Τα ενεργειακά ποτά είναι διαφορετικά από τα ποτά που καταναλώνονται από αθλητές (sports drinks) ή τα ποτά εµπλουτισµένα µε βιταµίνες (vitamin drinks).
Τα ποτά για αθλητές έχουν σχεδιαστεί για τους αθλητές προκειµένου να τους βοηθήσουν ως προς την ενυδάτωση, µετά από προπόνηση ή αγώνα. Τα ποτά αυτά περιέχουν υδατάνθρακες (κυρίως απλά σάκχαρα) και κάποιους ηλεκτρολύτες. Τα ποτά για αθλητές µπορεί να είναι ισοτονικά, υπερτονικά ή υποτονικά. Τα ισοτονικά ποτά περιέχουν παρόµοιες ποσότητες νατρίου και σακχάρων µε αυτές στον ορό του αίµατος.
Τα ενεργειακά ποτά, λόγω της αυξηµένης περιεκτικότητάς τους σε καφεΐνη, µπορεί ενδεχοµένως να προκαλέσουν παρενέργειες, όταν η κατανάλωσή τους είναι µεγάλη, όπως για παράδειγµα αϋπνία. Ο επαρκής ύπνος είναι σηµαντικός για τη σωστή ανάπτυξη των παιδιών και των εφήβων.
∆εν συστήνεται να καταναλώνετε ενεργειακά ποτά για να ενυδατωθείτε ή απλά για να ξεδιψάσετε πριν ή µετά από παρατεταµένη και έντονη σωµατική δραστηριότητα.
Τα ενεργειακά ποτά αποτελούν µια κατηγορία ποτών που περιέχουν κυρίως καφεΐνη. Παρά το όνοµά τους, συνήθως δεν περιέχουν περισσότερη ενέργεια (δηλ. θερµίδες) από άλλα αναψυκτικά.
Ο όρος «ενεργειακά ποτά» αποτελεί έναν εµπορικό προσδιορισµό. Προωθούνται ως ποτά τα οποία ενισχύουν την πνευµατική και τη σωµατική απόδοση, εξαιτίας των διεγερτικών συστατικών που περιέχουν, όπως είναι η καφεΐνη ή το γκουαρανά. Τα ενεργειακά ποτά συχνά εµπλουτίζονται και µε ταυρίνη (αµινοξύ που υπάρχει σε τροφές όπως το κρέας και το ψάρι), γλυκουρονολακτόνη, βιταµίνες του συµπλέγµατος Β, ινοσιτόλη, χολίνη, κ.α.
Η ποσότητα διεγερτικών συστατικών όπως είναι η καφεΐνη ανά συσκευασία προϊόντος, διαφέρει µεταξύ των ενεργειακών ποτών και εξαρτάται από τη σύσταση του ποτού καθώς και το µέγεθος της συσκευασίας του.
Είναι ασφαλή τα ενεργειακά ποτά;
Σύµφωνα µε την Επιστηµονική Επιτροπή για τα Τρόφιµα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα επίπεδα πρόσληψης καφεΐνης από την ήπια κατανάλωση ενεργειακών ποτών δεν είναι τόσο υψηλά ώστε να είναι επιβλαβή για έναν υγιή ενήλικα.
Αντίστοιχα, η έκθεση στην ταυρίνη και τη γλυκουρονολακτόνη, µέσω της κατανάλωσης ενεργειακών ποτών, δεν είναι παράγοντας ανησυχίας µε βάση την τρέχουσα επιστηµονική γνωµοδότηση της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίµων (EFSA).
Παρόλα αυτά, τα µέχρι στιγµής επιστηµονικά δεδοµένα συνηγορούν στο ότι τα ποτά αυτά πρέπει να καταναλώνονται µε προσοχή, ειδικά από συγκεκριµένες οµάδες του πληθυσµού.
Προσοχή στην κατανάλωση μαζί με αλκοόλ
Η ταυτόχρονη κατανάλωση ενεργειακών ποτών µαζί µε αλκοολούχα ποτά µπορεί να έχει ανεπιθύµητες επιπτώσεις.
Υπάρχουν ενδείξεις από επιστηµονικές µελέτες ότι τα ενεργειακά ποτά µπορούν να µειώσουν κάποια τυπικά συµπτώµατα από την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ (πχ σχετικά µε το συντονισµό των κινήσεων). Έτσι υπάρχει η πιθανότητα να καµουφλάρουν τη µέθη, χωρίς όµως να αλλάζουν τα επίπεδα αλκοόλ στον οργανισµό ή να µειώνουν τα επακόλουθα µέθης (hangover) την επόµενη µέρα. Mε αυτό τον τρόπο, µπορεί ενδεχοµένως να ενθαρρύνουν την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ — κάτι το οποίο έχει επισηµανθεί σε επιστηµονικά άρθρα.
∆εν συστήνεται να καταναλώνετε ενεργειακά ποτά µαζί µε αλκοόλ.
Για ποιούς η υψηλή πρόσληψη καφεϊνης μπορεί να είναι επικίνδυνη:
– Άτοµα ευαίσθητα στην καφεΐνη
– Παιδιά
– Έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες
– Άτοµα µε προβλήµατα υγείας, όπως υπέρταση, προβλήματα καρδιάς, ψυχιατρικά προβλήµατα.
Σύµφωνα µε µελέτες, τα παιδιά και οι έφηβοι που καταναλώνουν ποτά υψηλά σε καφεΐνη έχουν πιθανότητα να εµφανίσουν συµπτώµατα όπως αϋπνία, νευρικότητα, ενόχληση στο στοµάχι. Η καφεΐνη στα ποτά έχει διαφορετική επίδραση σε διαφορετικούς ανθρώπους, ανάλογα µε τον οργανισµό.
Ο ΕΦΕΤ, μάλιστα, εκπόνησε μελέτη σχετικά με την κατανάλωση ενεργειακών ποτών σε μαθητές λυκείου. Δείτε τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας εδώ.
