Νήσο Στρογγύλη.
«Ξεριζώσαμε την αντίληψη της άγονης γραμμής»
Με την ευκαιρία του πρώτου δοκιμαστικού δρομολογίου ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκος συνοδευόμενος από στελέχη της Περιφέρειας, τον διοικητής της 95 ΑΔΤΕ, υποστράτηγο Εμμανουήλ Χατζή, τον δήμαρχο Μεγίστης (Καστελορίζου) Νικόλαο Ασβέστη, αντιπεριφερειάρχες και αντιδημάρχους δήλωσε για το εμβληματικό έργο στη Ρω: «Είναι μια ιστορική ημέρα για τα νησιά μας και αυτό δεν είναι υπερβολή. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία, που πλοίο φτάνει και δένει στη νήσο Ρω. Από αυτή την κουκίδα γης, που η Δέσποινα Αχλαδιώτη ύψωνε επί 40 χρόνια την ελληνική σημαία, στέλνουμε και εμείς σήμερα το ίδιο μήνυμα, στη δική μας γλώσσα. Το μήνυμα της αφοσίωσης, της αγάπης για την πατρίδα. Το μήνυμα της θωράκισης των νησιών του Αιγαίου με υποδομές. Είναι η δική μας εκδοχή άσκησης πατριωτισμού. Του πατριωτισμού των έργων. Σίγουρα, μια σπουδαία εθνική υπόθεση που θα αναδειχθεί όπως της αξίζει, μετά τη σημερινή επιβεβαιωτική προσέγγιση και θα παραδοθεί όπως πρέπει στους νησιώτες και σε όλη τη χώρα. Έχουμε βάλει πολλή ψυχή, έχουμε κάνει δύσκολα έργα εκεί και είμαστε πολύ υπερήφανοι που τα καταφέραμε. Το νησιωτικό σύμπλεγμα Καστελλορίζου, Ρω, Στρογγύλης, είναι η μεγαλύτερη ελληνική γη. Η Ρω δεν είναι βραχονησίδα, είναι νησί. Αυτή είναι και η μεγαλύτερη μάχη, να ξεριζώσουμε τέτοιους χαρακτηρισμούς και αντιλήψεις, όπως ξεριζώσαμε και την αντίληψη περί άγονης γραμμής».
Ακολούθησε την καρδιά της
Η Δέσποινα Αχλαδιώτη γεννήθηκε στο Καστελόριζο το 1890 και παρότι πέρασε όλη τη ζωή της σε λίγα τετραγωνικά γης, έστειλε δυνατά μηνύματα αγάπης και πατριωτισμού με τη δύναμη μυθιστορηματικής έμπνευσης.
Ερωτεύτηκε τον βοσκό του πατέρα της, τον Κώστα Αχλαδιώτη. Για τα δεδομένα της εποχής αυτό ήταν κάτι το ανεπίτρεπτο. Μόλις έγινε γνωστή η σχέση τους ο πατέρας της την αποκλήρωσε. Η Δέσποινα Αχλαδιώτη δείχνοντας αποφασιστικότητα, θάρρος και θέληση ακολούθησε τον αγαπημένο της μακριά από τον υπόλοιπο κόσμο.
Απομονώθηκαν στη Ρω
Το 1927 η Δέσποινα και ο Κώστας εγκαταστάθηκαν μόνιμα στη Ρω για να ασχοληθούν με την κτηνοτροφία, εντελώς μόνοι τους μέχρι το 1940. Τη χρονιά εκείνη αρρώστησε βαριά ο Κώστας Αχλαδιώτης. Η φωτιά που άναψε η γυναίκα του για να ειδοποιήσει με σινιάλα καπνού τους κατοίκους του Καστελλόριζου και τους παραπλέοντες ψαράδες δεν έγινε εγκαίρως αντιληπτή. Ο σύζυγός της άφησε την τελευταία του πνοή μέσα σε μια ψαρόβαρκα που τον είχε παραλάβει καθυστερημένα για να τον μεταφέρει στο γιατρό του Καστελόριζου.
Φρόντισε την ταφή του αγαπημένου της Κώστα
Η κυρά της Ρω φρόντισε μόνη της για την ταφή του συντρόφου της. Έπειτα, γύρισε πάλι στη Ρω, αυτή τη φορά με την ηλικιωμένη μητέρα της, όπου πέρασε τα χρόνια της κατοχής. Εκεί προσέφερε υπηρεσίες σε στρατιώτες του Ιερού Λόχου. Με «δυνατή φωνή και γοργή περπατησιά», όπως την περιγράφει ο βιογράφος της Κυριάκος Χονδρός, δεν εγκατέλειψε ποτέ το νησί, ακόμα κι όταν το Καστελόριζο, που βομβαρδίστηκε από τους Άγγλους στη συνθηκολόγηση της Ιταλίας, το 1943, ερήμωσε σχεδόν από τους κατοίκους του, εκ των οποίων οι περισσότεροι εξαναγκάστηκαν να πάρουν το δρόμο της προσφυγιάς.
Δε φοβήθηκε τα στούκας
Στις 13 Σεπτεμβρίου 1943, για πρώτη φορά Ελληνικό αντιτορπιλικό «Παύλος Κουντουριώτης», κατέπλευσε στο Καστελόριζο, όπου βομβαρδίστηκε μέχρι τις 19 Νοεμβρίου 1943 από Γερμανικά στούκας. Οι κάτοικοι αναγκάστηκαν πάλι να φύγουν με συμμαχικά πλοία είτε προς Κύπρο είτε προς τις μικρασιατικές ακτές.
Κοντά στους Ιερολοχίτες
Ωστόσο, η Κυρά της Ρω παρέμεινε στο νησί να υψώνει κάθε πρωί την Ελληνική σημαία, προσφέροντας τη βοήθεια της σε Ιερολοχίτες που βρήκαν καταφύγιο εκεί. Με τη λήξη του πολέμου, ορισμένοι κάτοικοι επέστρεψαν στο Καστελόριζο κατά ομάδες.
Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τα Δωδεκάνησα και μαζί μ’ αυτά και το Καστελόριζο και όλες οι παρακείμενες νησίδες και βραχονησίδες, σύμφωνα με τη Συνθήκη των Παρισίων της 10ης Φεβρουαρίου 1947, περιήλθαν στην Ελλάδα. Η μοίρα της Ρω ήταν λοιπόν αναπόσπαστα συνδεδεμένη μ’ αυτήν του Καστελόριζου.
Κατέβασε την τουρκική σημαία
Οι περιπέτειες για την Κυρά της Ρω δεν τελείωσαν με την απελευθέρωση. Τον Αύγουστο του 1975, ο Τούρκος δημοσιογράφος Ομάρ Κασάρ και δύο ακόμα άτομα, παρακολουθώντας τη Ρω και εκμεταλλευόμενοι την ολιγοήμερη απουσία της Δέσποινας Αχλαδιώτου για λόγους υγείας, αποβιβάστηκαν εκεί και τοποθέτησαν πάνω σ’ ένα κοντάρι 4 μέτρων τη σημαία τους. Η Κυρά της Ρω την κατέβασε αμέσως, όταν γύρισε. Στη 1 Σεπτεμβρίου 1975, κατέπλευσε στο Καστελόριζο το ανθυποβρυχιακό σκάφος «Γ. Πεζόπουλος» με κυβερνήτη τον Πλωτάρχη Ι. Παπασιλέκα για συμπαράσταση στην κυρά της Ρω.
