Της Φανής Δουρδούρα
Πριν από τον 19ο αιώνα, ήταν συνηθισμένο για μια νύφη να φοράει το καλύτερό της φόρεμα την ημέρα του γάμου της. Ανεξάρτητα από το χρώμα του φορέματος που επέλεγε, της επέτρεψαν να φορέσει αυτό που θεωρούσε κατάλληλο. Το κόκκινο, το καφέ και το ροζ ήταν δημοφιλή χρώματα που χρησιμοποιούσαν οι νύφες.
Δεδομένου ότι δεν θεωρήθηκε συνετό να αγοράσετε ένα φόρεμα που θα φορεθεί μόνο μία φορά, πολλές κυρίες απλά πήραν ό,τι μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά για να ξαναφορέσουν σε άλλες ειδικές περιστάσεις.
Ειδικότερα κατά τον 18ο αιώνα, οι γάμοι είχαν περισσότερη πολιτική δύναμη από ότι τώρα. Η τελετή αντιπροσώπευε συχνά την ένωση δύο οικογενειών, δύο επιχειρήσεων ή ακόμα και δύο χωρών. Αυτό σήμαινε ότι οι νύφες έπρεπε να ντύνονται με τρόπο που να τις αντικατοπτρίζει θετικά. Εξαιτίας αυτού, ήταν συνηθισμένο για μια νύφη να φοράει το καλύτερο της φόρεμα την ημέρα του γάμου της – ανεξάρτητα από το τι χρώμα ήταν.
Αν μια νύφη ήταν αρκετά εύπορη για να αγοράσει ένα νέο φόρεμα για την περίσταση, συνήθως διάλεγε ένα στο αγαπημένο της χρώμα. Τα φωτεινά και τολμηρά χρώματα ήταν δημοφιλή κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου καθώς αντιπροσώπευαν τον πλούτο. Εκτός από αυτό, οι νύφες θα επέλεγαν υπερβολικά υφάσματα και χαρακτηριστικά όπως γούνες με στρώσεις, βελούδα, μετάξια και κεντημένα κοσμήματα. Η ποσότητα του υφάσματος που χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία του φόρεμα ήταν μια άλλη αντανάκλαση της κοινωνικής θέσης και του πλούτου.
Ωστόσο, αν μια νύφη δεν ήταν αρκετά εύπορη για να αγοράσει ένα νέο φόρεμα για την περίσταση, θα φορούσε το καλύτερο εκκλησιαστικό της φόρεμα την ημέρα του γάμου της. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, αυτά τα φορέματα ήταν μαύρα, καθώς τα πιο σκούρα χρώματα ήταν πιο εύκολο να διατηρηθούν. Πράγματι, πριν από τις αρχές του 19ου αιώνα, το λευκό θεωρούνταν μη πρακτικό και οικονομικά ανεύθυνο χρώμα.
Όπως πολλές τάσεις της μόδας, έτσι και η παράδοση του λευκού νυφικού καθιερώθηκε από τους βασιλείς. Η πρώτη πριγκίπισσα που καταγράφηκε ότι φορούσε λευκά την ημέρα του γάμου της ήταν η Φιλίππα της Αγγλίας, κόρη του βασιλιά Ερρίκου Δ’. Παντρεύτηκε τον Ερίκ της Πομερανίας το 1406 ντυμένη με λευκό χιτώνα με μανδύα. Η Μαίρη, βασίλισσα της Σκωτίας φόρεσε επίσης λευκά για τον πρώτο της γάμο το 1558 που ήταν με τον Φραγκίσκο, τον δελφίνο της Γαλλίας.
Η Βασίλισσα Βικτώρια όμως ήταν αυτή που έθεσε δύο δυνατές τάσεις της μόδας κατά τη διάρκεια της ζωής της: βαθύ μαύρο για πένθος και λευκά νυφικά. (Αν και το μαύρο είχε φορεθεί στον δυτικό κόσμο για πένθος από τη ρωμαϊκή εποχή, η βασίλισσα Βικτώρια το ανέβασε σε άλλο επίπεδο). Πριν από αυτήν, οι βασιλικές νύφες φορούσαν νυφικά σε διάφορες αποχρώσεις, με το κόκκινο να είναι ένα από τα πιο δημοφιλή, ενώ τα λευκά φορέματα προορίζονταν για γυναίκες που παρουσιάζονταν στο δικαστήριο.
Με σκοπό να κάνει μια δήλωση, η βασίλισσα που αγαπούσε τη μόδα επέλεξε ένα μη παραδοσιακό φόρεμα και στέμμα λουλουδιών για τον γάμο της με τον πρίγκιπα Αλβέρτο στις 10 Φεβρουαρίου 1840, που είπε ότι ήταν «η πιο ευτυχισμένη μέρα της ζωής μου». Το φόρεμα ήταν φτιαγμένο από κρεμ μεταξωτό σατέν Spitalfields με δαντέλα Honiton στο λαιμό και στα μανίκια. Με τη λεπτή του μέση, το φουλ κρινολίνο μεσοφόρι και τα διακοσμητικά με δαντέλα, εξακολουθεί να θεωρείται η «κλασική» σιλουέτα του νυφικού στη δύση σήμερα.
Καθώς οι αναφορές για τον γάμο της Βικτώριας εξαπλώθηκαν, άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες ακολούθησαν το παράδειγμά τους. Τα νέα φορέματα ήταν εμφανώς πολυτελή ενώ το πλύσιμο των ρούχων ήταν δαπανηρό τον 19ο αιώνα και τα λευκά φορέματα ήταν δύσκολο να συντηρηθούν.
Σε αντίθεση με σήμερα, τα νυφικά φορέθηκαν πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ζωής τους. ακόμη και η βασίλισσα Βικτώρια έφερε τα δικά της για άλλες εκδηλώσεις. Καθώς τα λευκά φορέματα κέρδισαν δημοτικότητα για γάμους, απέκτησαν νέο συμβολισμό – το χρώμα άρχισε να σημαίνει αγνότητα και αθωότητα, εκτός από τον πλούτο.
Ωστόσο, θα χρειαστούν άλλες δεκαετίες για να εκδημοκρατιστούν τα λευκά νυφικά μεταξύ των παντρεμένων της μεσαίας τάξης στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Καθώς η κοινωνία γινόταν πιο ευημερούσα μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και τα ρούχα έγιναν φθηνότερα στην παραγωγή, το λευκό νυφικό μιας χρήσης —και το πλούσιο πάρτι για να το επιδείξετε— έγινε χαρακτηριστικό στοιχείο του γάμου.
Η απεικόνιση των γάμων στο Χόλιγουντ, καθώς και η ταχύτητα και η ευκολία με την οποία οι άνθρωποι μπορούσαν να δουν εικόνες γάμων διασημοτήτων, βοήθησαν να παγιωθεί η αντίληψη ότι ο γάμος απαιτούσε ένα λευκό φόρεμα. Το 1956, κινηματογραφικά πλάνα και φωτογραφίες της Grace Kelly με το νυφικό της, φτιαγμένο από δαντέλα, μετάξι, πέρλες και τούλι, έκαναν γρήγορα τη διαδρομή τους σε όλο τον κόσμο. Το 1981, 750 εκατομμύρια άνθρωποι παρακολούθησαν τον Κάρολο, τον Πρίγκιπα της Ουαλίας να παντρεύεται τη λαίδη Νταϊάνα Σπένσερ με το ιβουάρ μεταξωτό ταφτά της με ουρά 25 μέτρων από τον Ντέιβιντ και την Ελίζαμπεθ Εμανουέλ. Πιο πρόσφατα, το φόρεμα Alexander McQueen by Sarah Burton της Kate Middleton και το φόρεμα της Meghan Markle από την Clare Waight Keller για τον Givenchy ενέπνευσαν τη δημιουργία αντιγράφων τους σε μια νύχτα.
Αυτό δε σημαίνει ότι οι νύφες φοράνε μόνο λευκά από τότε. Η Brigitte Bardot φόρεσε ένα ροζ φόρεμα από τζίντζαμ, με μανίκια στολισμένα με δαντέλα και φούστα σε μήκος τσαγιού, το 1959, και η Elizabeth Taylor φορούσε μόνο λευκά σε δύο από τους οκτώ γάμους της. Πιο πρόσφατα, η Keira Knightley φόρεσε ένα ανοιχτό γκρι φόρεμα Chanel για τον γάμο της το 2013, η Sarah Jessica Parker φόρεσε ένα μαύρο ballgown το 1997 και η Julianne Moore φόρεσε το lavender Prada το 2003.
Και μετά, υπάρχει η παράδοση να κλείνουνε τις επιδείξεις ραπτικής με ένα λευκό νυφικό. Οι σχεδιαστές έφτιαχναν από καιρό νυφικά για ιδιώτες πελάτες και, κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, αυτά τα φορέματα έκαναν μερικές φορές τις επιδείξεις των καλοκαιρινών συλλογών. Το λευκό νυφικό της Jeanne Lanvin, που σχεδιάστηκε για τον γάμο της αγαπημένης της κόρης Marguerite Marie-Blanche με τον κόμη Jean de Polignac το 1924, είναι ένα τρανταχτό παράδειγμα. Ενώ η ιδέα να κλείσουν ένα σόου ραπτικής με ένα λευκό νυφικό μπορεί να χρονολογείται από τη δεκαετία του ’40 ή του ’50, μέχρι το 1957 είχε γίνει παράδοση – ένα άρθρο της Vogue από τον Απρίλιο του ίδιου έτους αναφέρει ότι «οι συλλογές του Παρισιού για την άνοιξη… παραδοσιακά κλείνουν με την παρουσίαση φορέματος για νύφη».
Σήμερα, ακόμη και σε πολιτισμούς όπου τα λευκά νυφικά δεν είναι ο κανόνας, όπως η Κίνα – παραδοσιακά το κόκκινο συμβολίζει την τύχη και την ευημερία – μερικές νύφες αλλάζουν σε λευκά φορέματα για επίσημες φωτογραφίες. Και παρόλο που το λευκό φόρεμα αντικαθίσταται μερικές φορές με ένα λευκό παντελόνι, το χρώμα παραμένει κορυφαία επιλογή για τον εορτασμό μιας ένωσης.
