Αύγουστος Κορτώ
Το πράσινο αστέρι
Εκδόσεις Πατάκη
…η καλοσύνη, πιο γρήγορη απ’ οτιδήποτε στην πλάση, αγγίζει την καρδιά του ενός την ίδια στιγμή που γεννιέται στην καρδιά του άλλου
Η μικρή Μοκοσάντα.
Ο Ίκο-Ίκο, το φοβισμένο λυκάκι.
Ο Λίτολο, ο μελαγχολικός γύπας.
Η Ζουζούτα, το μικρό βασανισμένο φίδι.
Πόσες πιθανότητες θα δίνατε να δημιουργηθεί μια όμορφη παρέα, ανάμεσα σε έναν άνθρωπο, έναν λύκο, έναν γύπα και ένα φίδι;
«Μόνο στα παραμύθια…», σα να ακούω την απάντηση σας. Ένα παραμύθι λοιπόν γράφει ο Αύγουστος Κορτώ, το οποίο όμως θα μπορούσε και να μην είναι.
Υπό ποιες συνθήκες όμως;
Πώς θα γινόταν δηλαδή στην πραγματικότητα η ετερόκλητη, από τη φύση, αυτή παρέα να μην ήταν ένα δημιούργημα στο μυαλό ενός ευαίσθητου γραφιά που δείχνει να ζει και να αναπνέει μέσα από τις λέξεις του;
Και πώς η μελαγχολία που αναδύεται από το χέρι του, σα να χτυπάει νότες σε πιάνο αχρησιμοποίητο για χρόνια, θα μετατρέπονταν σε άνεμο αισιοδοξίας;
Τα δυο αυτά ερωτήματα σημείωσα καθώς τελείωσα την ανάγνωση ενός σπουδαίου μυθιστορήματος. «Το πράσινο αστέρι» του Αύγουστου Κορτώ είναι ένα μυθιστόρημα «κλειδί», ικανό να ξεκλειδώσει και να ερμηνεύσει. Να προβληματίσει, να συγκινήσει μα και να καταστεί οδηγός πορείας, αν διαβαστεί από μάτια ανοιχτά και μυαλά ορθάνοιχτα.
Το Μοκόσο, το χωριό της ηρωίδας μας. Η μαμά της. Ο εμφύλιος πόλεμος. Και μια κόκκινη κουβέρτα.
Η μικρή Μοκοσάντα αναγκάζεται, με την προτροπή της μητέρας της, να εγκαταλείψει το Μοκόσο, εξαιτίας το ξεσπάσματος ενός εμφυλίου πολέμου. Η μητέρα είναι αδύνατον να την ακολουθήσει. Η μικρή παίρνοντας αγκαλιά την κόκκινη κουβέρτα της, ξεκινάει ένα ταξίδι ψάχνοντας έναν νέο τόπο, με οδηγό το πράσινο αστέρι. Ο μύθος του χωριού αναφέρει πως στο πράσινο αστέρι κατοικούν οι ψυχές όσων έχουν φύγει από τη ζωή. Εκεί μένουν αιώνια πλέον και η μικρή Μοκοσάντα θέλει να πάει για να συναντήσει ξανά τον πατέρα της, ο οποίος έχει φύγει από τη ζωή, όταν εκείνη ήταν τεσσάρων χρονών.
Το ταξίδι ξεκινάει και σύντομα η μικρή σταματά να πορεύεται μόνη. Στην παρέα της προστίθεται αρχικά, ο Ίκο-Ίκο, ένα φοβισμένο λυκάκι. Η παρέα μεγαλώνει κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, καθώς ο γύπας Λίτολο και η Ζουζούτα, το φίδι, γίνονται συνοδοιπόροι.
Άραγε σε ποιο μεγάλο ταξίδι, όπως αυτό της ζωής για παράδειγμα, οι παρέες δεν μεγαλώνουν; Πώς όμως κάποιοι άγνωστοι, μέχρι εκείνη την ώρα σε μας, έρχονται δίπλα μας και αποτελούν σε κάποια περίοδο της ζωής μας, συνοδοιπόρους σε δρόμους άγνωστους και δύσβατους; Και γιατί αυτοί και όχι κάποιοι άλλοι;
Η παρέα της Μοκοσάντα έχει ένα κοινό χαρακτηριστικό: τα ζώα που την αποτελούν, πορεύονται μόνα τους, έξω από οργανωμένες αγέλες. Κάποια χαρακτηριστικά του σώματός τους και κατόπιν η συμπεριφορά τους, δεν τους επέτρεψαν να ακολουθήσουν την «κοινή πορεία». Χαρακτηρίστηκαν «παρείσακτοι». Δηλαδή ξένοι. Κάτι άλλο, διαφορετικό.
Ο Αύγουστος Κορτώ σπέρνει άγονα χωράφια, σαν τις καρδιές εκατομμυρίων ανθρώπων σε ολόκληρο τον πλανήτη που απαγορεύουν το λίπασμα της αγάπης να νοτίσει το έδαφος των προκαταλήψεων.
Η παρέα ωστόσο προχωράει μαζί και οι δεσμοί δυναμώνουν «… γιατί δεν έχει σημασία αν αυτός που σε νοιάζεται είναι δικός σου ή ξένος, άνθρωπος ή ζώο: η καλοσύνη, πιο γρήγορη απ’ οτιδήποτε στην πλάση, αγγίζει την καρδιά του ενός την ίδια στιγμή που γεννιέται στην καρδιά του άλλου», γράφει ο Κορτώ, απαντώντας στα πρωταρχικά μου ερωτήματα, κι επιμένει να μιλάει για το μοναδικό λίπασμα που έχει την απόλυτη, μεταμορφωτική, ιδιότητα: Ο αρχαιόγυπας και ο μικρός λύκος… «ήταν περίεργο, σχεδόν ανεξήγητο, το πόσο γρήγορα είχε δεθεί μαζί τους, το πόσο γρήγορα την είχαν αποδεχτεί και οι δυο, κι ας ανήκε σε ένα εχθρικό είδος –λες και τους ένωνε κάτι βαθύ, αόρατο, μυστηριώδες. Η δύναμη της αγάπης, ίσως, που γεννιέται αυθόρμητα, εκεί που δεν το περιμένεις, σε πείσμα των κανόνων και της ιστορίας».
Το μυθιστόρημα του Κορτώ δεν είναι μια απλή ιστορία φιλίας και αγάπης. Είναι κάτι πιο βαθύ. Είναι ένας οδηγός αντιμετώπισης όλων των σύγχρονων προκαταλήψεων που γεννούν το μίσος και τους διαχωρισμούς. Που οδηγούν σε σύνορα ανάμεσα στους ανθρώπους, σύνορα όχι απαραιτήτως γεωγραφικά, τα οποία εν τέλει πυροδοτούν το μίσος, τον αποκλεισμό, τη βία και τον πόλεμο.
Στέκεται στις λέξεις του, τις αναδεικνύει με τρόπο απλό, χωρίς υπερβολές και προσπάθεια εντυπωσιασμού. Προσπαθεί να τις απλώσει στο έδαφος και τις λιπαίνει για να ανθίσουν. «Καμιά φορά, οι λέξεις είναι σπόροι… Φυτρώνουν μέσα σου μόλις τις ακούσεις. Όταν γεννηθήκαμε, κανείς μας δεν ήξερε τι σημαίνει η λέξη μάνα. Κι ωστόσο, κατά βάθος, ξέραμε», γράφει ο ίδιος.
Μέσα από το δικό του μυθιστόρημα που διαβάζεται σαν παιδικό παραμύθι, ο Κορτώ χωρίς να αλλοιώνει το πνεύμα της σύλληψής του, στέλνει τα μηνύματά του:
-«Ποιοι θεοί;»
-«Πού να ξέρω; Ο καθένας έχει τους δικούς του. Κι οι άνθρωποι, όταν κάτι ξεπερνά τη δύναμη και την εξουσία τους, όταν κάτι τους φοβίζει, ή είναι πάνω απ’ το μυαλό τους, το ρίχνουν σε κάποιο θεό».
Η ιστορία τελειώνει με τρόπο ανατρεπτικό. Ίσως στον αναγνώστη να μείνει η τελική εικόνα. Ωστόσο, στις δεύτερες και τρίτες σκέψεις που προκαλεί το μικρό, σε έκταση, αυτό βιβλίο, είναι δύσκολο να μην ανατρέξει ξανά στο μαγικό ταξίδι. Ποιος άραγε δεν κάνει το ίδιο στη ζωή του;
Αν στη χώρα αυτή διαθέταμε ένα πραγματικά σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα, το «Πράσινο αστέρι» του Κορτώ θα βρίσκονταν σίγουρα στις παράλληλες λίστες των υποχρεωτικών αναγνωσμάτων στα σχολεία. Και αν αυτές δουλεύονταν από εμπνευσμένους δασκάλους, τότε το λίπασμα του συγγραφέα θα έπεφτε εκεί που πραγματικά θα μπορούσε να μετατραπεί σε σπόρο ελπίδας. Κι αυτοί οι σπόροι είναι οι πλέον απαραίτητοι στην εποχή που ζούμε…
